Na sầu riêng bắt đầu bén duyên trên đất Sơn La từ hơn 1 năm nay. Giống na này được HTX Mé Lếch, ở xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn sản xuất từ việc ghép giống cây nhập từ Đài Loan với giống na dai truyền thống đang có tại địa phương.

Những trái na sầu riêng có dáng quả to dài tựa những ngọn núi, bên ngoài gai góc như quả sầu riêng. So với những giống na đang có như na dai, na thái, na hoàng hậu... thì na sầu riêng có múi dai hơn, róc hạt hơn, vị ngọt thơm độc đáo.

Na sầu riêng có ưu điểm là năng suất cao, trọng lượng quả lớn, to đều và phát triển quanh năm, chất lượng tốt hơn nhiều so với những loại na đang có của HTX; đổi lại, quy trình, kỹ thuật chăm sóc cũng phức tạp hơn.

Ông Nguyễn Hữu Tứ, Giám đốc HTX Mé Lếch chia sẻ: Đặc điểm na sầu riêng khó tính nên HTX sản xuất theo hướng hữu cơ, như bón phân hữu cơ tổng hợp, kết hợp phun các tinh dầu thảo mộc để phòng, trị bệnh cho na. Kỹ thuật chăm sóc cũng phức tạp, bởi đặc điểm của cây là bắt đầu từ lúc ra hoa đến lúc thu quả thời gian kéo dài từ 6 – 7 tháng, các khâu chăm sóc dài hơn, chi phí tăng gấp đôi so với na truyền thống.

Từ những cây ghép giống đầu tiên, đến nay HTX Mé Lếch đã có hơn 30 ha na sầu riêng. Hợp đất, hợp khí hậu, cùng với kỹ thuật chăm sóc đặc biệt, na sầu riêng phát triển rất tốt; mỗi quả nặng trung bình từ 1 – 1,5kg; có quả to đến hơn 2kg. Giá bán trung bình khoảng 400 - 500 nghìn đồng/kg tùy theo kích cỡ, mẫu mã quả.

Ông Nguyễn Quốc Hội, thành viên HTX Mé Lếch, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn chia sẻ: Năm đầu tiên trồng na sầu riêng chúng tôi rất lo lắng, không biết giống cây có thích nghi không, sinh trưởng ra sao, chất lượng quả như thế nào. Nhưng đến thời điểm này thì cây cho trái đẹp, quả ngon, thơm, chất lượng, giá thành cao, trên cả mong đợi.

Niềm vui của người nông dân như nhân đôi khi mới đây, na sầu riêng của HTX Mé Lếch được vinh danh là 1 trong 19 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh Sơn La năm 2022. Mục tiêu của HTX là tiếp tục mở rộng quy mô, diện tích trồng, đưa sản phẩm na sầu riêng vươn xa, nâng cao thu nhập cho bà con.

Để đạt được sản phẩm tiêu biểu HTX Mé Lếch đã rất khó khăn, tự tay tìm nguồn giống mới của nước ngoài; từ khâu kỹ thuật, chăm sóc, đưa sản phẩm na sầu riêng ra thị trường. Năm nay, cây của toàn HTX cho bói được 40 tấn quả, tiêu thụ chủ yếu tại các cửa hàng hoa quả sạch, siêu thị. Để na sầu riêng vươn xa, định hướng của HTX là tiếp tục sản xuất theo hướng hữu cơ, đáp ứng yêu cầu thị trường, đưa sản phẩm xuất khẩu ra các nước bạn.

Việc ghép thành công giống na sầu riêng đã mở ra một hướng đi mới, góp phần nâng tầm thương hiệu, nâng cao giá trị na Mai Sơn – thủ phủ trồng na của tỉnh Sơn La với hơn 500 ha na các loại.

Ông Nguyễn Khắc Hào, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mai Sơn cho biết: na là một trong những cây trồng có giá trị kinh tế cao và HTX Mé Lếch là một trong những HTX hạt nhân để nhân rộng diện tích na trên địa bàn. Thời gian qua, huyện đã triển khai các chính sách hỗ trợ tới HTX cũng như các hộ trồng na như hỗ trợ hệ thống tưới ẩm, đường giao thông nội đồng, hỗ trợ áp dụng quy trình sản xuất thực hành nông nghiệp tốt; bao bì, nhãn mác, quảng bá sản phẩm... Huyện cũng đang từng bước quy hoạch lại vùng trồng na theo hướng tập trung, liền vùng liền khoảnh, tạo ra vùng sản xuất chuyên canh áp dụng công nghệ cao. 

Những trái na sầu riêng đã tô điểm cho bức tranh sắc màu của vùng đất bốn mùa cây trái - Sơn La; để lại dấu ấn đẹp về những nhà nông dám nghĩ dám làm, đổi mới để phát triển nông nghiệp bền vững trên rẻo cao Tây Bắc./.