VOV4.Êđê- Mđ^ lar klei tu\ mơ\ng du\m gru hmô pla plei Nhật, tro\ng msăm, boh tei nan hrue\, gru hmô pla hlăm êa hbâo du\m mta djam tam... Ară anei, Anôk bruă kriê dlăng wa\l bruă lo\ hma ba yua kdrăp mrâo mrang Măng Đen, kdriêk Kon Plông, ]ar Kon Tum hlăk mb^t ho\ng anôk bruă duh mkra mnia blei po\k ngă gru hmô pla kmu\n tuk hlăm êa hbâo, tal êlâo ba w^t klei tu\ dưn.

 Phạm Thanh – Khua anôk bruă kriê dlăng Alu\ pla mjing ba yua kdrăp máy ênu\k mrâo mrang Măng Đen, kdriêk Kon Plông brei thâo: “Ara\ anei, kmu\n tuk dưi pla lu êdi”. Khă sơnăn bruă pla ho\ng êa hbâo anei jing gưl tal êlâo dưi ba yua ti alu\ wa\l ]ar. Pla ho\ng êa hbâo mâo lu klei tu\ jăk h^n mkă ho\ng hdră pla hluê knhuah gru đưm, boh nik gơ\ găl ênưih kơ bruă kriê dlăng”.

Gru hmô pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo mâo Knơ\ng bruă trách nhiệm hữu hạn Djam mtam, mnga Phương Quỳnh Đà Lạt lông pla mjing hlăk krah mlan 3 thu\n 2020 ho\ng giăm 2 êbâo 900 phu\n hlăm ênhă pro\ng 1 êbâo m2 ti alu\ Măng Đen, wa\l krah Măng Đen, kdriêk Kon Plông. Ênoh prăk duh bi liê ]ia\ng blei `uăl guôm, hdră pla, bro\ng mgơ\ng êa, môtơr, kdrăp bi êran, dưm hbâo sinh học, djuê mjeh… êbeh 600 êklăk prăk.

Hluê si Ngô Nguyên Lộc – khua knơ\ng bruă trách nhiệm hữu hạn Djam mtam, mnga Phương Quỳnh Đà Lạt, pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo brei đoh n’nao jing hdră pla ho\ng dung dịch dinh dưỡng dưi bi mtlai ho\ng êa, hlăm ana\n amâo mâo ôh mta mtru\t đ^ jing amâo dah êa drao mdjiê hluăt. Dung dịch anei dưi pom mơ\ng bro\ng êa hbâo ho\ng ksu, êdei kơnăn dưi mđoh nao kơ agha mnơ\ng pla lehana\n lo\ w^t kơ bro\ng mgơ\ng hluê hdră kluôm. Kyua ana\n, mnơ\ng pla dưi tu\ mă du\m mta dinh dưỡng anei.

Ara\ anei mâo 2 hdră pla kmu\n tuk ho\ng êa kbâo ana\n jing pla ho\ng êa hbâo ngă pra lehana\n pla ho\ng êa hbâo….Gru hmô pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo mđu\ ho\ng pra jing hdră pla lu h^n mâo lu go\ êsei mnuih [uôn sang lehana\n bruă duh mkra ba yua. Bi gru hmô pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo brei đoh n’nao jing hdră pla mjing adôk mrâo mrang ho\ng lu mnuih [uôn sang ngă lo\ hma, êpul bruă duh mkra, boh nik gơ\ ti ]ar Kon Tum.

Hluê si Phạm Thanh, pla kmu\n tuk hluê hdră pla ho\ng êa hbâo hồi lưu đru kmu\n đ^ jing jăk, ênoh hd^p êbeh 95%, hnơ\ng mâo đ^ h^n 40 – 50% lehana\n hrui mlan hrui pe\ boh pral h^n êbeh 10 hruê mkăn ho\ng pla ngă pral.

“Pla kmu\n tuk hluê hdră pla ho\ng êa hbâo brei đoh n’nao dưi pla 5 yan hlăm 1 thu\n bi hrô 3 yan hlăm 1 thu\n mkă ho\ng hdră pla mjing hđăp. }ia\ng kriê dlăng 1 ha mnơ\ng pla mjing kno\ng ]ia\ng 1 ]ô mnuih ngă bruă. Mơ\ng klei ktuê dlăng klei đ^ jing mơ\ng pla, drei bi mlih, mbo\ thiăm mnơ\ng tu\ jăk kơ mnơ\ng pla hluê si klei ]ia\ng mđ^ hnơ\ng pro\ng, hnơ\ng ktro\ amâo dah hnơ\ng m’mih boh. Gơ\ ênưih h^n mkă ho\ng hdră pla ngă pra mđu\ êa hbâo. Boh nik gơ\, pla ngă pra lo\ mâo du\m mta m’mao mơ\ng pra tơdah amâo mâo msir mghaih s^t êm^t, bi ho\ng gru hmô pla brei êa hbâo đoh n’nao păt dah amâo đei hluăt [ơ\ng mnơ\ng ngă ôh”.

Phạm Thanh ăt mtă mtăn, khă gơ\ pla hlăm sang `uăl amâo mâo hluăt [ơ\ng mnơ\ng nga\ ôh, [ia\dah hlăm klei kriê dlăng ăt mđing dlăng kơ yan adiê. Adiê h’uh mđao srăng mâo klei hluăt [ơ\ng mnơ\ng ngă, boh nik gơ\ m’mao ko# bi rai hlăm hla. M’mao ko# bi rai kreh mâo ti wưng kmu\n mơ\ng 5- 6 po\k hla kơ dlông. }ia\ng msir mghaih mnơ\ng ngă anei ăt ênưih mơh, kno\ng ba yua hdră sinh học, hdră anei amâo ngă hma^ djo\ kơ hnơ\ng mâo boh ôh.

Ara\ anei gru hmô pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo ba w^t lu boh tu\ dưn mơ\ng 5-7 blư\ mkă ho\ng hdră pla mjing êlâo dih. Hluê si t^ng hnơ\ng mâo grăp yan hrui w^t truh 70 êklăk prăk hlăm 1 êbâo m2, hlăm 1 thu\n mâo 5 yan, sơnăn yap mdu\m grăp thu\n 1 êbâo m2 lăn pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo hrui w^t mâo 350 êklăk prăk.

Ngô Nguyên Lộc brei thâo: Hlăm hruê mlan kơ ana\p, Knơ\ng bruă srăng po\k mlar gru hmô 6 êbâo phu\n hlăm ênhă pro\ng 3 êbâo m2 ti alu\ Măng Đen.

Boh tu\ dưn tal êlâo mơ\ng gru hmô pla kmu\n tuk ho\ng êa hbâo hluê hdră brei êa đoh n’nao mơ\ng knơ\ng bruă trách nhiệm hữu hạn Djam mtam, mnga Phương Quỳnh Đà Lạt po\k mlar hdră ngă bruă mrâo hlăm bruă pla mjing ba yua kdrăp mrâo mrang ti alu\ wa\l. Anei ăt jing klei găl đru mnuih [uôn sang ngă lo\ hma tui hriăm klei thâo, ba yua kdrăp máy móc mrâo ]ia\ng mâo mnơ\ng pla mjing doh jăk ba klei suaih pral kơ mnuih blei [ơ\ng./.

Pô mblang H’Mrư