Amai Nguyễn Thị Kim Việt ti ƀuôn prŏng Kon Tum, hruê knhal tuč hŏng gŏ sang nao ti Măng Đen hiu čhưn ênguê leh anăn dôk ti homestay čiăng dưi dưn êwa hrip êđăp jăk, kriêp ñăt. Aguah ưm ti krah đang hngô, mâo mđiă mtrang mơ̆ng čư̆ dlông hlăm ai êwa  êđăp drưm, amai Nguyễn Thị Kim Việt ƀuh jih klei êgah êmăn, klei ktrŏ hlăm ai tiê luč jih.

“Sa anôk êđăp ênang jăk snăk, pô amâo bi mĭn ôh kơ klei suăi êmăn hlăm bruă knuă, ƀuh êđăp ênang hlăm ai tiê”.

Hŏng ayŏng Đào Hữu Bảo, tue hiu čhưn ti Đông Anh, ƀuôn prŏng Hà Nội, leh 4 hruê hiu čhưn dlăng ti Măng Đen jăk siam leh anăn ai êwa tinei ngă kơ ñu khăp snăk:

“Kâo ƀuh čư̆ ana hngô, anôk pla boh kruê̆ leh anăn dŭm anôk pla mnga anh đào. Tal êlâo truh kơ ară anei, anôk anei siam msĕ si ala tač êngao, yan adiê jăk siam. Knŏng čiăng dôk tinei, amâo čiăng wĭt ôh”.

Măng Đen jing anăn pia mphŭn mâp mơ̆ng mnuih Sêdang: “T’măng Deeng”, jing krĭng lăn dap leh anăn prŏng, ƀiădah dôk ti krah dap kngư. Klei găl mơ̆ng Kon Plông êlâo hĭn jing dliê, hnơ̆ng luôm mơ̆ng dliê mâo giăm 82% ênhă čŏng mâo, lu hĭn kluôm ala. Tinei lŏ mâo klei mdê hjăn kơ ana kyâo mtâo krĭng hlơr hin. Măng Đen lŏ jing krĭng lăn “7 ênao 3 drai: jăk siam hŏng drai Đăk Ke, Pa Sỹ, Lô Ba; ênao Toong Đam, Toong Zơri, Toong Pô…Anei jing klei găl čiăng mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê mdei msăn. Năng ai kyua snăn mâo lu mnuih ruah dôk ti Măng Đen kyua tinei ênưih hdĭp, ênưih mă bruă knuă.

 Ayŏng Nguyễn Hữu Hoàng Ân, ƀuôn sang ti Nghệ An, ară anei dôk ngă bruă Homestay leh anăn čhĭ mnơ̆ng ƀơ̆ng huă ti Măng Đen brei thâo:

“Sui hŏng anei 9 mlan 2 ung mô̆ mâo hdră nao ti Australia, lŏ duah hlăm hla kak anôk pô ka tuôm nao. Ăt bi kngăr mơh mâo sa anôk siam, kriêp, êđăp ênang snăn. Leh anăn gưl tal êlâo truh tinei ƀuh mâo klei djŏ guôp hŏng pô, mâo pô hlăm anăn srăng bi mguôp mđĭ kyar, răng kriê Măng Đen. Ti Măng Đen hlue si Ân s năn brei răng kriê wăl hdĭp mda, wăl  hdĭp mtah.”

Măng Đen ară anei iêô jak 174 anôk bruă duh mkra ngă bruă hlăm bruă hiu čhưn ênguê, bruă lŏ hma kdrăp mrâo leh anăn ana êa drao. Hlue si Bùi Viết Hà, Khua Êpul hgŭm hiu čhưn ênguê Măng Đen, bi mklă anôk jăk siam, jăk êđăp hlăm jih thŭn jing klei găl mơ̆ng Măng Đen anăn dŭm anôk bruă duh mkra hlăm Êpul hgŭm hrăm mbĭt mđĭ kyar Măng Đen jing anôk mdei msăn, hiu čhưn dlăng, ƀiădah amâo luč ôh klei jăk siam mâo leh. Kyua anăn jih jang anôk ngă bruă hiu čhưn ênguê ti Măng Đen dưi mkăp Klei bhiăn bi blŭ hrăm hiu čhưn ênguê kơ phung mă bruă, tue hiu čhưn thâo leh anăn hlue ngă. Kyua anăn mkŏ mjing leh klei thâo săng kơ mnuih ƀuôn sang leh anăn tue hiu čhưn hlăm bruă răng mgang wăl hdĭp mda.

“Klei jăk siam mơ̆ng Măng Đen jing yan adiê. Mâo mnuih hriê tinei, aguah ưm diñu čŭt hdruôm jơ̆ng leh anăn êran, hmư̆ čĭm mñê, ƀuh kra, prôk êran hlăm ktuê êlan. Anăn jing ênoh yuôm amâo mâo ti anôk mâo ôh. Mơak snăk phung tuê hriê ti Măng Đen mâo klei thâo săng răng mgang êpul êya. Mâo aguah diñu ƀuh pô nao pla ana kyâo, diñu ăt pla mơh.”

Đặng Quang Hà, Khua Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Kon Plông brei thâo, ară anei wăl hiu čhưn ênguê Măng Đen hlăm hdră hiu čhưn “Êlan mtah Lăn Dap Kngư” dưi mkŏ hŏng hdră hiu čhưn “Êlan mnơ̆ng kriê pioh kwar Krah” leh anăn “Êlan klei yăl dliê Hồ Chí Minh”. Kdriêk tă hdră mđĭ kyar hiu čhưn ênguê jing bruă duh mkra phŭn, mâo klei jăk siam, ai bi ktưn, mkŏ leh anăn mđĭ kyar dŭm dhar mkăn đĭ kyar. Čiăng dưi ngă klei anei, kdriêk srăng yua klei găl kơ yan adiê, anôk jăk siam čŏng mâo leh anăn klei dhar kreh djuê ana jiă kma knhuah dhar kreh alŭ wăl, rơ̆ng đĭ kyar hơĭt kjăp.

“Ară anei, Khua knŭk kna bi mklă leh hdră kčah wăl hiu čhưn ênguê Măng Đen snăn kdriêk dôk bi hgŭm hŏng čar čiăng pŏk ngă hdră kčah mbha wăl, mprăp anăn knăl čiăng iêô jak bi liê. Hŏng klei mĭn hdră kñăm hlue si hdră mđĭ kyar hiu čhưn ênguê Măng Đen jing ƀuôn prŏng čŏng mâo leh anăn răng mgang anôk jăk siam. Boh nik jing dliê čiăng mđĭ kyar kjăp kơ wăl hiu čhưn ênguê ala čar Măng Đen.”

Yan adiê êđăp jih thŭn leh anăn klei jăk siam hŏng klei mđing uêñ bi liê djŏ guôp mơ̆ng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl leh anăn anôk bruă duh mkra, Măng Đen ngă leh, leh anăn dôk jing anôk truh jăk siam kơ tue hiu čhưn, đru mjing klei jăk siam hlăm “êlan mtah Lăn Dap Kngư”./.