VOV4.Êđê - Čiăng mkŏ mjing khil mgang phung hđeh ti anăp klei ruă tưp Covid-19, hlăm mlan 4 leh anăn mlan 5 thŭn 2022, anôk bruă ksiêm dlăng klei ruă tưp čar Dak Lak mkŏ mjing leh bruă tlŏ mgang vaccine gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid-19 mơ̆ng 5 truh ti gŭ 12 thŭn ti alŭ wăl čar. Anei jing bruă ngă năng mjêč, ƀiădah hđeh ênuk thŭn anei ka mâo ôh klei đĭ kyar kluôm ênŭm hlăm asei mlei, kyuanăn bruă mdrao mgŭn hluê ngă leh lu hdră êlan čiăng rơ̆ng jih hnơ̆ng klei êđăp ênang êjai tlŏ mgang.

Vaccin Covid-19 dưi ba yua kơ hđeh mơ̆ng 5 truh ti gŭ 12 thŭn jing vaccin Pfizer/BioNTech leh anăn Moderna. Boh sui plah wah 2 aruăt tlŏ jing 4 hruê kăm. Phŭn bruă mdrao mgŭn mtă knŏng tlŏ 2 aruăt sa mta vaccin, amâo tlŏ bi luk ôh hŏng ya mta vaccin mRNA mkăn. Hŏng hnơ̆ng aruăt tlŏ kơ hđeh hlăm gưl thŭn anei, vaccin Pfizer mâo hnơ̆ng 1,25ml, tlŏ ti păl; vaccin Moderna tlŏ 1/2 aruăt mkă hŏng hnơ̆ng mnuih prŏng (bi knar hŏng 0,25ml), tlŏ ti păl.

Ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt jing alŭ wăl tal êlâo mkŏ mjing tlŏ vaccin Covid-19 kơ hđeh mơ̆ng 5 truh ti gŭ 12 thŭn. Čiăng kơ bruă tlŏ mgang mkŏ mjing êđăp ênang, tŭ dưn, Anôk bruă mdrao mgŭn ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt mprăp leh jăk mơ̆ng bruă čih anăn hđeh hlăm gưl thŭn tlŏ, hâo hưn mđĭ hnơ̆ng thâo săng leh anăn iêo jak phung amĭ ama ba hđeh nao tlŏ čiăng rơ̆ng êđăp ênang ti dŭm anôk tlŏ mgang. Aê mdrao Võ Minh Hùng, Khua Anôk bruă mdrao mgŭn Ƀuôn Ama Thuôt brei thâo: Čiăng rơ̆ng kơ bruă tlŏ mgang kơ hđeh dưi êđăp ênang, Anôk bruă mdrao mgŭn mkŏ mjing klei hriăm mjuăt kơ phung knuă druh mdrao mgŭn dŭm să, ƀuôn hgŭm tlŏ mgang hlăm gưl anei kơ hdră mnêč tlŏ vaccin kơ hđeh mơ̆ng 6 truh ti gŭ 12 thŭn, bruă kriê dlăng klei suaih hđeh, mbha êpul kăp dŏng mdrao gak răng ti dŭm anôk tlŏ čiăng dŏng mdrao hđeh tơdah mâo hđeh amâo jăk leh tlŏ”.

Hlăm hdră tlŏ vaccin Covid-19 tal anei, Sang hră gưl1, gưl 2 leh anăn sang hră gưl 3 Victory mâo hlăm brô 1.500 čô hđeh hlăm gưl thŭn dưi tlŏ. Čiăng rơ̆ng êđăp ênang kơ gưl tlŏ anei, sang hră pral ktuê dlăng djăp klei hâo hưn hđeh sang hră, mă klei blŭ mguôp phung amĭ ama mơ̆ng lu mlan êlâo. Êngao anăn, sang hră lŏ mđĭ ktang bruă hâo hưn mtô mblang kơ phung amĭ ama thâo săng kơ klei tŭ mơ̆ng bruă tlŏ vaccin hŏng klei čang hmăng 100% phung amĭ ama tŭ ư tlŏ vaccin. Nai Mai Đường Thế Huy, K’iăng Khua sang hră brei thâo: “Hdră tlŏ vaccin anei snăn sang hră pral ktuê dlăng djăp klei hâo hưn hđeh sang hră, mă klei blŭ mguôp phung amĭ ama mơ̆ng 9 mlan êlâo. Êngao anăn, sang hră lŏ mđĭ ktang bruă hâo hưn kơ phung amĭ ama thâo săng kơ klei tŭ mơ̆ng bruă tlŏ vaccin hŏng klei čang hmăng 100% amĭ ama tŭ ư brei hđeh tlŏ mgang. Êngao kơ bruă bi hgŭm hŏng phung knuă druh mdrao mgŭn ƀuôn hgŭm, sang hră lŏ mprăp djăp ênŭm kdrăp mnơ̆ng, mkŏ mjing adŭ tlŏ mgang hjăn, tlŏ ƀrư̆ ƀrư̆, bi mbha wưng mmông čiăng rơ̆ng êđăp ênang kơ hđeh”.

Wăt tơdah rŭng răng mơh leh ba anak nao tlŏ mgang ƀiădah thâo săng klei hmaĭ mơ̆ng klei ruă tưp, mbĭt anăn mprăp klei mĭn kơ klei hdĭp mrâo, lu phung amĭ ama pral ksiêm hriăm kơ vaccin leh anăn kriê dlăng klei suaih pral bi jăk kơ phung hđeh čiăng rơ̆ng kơ bruă tlŏ mgang mkŏ mjing êđăp ênang. Ayŏng Bùi Đình Nguyên (dôk ti să Hoà Thắng, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt) brei thâo: “Hjăn kâo tŭ ư leh anăn hơ̆it ai tiê hŏng klei sang hră mđing dlăng kơ bruă tlŏ vaccin kơ hđeh. Kơ bruă vaccin, mâo mơ̆ klei rŭng răng ƀiădah ară anei dlông rŏng lăn ksiêm hriăm leh anăn hlue ngă lu leh anăn ăt hơĭt ai tiê amâo mâo ya klei rŭng răng ôh. Ti dŭm čar ăt tlŏ lu anăn hơĭt ai tiê mơh”.

 Hlue si ênoh mrô ksiêm yap mơ̆ng Anôk bruă ktuê dlăng klei ruă Dak Lak, ênoh mnuih ruă Covid-19 hlăm phung hđeh ti gŭ 12 thŭn ti čar mâo hlăm brô 20% hlăm ênoh phung ruă. Kyua phung hđeh ti gŭ 12 thŭn ka dưi tlŏ vaccin snăn anei srăng jing phŭn mtưp lu snăk. Kyua anăn, čiăng răng mgang phung hđeh leh anăn mkhư̆ klei tưp lar mơ̆ng klei ruă tưp, bruă tlŏ vaccin Covid-19, asei mlei hđeh srăng mjng mta bi kdơ̆ng čiăng mdrơ̆ng hŏng klei kman mŭt mơ̆ng anăn bi hrŏ hnơ̆ng tưp klei ruă, mbĭt anăn đru bi hrŏ wưng djŏ klei ruă, bi hrŏ klei huĭ truh kjham leh anăn klei huĭ phung hđeh truh kơ djiê./.

Klă klơ̆ng, bruă tlŏ mgang vaccine gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid-19 kơ hđeh mơ̆ng 5 truh kơ ti gŭ 12 thŭn mâo boh tŭ dưn yuôm bhăn, bi hrŏ klei hŭi hyưt mâo klei ruă kjham, bi hrŏ klei tưp lar hlăm gŏ sang, boh nik hŏng phung mâo klei hŭi hyưt ktang, phung mâo klei bi klă amâo mâo dưi tlŏ mgang vaccine, đru mđĭ klei guôm vaccine hlăm yang ƀuôn, đru hlăm bruă hdĭp êđăp êang, ksiêm dlăng tŭ dưn klei ruă tưp Covid-19. Aê mdrao Trịnh Quang Trí, khua kiă kriê knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Dak Lak srăng lač hĭn hlăm klei blŭ hrăm anăn.

-Ơ Aê mdrao, vaccine gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid 19 si klei tŭ dưn dưi mâo hlăm bruă răng mgang phung hđeh hŏng klei ruă tưp ?

BS Trịnh Quang Trí: Tơdah leh tlŏ vaccine gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid 19 mâo dŭm klei tŭ dưn snei: Tal êlâo, ngă hrŏ hnơ̆ng ênoh mâo klei ruă, tal dua ngă hrŏ klei đuĕ nao kơ kjham; tal 3 ngă hrŏ klei bi mtưp kơ mnuih mkăn; tal 4 dah djŏ djăp hlao hĭn mơh, bi tơdah amâo mâo tlŏ mgang ôh, snăn mâo klei ruă srăng sui hlao hĭn, leh tlŏ mgang, mâo ai dưi kdơ̆ng hŏng klei ruă jăk hĭn, dah ruă djăl hlao mơh, jing đru răng mgang leh kơ klei suaih pral phung hđeh.

-Ya mta vaccine srăng tlŏ mgang kơ phung hđeh mơ̆ng 5 truh kgŭ 12 thŭn ? Lehanăn si klei êđăp ênang mơ̆ng êa drao anăn Ơ Aê mdrao ?

BS Trịnh Quang Trí: Hlăm gưl tlŏ mgang anei, vaccine tlŏ kơ phung hđeh mơ̆ng 5 truh kgŭ 12 thŭn mâo Phŭn bruă mdrao mgŭn mkăp kơ dŭm čar sa hlăm dua mta vaccine. Mta sa jing vaccine Pfizer mơ̆ng Mi. Vaccine anei pioh tlŏ mgang kơ phung hđeh mơ̆ng 5 truh kgŭ 12 thŭn, hŏng hnơ̆ng tlŏ jing 0,2ml hlăm ênoh khánh nguyên 10mcg kơ sa blư̆ tlŏ. Jing čiăng mtă kơ klei tlŏ mgang hŏng phung hđeh mơ̆ng 5 truh kgŭ 12 thŭn jing srăng tlŏ sa mta êa drao anei kơ dua aruăt tlŏ, mâo 4 hrue kăm tlŏ sa blư̆. Mta vaccine tal dua lĕ anăn jing Moderna, mta vaccine anei dưi tlŏ kơ hđeh mơ̆ng 6 truh kgŭ 12 thŭn. Snăn, hŏng hđeh mơ̆ng 5 truh 6 thŭn knŏng tlŏ Pfizer. Bi vaccine Moderna, drei dưi ba yua mta vaccine tlŏ kơ mnuih prŏng anăn pioh ba tlŏ kơ hđeh ƀiădah ti hnơ̆ng knŏng mkrah ênoh mnuih prŏng đuič, msĕ si kơ hđeh srăng tlŏ 0,25ml, bi plah dua aruăt tlŏ ăt hlăm 4 hrue kăm mơh. Jih dua mta vaccine anei mâo leh anôk bruă kiă kriê êa drao mơ̆ng Mi, lehanăn Ơrôp, mbĭt hŏng phŭn bruă mdrao mgŭn bi mklă dưi ba yua. Tui si klei ksiêm leh mơ̆ng dŭm ala čar ba yua leh vaccine anei brei ƀuh vaccine anei jing êđăp ênang, amâo jăk mâo klei êa drao ngă ôh hŏng phung hđeh leh tlŏ.

-Ơ aê mdrao, leh tlŏ mgang kơ phung hđeh si klei êa drao kreh ngă, lehanăn si ngă klei anăn jing huĭ hyưt mơ̆ ?

BS Trịnh Quang Trí: Hŏng dua mta vaccine Pfizer lehanăn Moderna, mâo dŭm klei bi knăl êa drao ngă mâo leh dŭm anôk ksiêm duah, ba yua bi êdah msĕ sơăi jing knŏng bŏk, lehanăn ruă ti anôk tlŏ, thâodah êngoh ƀ’ƀiă, jih jang klei bi knăl anăn srăng jih 2 ;3 hrue leh tlŏ. Ară anei mâo leh phung hđeh đa djŏ klei ruă tưp, snăn hŏng phung hđeh tuôm djŏ leh klei ruă tưp srăng mdei êjai tlŏ mgang, leh mâo klei ruă hlăm brô 3 mlan, snăn kơh srăng lŏ dơ̆ng tlŏ mgang kơ phung hđeh.

-Lač jăk kơ aê mdrao lu !