VOV4.Mnông- Wa A In deh n’hanh têh kuăng ndral đah nău nteh ch^ng gong, nteh uh nu\ng, nteh mbuăt rlet. Ăp nău nteh aơ le\ krêp jru tâm nău m^n wa bâh jê|. Năm 16 năm deh, wa le\ g^t tu\r ch^ng du\t blău, uh mbeo n’hanh nkra [ư ăp ntil ndơ mbuăt rlet.

            T^ng nău mbơh bâh wa A In, gay ma lăp ndrel đah nău rêh, nău m^n, nău tâm nđu\r văn hoá aơ, mpơl nău u\ch ro\ng bâh nơm đah ăp nu^h êng n’hanh geh âk băl bu druh, bu ndăm g^t tu\r ch^ng, uh mbuăt ueh. N’hanh kơt ne\ mbro, wa u\ch ro\ng đah nău nteh ch^ng gong, mbuăt rlet bâh bơ\ n’hanh che nơm.

            Mô rlu ta ne\, gay ma dơi geh nti tu\r âk nău ch^ng êng êng (nău rhơn, nău rngot, nău tâm nđăp nsông, njor kh^t), A In ndrel đah du đê| mom ndăm tâm [on way hăn ăp [on êng gay ma ôp kơt nti.

Nghệ nhân A In

            Wa nkoch: “ăp năm, djăt ma lôch khay kăch rek, lam thôn [on ntoh n’gôr ntơm lăp yan tâm mâp tâm nđu\r, kơt lah ntâp rpu, [ư ndrung rpu, sr^h ba, [ư n’hong dak…Tâm ăp nar tâm nđu\r ne\, nu^h Mơ Nâm mô dơi mô geh ch^ng gong, uh nu\ng. aơ lah rơh gay ma [on lan mpơl nău tâm rnglăp, tu\r ch^ng goh gong, njroh xoang n’hanh nti nău ueh văn hoá ntoh lư bâh mpôl rnoi nơm an kon său gay ma mô geh roh rui.

            T^ng wa A In, du rpai geh 3 mblâm. Ntil ndơ aơ geh [ư ma ti, mô geh [ư đah măy mok ăp ntil, nu^h [ư an geh g^t nău blău tâm nău nkra [ư tâm ban kơt nău g^t ueh nteh mơ dơi [ư luh du ntil rpaih nteh kơt nơm u\ch.

            Gay ma dơi [ư du rpaih nteh geh nău nteh n’gloh, nteh ueh, nu^h [ư nkra an geh nău g^t do\ng ăp ntil ndơ [ư. Bâh ntơm tơm nkar kranh (nkar geh nău jong êng êng bâh 30-60cm), hao t^ng luh nar, 1 bôk ba lơ ndôp nâp, 1 bôk ba dâng geh  poih mplônh, ta nklang n’gul geh lôk du trôm jê| lôch ne\ so\k nsap su\t ntru\p ta ne\ du mblâm mâng nkar jê| gay ma [ư ndơ nteh.

            Nghệ nhân A In an g^t, nău [ư pâl ueh ndơ nteh ma nkar lah du nău nghệ thuật. ti ma njôt rpai, ti kiău so\k mâng goh ta mâng nkar t^ng goh dăng jê| ma nău nteh păng êng êng t^ng nău tu\r ch^ng gay ma ăp nău nteh tâm ban tâm lăp ndrel, nteh n’gloh mô lah vên ueh , goh an ăp nău tâm pât mprơ bâh nu^h Mơ Nâm. Nu^h pâl mâng nteh aơ an geh tôr n’hanh nău dơi g^t đah nău nteh nău mprơ ueh blău mơ dơi [ư goh nsum tâm ntru\p đah nău nteh ch^ng gong.

Mpôl nghệ nhân bon Kon Chênh tur ch^ng n'hanh uh mbeo

            Êng đah nău tu\r ch^ng goh gong, t^ng wa A In, nu^h Mơ Nâm do\ng 2 bor, bor 4 mblâm n’hanh mbor 12 mblâm. Ntil mbor 4 mblâm, tu\r ndrel đah uh nu\ng, gâr, ndơ goh. Ntil ch^ng 12 mblâm (3 gong n’hanh 9 ch^ng) tu\r ndrel đah gâr. Tu\r ch^ng goh gong mbra dơi goh đah mâng, mbra dơi tu\r ma ti, du bor ch^ng mbra dơi geh do\ng nău rgăn ma ti gay ma tu\r.

            Nghệ nhân A In mbơh rblang: “rnôk tu\r ch^ng r^ mô dơi mô geh uh mbeo, gâr, ndơ goh ndrel nsum an geh nău nteh ueh, [ư an nu^h djăt du\t u\ch. Ndrel đah nău nteh, nău nteh bâh gong, uh mbeo, gâr ndrel đah nău nteh ch^ng jêng nău nteh ueh n’gloh ueh u\ch ro\ng an nu^h djăt”.

            T^ng nău mbơh bâh Phòng văn hóa thông tin nkuăl Kon Plông, n’gor Kon Tum, ch^ng gong n’hanh ndơ goh lah du ntil ndơ nghệ thuật way ơm bâh ăp mpôl rnoi đê| nu^h ta nkuăl Kon Plông lah nsum n’hanh rnoi Xơ Đăng ( rnoi Mơ Nâm) lah êng. Ăp ntil ndơ aơ way ntoh tâm ăp nău njroh mprơ, kuăl brah bâh nu^h [on lan, bâh nău do\ng tâm rnăk vâl tât nău tâm mâp tâm nđu\r [on lan kơtlah tâm nđăp nsông, hao jay mhe, ngih rông mhe, n’hanh ăp nău kan khlăy ta [on. Đah ăp nău tu\r ch^ng n’hanh ăp nău goh nteh êng, rnôk nău tu\r ch^ng goh gong n’hanh ndơ uh goh geh nteh ăp nu^h tâm rgop tâm rnglăp ndrel tât râng jêng ăp nău njroh xoang ueh văr nă u\nh, bâh ne\ nău tâm rnglăp [on lan mpôl băl ăp nar lơ ma ueh.

            T^ng nău mbơh bâh Phòng văn hoá thông tin nkuăl Kon Plông đo\ng, wa A In lah nghệ nhân geh âk nău blău. Wa nkre tu\r ch^ng blău nkre g^t nkra ch^ng, [ư ăp ntil ndơ uh nteh. Wa way tât râng ăp rơh nti tu\r ch^ng goh gong, nkra [ư ndơ uh nteh an rơh mom ta ntu\k rêh jêng n’hanh geh [on lan ryơk rnê. Rlău ma ne\, wa way geh tât râng ăp nău tâm mâp tâm nđur, tâm rlong yor nkuăl, n’gor leo [ư, ntop kơl âk ta nău mât rbăy, mât ndrăy n’hanh n’hao nău ueh êng mpôl rnoi bâh nu^h Xơ Đăng.

            Nu^h rblang: Thị Đoắt