Đứng ra tổ chức là ông mo có tiếng trong vùng. Theo quan niệm của bà con, ông mo là người kết nối giữa thần linh với người trần. Những người được ông cúng, tế, chữa khỏi bệnh sẽ được nhận là con nuôi và được mời đến. Bà con trong bản và các vùng lân cận cũng đến tham dự.

Ông mo Lò Văn Pháng, ở bản Nà Tạy, cho biết: "Lễ hội pang a có từ lâu đời nhưng không phải năm nào cũng làm. Năm nào được mùa, làm ăn khấm khá mới tổ chức. Tổ chức Pang a để cầu may, cầu sức khoẻ cho dân bản. Tôi tổ chức pang a là để cho con cháu đến vui chơi".

Chủ lễ sẽ thịt 2 con lợn, một con để làm lễ, một con để thờ cúng tổ tiên. Các con nuôi của ông mo được mời đến mang theo những sản vật do mình làm ra như gà, vịt, gạo nếp, chai rượu, hoa quả... để tỏ lòng thành kính biết ơn thần linh phù hộ độ trì trong những năm qua.

Lễ thường được tổ chức tại gian giữa nhà ông mo. Tại đây, bà con dựng cây nêu, cây chuối, cây mía và treo các con vật được đan bằng tre như chim muông, ve sầu, con ngựa, hoa mạ (một loại hoa rất thơm trong rừng), hoa đào, hoa ban...

Tái hiện cảnh ông mo làm lễ cúng. (Đồng bào La Ha sống ở một số huyện ven sông Đà của tỉnh Sơn La và Lai Châu).

Chuẩn bị xong, ông mo bắt đầu cún mời tổ tiên, thần thánh trên trời, thần núi rừng, sông suối, thổ công, thổ địa về chứng giám cho lòng thành của ông và bà con dân bản, cầu mong phù hộ cho mọi người có cuộc sống bình yên, mùa màng bội thu.

Khi ông mo cúng xong, các con nuôi của ông lần lượt bày sản vật mình mang theo lên bàn để ông cúng mời thần linh về hưởng và phụ hộ cho  con cháu nhiều sức khoẻ, mùa màng tốt tươi. Sau khi xong phần lễ, một người phụ lễ sẽ chia lộc cho con cháu mỗi người một đùi gà, một gói xôi mang về.

Cúng xong, ông mo cùng bà con dân bản tổ chức ăn uống, ca hát nhảy múa vòng quanh cây nêu, với các bài hát dân ca, điệu múa như tăng bu, múa khăn, múa chim... tái hiện cuộc sống lao động, sản xuất của bà con.  Ông Quàng Văn Chung, ở bản Nà Tạy, cho biết: "Lễ hội pang a này nếu chưa cúng tế xong thổ công, thổ địa và thần thánh thì bà con chưa được múa hát. Con cháu bản trên mường dưới đến chung vui, nên có nhiều anh em và có đôi nên vợ nên chồng từ lễ hội pang a này”.

Cộng đồng người La Ha ở Sơn La gìn giữ lễ hội “ Pang a”  từ thế hệ này sang thế hệ khác và coi đó là trách nhiệm của mình. Lễ hội cũng là dịp để bà con dân bản tụ hội, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm làm ăn, thắt chặt tình đoàn kết, cùng nhau xây dựng bản mường ấm no.

Lường Hạnh/VOV-Tây Bắc