Khi hoa mào gà bừng nở, đỏ rực các sườn đồi, nương núi, cũng là lúc báo hiệu mùa màng đã được thu hoạch, thời điểm tổ chức Tết hoa (Mền loóng phạt ai), lễ tết cổ truyền quan trọng nhất trong năm của người Cống, cũng chính thức bắt đầu.

Sáng sớm, chủ gia đình sẽ lên nương lúa hái hoa mào gà gieo quanh nương, trang trí cùng các lễ vật thu hoạch được trong năm, đặt trong mâm cúng, rồi mang đến nhà thầy cúng trong bản. Thầy cúng ngồi trước mâm cúng chính, kính cẩn mời các thần linh, tổ tiên về dự lễ, xin phép được tổ chức Tết hoa cho bản và dâng lễ vật lên các đấng thần linh, tổ tiên.

Sau những hồi trống, chiêng đồng âm vang khắp bản thì Tết hoa sẽ chính thức bắt đầu. Qua lễ tết này, người Cống mong muốn bày tỏ lòng biết ơn với các thần linh, các quan thần thổ địa nơi đồng bào sinh sống đã phù hộ cho họ một năm sức khỏe và mùa màng tươi tốt. Đồng thời cầu xin những điều tốt đẹp cho một năm mới.

Ông Lò Văn Tha, trưởng bản ở Púng Bon, xã Pa Thơm, huyện Điện Biên, cho biết: "Tết hoa là tết cuối cùng hết năm của dân tộc Cống. Khi đó mùa màng, sản vật tất cả mang về nhà hết. Làm tết hoa thì mới tiếp tục được phù hộ đi làm ở trên nương. Nếu mà người nào, hộ nào không làm tết hoa thì dân bản sẽ phạt".

Người Cống canh tác chủ yếu trên nương rẫy và ruộng nước, ruộng bậc thang, một năm một vụ chính. Ngoài ra còn trồng trọt các loại rau màu trên đất bãi ven sông, suối; chăn nuôi gia súc, gia cầm. Cũng bởi quan niệm “sinh ra nhờ trời, sống cũng nhờ trời” mà tổ tiên người Cống lưu truyền lại, nếu Tết hoa chưa được tổ chức thì chưa ai được phép đi phát nương, làm rẫy, vui chơi, ca hát.

Để phù hợp với những thay đổi của cuộc sống hiện tại, nghi lễ của tết hoa đã được rút ngắn chỉ còn 1 ngày đêm, so với 3 - 4 ngày như trước kia. Tuy nhiên những nghi lễ dâng cúng, các sản vật dâng lên thần linh và ý nghĩa của tết hoa thì vẫn được người dân giữ nguyên vẹn.

Ông Nạ Văn Phanh, thầy cúng của bản Púng Bon, cho biết: "Lễ hội tết hoa dân tộc Cống năm nào cũng có. Lúc làm lễ phải có 1 cặp sóc, 1 cặp cá, khoai sọ, các thứ hoa quả trên nương hái về, các thứ này không được thiếu. Cầu mỗi năm làm ăn kinh tế phát đạt, bà con dân bản sức khỏe, gia súc gia cầm chăn nuôi tốt. Làm lễ xong thì bà con dân bản mời cơm và mấy chén rượu chúc nhau vui vẻ".

Có lẽ cũng bởi giữ được nguyên vẹn bản sắc dân tộc của mình, mà mỗi khi tết hoa của người Cống được tổ chức, đã thu hút được đông đảo người dân, du khách tới tham dự.

Cống là một trong những dân tộc ít người ở tỉnh Điện Biên, với dân số chỉ khoảng 1.000 người. Những năm gần đây, Điện Biên tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc Cống, mở rộng giao lưu văn hóa, gắn kết dân tộc, do đó đời sống của người Cống đã ổn định hơn.

Việc tổ chức thành công Tết hoa 2017 cho đồng bào dân tộc Cống đã góp phần lưu giữ một nét văn hóa độc đáo của dân tộc ít người, thắt chặt tình đoàn kết của 19 dân tộc anh em trên địa bàn.

Hoa mào gà, theo quan niệm của người Cống, là biểu tượng của sự may mắn, tốt đẹp. Màu hoa mào gà đỏ thắm, tạo nên không khí ấm áp khắp không gian lễ. Do đó, trong Tết hoa của người Cống không thể thiếu loại hoa này.

Ngay từ sáng sớm, chủ mỗi gia đình sẽ lên nương lúa hái hoa mào gà được gieo quanh nương

Hoa sau đó sẽ được giao cho những người phụ nữ trong gia đình để cùng trang trí khuôn viên

Sắc đỏ của hoa mào gà tạo không khí ấm áp trong lễ tết của đồng bào dân tộc Cống

Thực hiện nghi lễ cúng gia tiên tại các gia đình

Chuẩn bị các lễ vật thu hoạch được trong năm

Chuẩn bị trang phục

Sau đó mang đến nhà thầy cúng trong bản để xin phép bắt đầu thực hiện lễ tết

Thầy cúng kính cẩn mời các thần linh, tổ tiên về dự lễ, xin phép được tổ chức Tết hoa cho bản

Dâng  lễ vật lên các đấng thần linh, tổ tiên.

Sau những hồi trống, chiêng đồng âm vang khắp bản thì Tết hoa sẽ chính thức bắt đầu

Mở những chum rượu cần ngon nhất để tiếp đãi khách

Thịt được nướng, xôi được đồ trên bếp của tất cả các gia đình

Trẻ em được thỏa thích vui chơi trong những ngày diễn ra tết hoa

Để phù hợp với cuộc sống hiện tại, nghi lễ của tết hoa cũng đã được rút ngắn xuống chỉ còn 1 ngày đêm

Tuy nhiên, những nghi lễ dâng cúng, các sản vật dâng lên thần linh và ý nghĩa của tết hoa thì vẫn được người dân giữ nguyên vẹn

Qua lễ tết này, người Cống mong muốn bày tỏ lòng biết ơn với các thần linh, các quan thần thổ địa nơi đồng bào sinh sống đã phù hộ cho họ một năm có sức khỏe và mùa màng tươi tốt; cầu xin những điều lành cho năm mới

Vũ Lợi/VOV-Tây Bắc