VOV4.K’ho - Tàm ală kòp gùng dà đồm, den gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm là 1 tàm ală kòp ngòt rơngơ\t ngan, di gơlan lơh gơbàn ală bơta ờ niam tàm leh, sa sồt leh, lơh ờ niam gùng dà đồm mờ geh tu\ lơh gơbàn chơ\t. ală dơ\ jê tài gơklăc lu\ gùng dà đồm gam lơh gơmù cồng nha broă lơh bal mờ bơta niam rài kis cau kòp. Tu\ do, neh geh uă broă lơh krơi is kờ` sơm kòp kal ke do.

Bơta lơh gơklăc lu\ gùng dà đồm: broă gơbàn gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm geh uă bơta lơh gơbàn, mơya 2 bơta tòm lơh gơbàn gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm là bơta tàm dơlam să mờ tài broă sào sa.

Broă gơguh ni sơna khà canxi tàm mhàm là 1 bơta kuơ màng lơh gơbàn gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm. gơguh canxi mhàm di gơlan tài gơbàn as tềng tuyến giáp lơh ờ niam tus mờ broă tam gơl canxi. Kung di gơlan tài ntìng tơl^k uă ir canxi tàm mhàm tài gơbàn pă kal ke, gơbàn jê sồt jo\... Canxi mhàm gơguh uă lơh gơbàn canxi gùng dà đồm gơguh bal, do là bơta tòm lơh gơbàn gơklăc lu\.

Bè ờs, ală bơta phan bơh gơklăc lu\ gơbàn gơklài bal mờ dà đồm, mơya tu\ khà canxi gơguh uă ir, gơl^k ală bơta phan lơh kơ\t, den rơhời lơh gơklăc gơs 1 pơnai lu\.

Kờ` kơrian broă gơklăc bơh lu\, bơdìh mờ bơta pràn bơh dà đồm chồl gơl^k, tàm dà đồm gam geh phan đềr tàm tinh thể, sơndră mờ bơta gơklăc. Tu\ phan đềr do gơmù, bè ờs tài gơbàn jê as, den broă gơbàn gơklăc bơh ală phan gơguh. Ală bơta tàm dơlam ndai lơh gơguh broă gơklăc gơs lu\ gam tài kòl gùng dà đồm jo\ ngai, khà dà đồm gơmù, do là bơta [uơn ngan tus mờ broă geh tinh thể.

Ală bơta lu\ tàm gùng dà đồm mờng gơbàn là lu\ vô cơ bè canxi, phosphat, oxalat, lu\ hữu cơ là lu\ urat, xanthin, ờ hoan geh bơta ceptin.

Ală bơta gơbàn bơh gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm: gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm mờng gơbàn tàm ală tiah geh dà đồm ờ pràn ha là gùng dà đồm đềt ir, koèl, wềt mờng gơbàn kòl. Den tàng, ală tiah mờng gơklăc lu\ là leh, niệu quản hờ đơm ha là rềp mờ hìu dà đồm, ngko hìu dà đồm, niệu đạo, lỗ sáo.

Broă ntròn bơh lu\, tàm hơ\ uă ngan là ală lu\ mplà`, lơh rơthòt, tìp mờ gùng dà đồm lơh gơbàn jê bu\t, đồm gơl^k mhàm di lah tàm leh, niệu quản. Gam gơklăc lu\ tàm hìu dà đồm niệu đạo lơh jê tu\ đồm, kal ke tu\ đồm. Di lah gơbàn kòl tàm leh, lu\ klơn lơh gơbàn kòl gùng leh, den tàng lơh leh gơdàr, jo\ ngai gơdàr lơh lơhơ bè 1 kơl dung dà.

Tu\ ală leh gơbàn kơl dang gơprồ dà đồm, lơh gơbàn ờ niam tus mờ gùng tơngoh leh mờ lơh gơbàn jê gùt dar leh. Tu\ lu\ kòl tàm gùng dà đồm ha là tàm hìu dà đồm lơh gơbàn kal ke tu\ đồm cấp tính ha là mạn tính.

Tu\ lu\ đềr tàm gùng dà đồm den poăc gơbàn as, do là bơta tòm lơh vi khuẩn mu\t, lơh gơbàn jê as gùng dà đồm. cau kòp gơlơh jê bu\t, đồm jê, dà đồm sơkal. Di lah gơbàn khuẩn uă lơh gơbàn aniai uă ngan bè ờ pràn leh. Di lah leh gơbàn ndơng den pal koh sơbì.

Kòl gùng dà đồm lơh dà đồm ờ gơtùi l^k bơdìh, lơh gơbàn jê sa jo\ ngai lơh gơbàn kră kơl dang gùng dà đồm. Hoàc huơr bơh broă kră kơl dang lơh gơbàn tus mờ bơta niam gùng dà đồm, lơh kòl gùng dà đồm, dà đồm kòl. Do là 1 bơta ngòt rơngơ\t mờ gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm lơh gơbàn.

Bơdìh hơ\ tai, jê as jroă gam lơh gơbà ồm gùng dà đồm, gơbàn ală trồm bluh tàm hìu dà đồm, niệu quản. Neh geh cau gơbàn bơcah leh mờ bơcah hìu dà đồm tài gơklăc lu\. Bơta do gơbàn jo\ ngai, lơh gơbàn ờ geh dà đồm ha là gơmù bơta pràn leh, tàm hơ\ uă ngan là tu\ geh broă pơgồp bal bơh jê as lơh gơbàn ờ pràn leh.

Broă sơndră mờ broă lơh tu\ gơbàn gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm:

Lài ngan pal gơmù ală bơta lơh gơbàn gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm, hơ\ là pal hùc tơl dà bơh 1 l^t nggùl tus 2 l^t dà tàm 1 ngai. Ală cau pal ngui sơnơm pal sơlơ hùc uă dà.

Go\ mờ sơm kòp gờ` ală bơta lơh gơbàn ndai, bơdìh mờ gơklăc lu\ leh, lơh gơbàn jê as gùng dà đồm mờ kòl dà đồm Tu\ go\ ală bơta tơngo\ jê tu\ đồm, pal lòt kham kờ` go\ kòp di tu\.

Tu\ do, mờ broă sơm kòp pa niam, kòp gơklăc lu\ tàm gùng dà đồm neh geh uă broă lơh di pal kờ` sơm kòp. Jăt mờ tơl bơta gơklăc lu\ krơi is mờ geh lơh jơh gơklăc lu\ mờ broă ngui sơnơm lơh bơcah lu\ ha là reh nội soi, lơh bơcah lu\ l^k bơdìh să jan.

Mìng ală cau gơbàn gơklăc lu\ dờng ir pal reh, mơya broă reh kung geh lơh niam ờ do ờ dă. Bơdìh mờ ală hìu sơnơm dà lơgar, den uă hìu sơnơm càr, [òn dờng kung gơtùi sơm bời kòp do.

Cau mblàng Ndong Brawl