Dôk ti nah yŭ čar Quãng Ngãi, kdriêk Ba Tơ hđăp (ară anei jing dŭm ƀuôn hgŭm: Ba Tơ, Ba Vinh, Ba Động, Đặng Thùy Trâm, Ba Tô, Ba Lế, Ba Dinh, Xã Ba Ngạc) jing anôk phŭn krŭ kdơ̆ng Ba Tơ thŭn 1945 – hdră bruă hƀuê ênuk pŏk kơ klei krŭ kdơ̆ng hlăm kluôm ala. Krĭng lăn dleh dlan, kƀah êwư djăp mta ară anei dôk mâo klei mlih lu sơnăk. Ti ƀuôn hgŭm Ba Tơ, dŭm bĭt êlan bêtông găn mŭt hlăm alŭ ƀuôn, sang hră kdrưh kơăm, anok bruă mdrao mgŭn mngač nanao đru kơ mnuih ƀuôn sang.

Mnuih Hrê ti ƀuôn hgŭm Ba Tơ thâo ba yua klei găl mơ̆ng dliê, đang war, pla ana akasi, ana êa drao, rông êmô, bê, ŭn brung. Dŭm klei bi hmô pla ana êa drao ti gŭ êyui dliê, nao mbĭt hŏng bruă mkra mjing, mphŭn ba wĭt hnư prăk hơĭt. Hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo đru kơ hnơ̆ng gŏ sang ƀun ti Ba Tơ hrŏ pral. Klei hdĭp ai dưi ăt jơr hĭn êjai dŭm knăm mơak knhuah gru dưi mkŏ wĭt, djă pioh.

Phạm Thanh Nghìn, dôk ti alŭ Bắc Hoàn Đồn, ƀuôn hgŭm  Ba Tơ, čar Quảng Ngãi brei thâo, dŭm thŭn leh mtlaih êngiê, bruă mkŏ mjing wăl krah kriê Ba Tơ ti krah čư̆ dliê tuôm hŏng êbâo klei dleh dlan. Ƀiădah mnuih ƀuôn sang kpưn đĭ mkra mjing, mơ̆ng klei čŏng duah čŏng mkăp, mnuih ƀuôn sang dưi nao jĕ kơ hdră mnêč:

“Păt čiăng jih mnuih ƀuôn sang ti Ba Tơ ngă bruă lŏ hma. Ară anei, hŏng klei mlih mrâo hdră ngă bruă, knŭk kna duh bi liê hdră mnêč pla mjing, kyuanăn mâo leh klei hơĭt. Hlăm wưng kơ anăp, hmei hmăng hmưi phung mda asei srăng lŏ đua klam bruă anei leh anăn ba klei hdĭp mnuih ƀuôn sang đĭ kyar hĭn.”

Truh kơ ară anei, bruă duh mkra Ba Tơ đĭ kyar kah knar êbeh 9% hlăm sa thŭn, hnư hrui wĭt kah knar grăp čô mâo êbeh 44 êklăk prăk sa čô sa thŭn. Jih jang dŭm bĭt êlan klông dưi tuh ƀêtông, internet, pui kmlă dưi bi kluôm. Hnơ̆ng gŏ sang ƀun hrŏ pral, mĭn tĭng truh knhal jih thŭn 2025 knŏng adôk mă hlăm brô 4%. Dŭm ênoh mrô anăn jing klei bi klă kơ klei krŭ wĭt mơ̆ng krĭng lăn tuôm rai kyua klei bi blah.

 Đinh Trọng Thành, khua bruă sang čư̆ êa ƀuôn hgŭm Ba Tơ, čar Quãng Ngãi brei thâo, alŭ wăl dôk gĭr duh bi liê kơ bruă mkŏ mkra, bi mâo djăp klei čiăng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang.

Êlâo dih mnuih ƀuôn sang knŏng ngă bruă lŏ hma. Ƀiădah leh bi mŭt mbĭt čar Quảng Ngãi hŏng Kon Tum, ktuê êlan dơ̆ng mrô 24 leh anăn mĭn tĭng srăng pŏk êlan dơ̆ng pral Quảng Ngãi - Kon Tum găn ƀuôn hgŭm, ƀuôn hgŭm bi klă mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê, hlăm anăn mâo bruă hiu čhưn ênguê mlam. Hmei ăt mĭn truh mđĭ kyar bruă lŏ hma hơĭt kjăp, amâo djŏ knŏng tĭo êran hŏng ana akasi ôh”.

Tơdah Ba Tơ jing bi hmô kơ klei mblah Japon, bi krĭng lăn Vạn Tường (mâo dŭm să  Bình Thuận, Bình Đông, Bình Trị, Bình Hải, Bình Hòa leh anăn Bình Phước, kdriêk Bình Sơn hđăp) lŏ nao mbĭt hŏng klei mblah Mi thŭn 1965. Krĭng lăn anăn tuôm mâo boh ƀom, phao ktuang bi rai, ară anei jing leh anôk bruă tuh tia mkra mjing mtluk mtlak ti kwar Krah.

Ti krĭng lăn čuah kô̆ Vạn Tường, Anôk bruă duh mkra Dung Quất mkŏ mbĭt hŏng sang kar êa pui tal êlâo mơ̆ng lăn čar leh anăn lu hdră bruă tuh tia hnơ̆ng prŏng. Dŭm pluh êbâo čô mă bruă mâo hnư hrui wĭt hơĭt. Lu phung êdam êra amâo lŏ nao mă bruă anôk kbưi. Êngao kơ bruă tuh tia, ƀuôn hgŭm Vạn Tường lŏ kpưn đĭ truh kơ êa ksĭ. Phung mă kan hdang blei kŭm păn prŏng, nao truh kơ ksĭ kbưi, grăp blư̆ nao ba wĭt dŭm êtuh êklăk prăk. Ƀuôn trah mă kăn êlâo dih ară anei bŏ hŏng ênai kŭm păn, lu boh sang kjăp dưi rŭ mdơ̆ng. Dŭm wăl kriê pioh hƀuê ênuk msĕ si Sơn Mỹ, krĭng lăn Đàm Quang Trung, hang ksĭ Vạn Tường jing anôk hiu čhưn ênguê, mtô mjuăt knhuah gru, mkŏ mjing hdră duh ƀơ̆ng. Ti krĭng lăn mblah dưi Vạn Tường, ară anei mngač hŏng anôk bruă duh mkra Dung Quất. Dŭm sang măi, knơ̆ng bruă ngă bruă wăt mmăt mlam, mkŏ mjing ai hdĭp hơ̆k mơak hĭn ti kwar krah.

U Huấn, k’iăng khua bruă Đảng čar Quảng Ngãi brei thâo:

“Bi lar knhuah gru cách mạng leh anăn ai ti mblah dưi Vạn Tường, drei srăng djă pioh klei bi mguôp, đăo knang ti gŭ klei gĭt gai mơ̆ng Đảng, lŏ dơ̆ng mâo lu klei tŭ dưn dŭm djăp mta bruă, hluê ngă tŭ dưn dŭm hdră êlan mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn mơ̆ng čar, ba yua djăp klei găl čiăng bi pral hĭn klei đĭ kyar bruă duh mkra hluê êlan bruă tuh tia leh anăn mkŏ mjing, boh nik lŏ dơ̆ng iêo jak klei duh bi liê ti anôk bruă duh mkra Dung Quất, mtrŭt mđĭ hdră bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, lŏ dơ̆ng bi kluôm bruă mkŏ mkra, hluê ngă tŭ dưn hdră bi hrŏ ƀun leh anăn mgaih msir bruă mă, amâo mâo mdei mđĭ hnơ̆ng klei hdĭp kơ mnuih ƀuôn sang”.

Hŏng knhuah gru cách mạng leh anăn dŭm boh tŭ dưn ară anei, čar Quảng Ngãi dôk kpưn đĭ mkŏ mjing ƀuôn sang ƀrư̆ hruê ƀrư̆ mdrŏng siam./.