VOV4.M’nông: Rơh rlau aơ, âk nau kan kơl an ngăn tă bah nau mô sŏk prăk, n’huch sŏk prăk, ntoch nar ndơ̆ soay, prăk manh neh, koh n’huch nau ƀư kan hành chính, kơl an prăk kon...geh Quốc hội, Chính phủ, ăp n’gâng kan, ntŭk kan ntrŭnh gay ân ăp ntŭk ƀư nau kan tăch rgâl, ƀon lan rlet bah nau jêr. Tĭng ăp nŭih mĭn nchră nau kan, nŭih mât kan, ăp nau kan kơl an ân geh tâm ban ndrel gay nau rgum n’hâm dăng, ntrŭt dăng nau hun hao văng sa, tăch rgâl, n’hao văng sa.

            Hŏ geh rlau 90 rbăn ntŭk ƀư nau kan hŏ nsrŭng kan tâm 9 khay năm 2021. Ndri ma, tâm du khay geh rlau 10 rbăn ntŭk rhuăt luh bah ntŭk ƀư nau kan, hao âk lơn 24% rđil năm 2020. Nau geh nsum bah nsum mpôl ƀư nau kan tăch rgâl dôl geh n’huch mpeh nau kan, nau ê nkra tăch rgâl. Tĭng wa Nguyễn Quang Vinh,  Tổng thư ký jrâu ƀư nau kan tăch rgâl ndrel công nghệ Việt Nam VCCI, srê Covid-19 hŏ khuch ngăn tât nau ƀư kan bah jâng văng sa mât neh dak, mât nau rêh ndrel mât nau kan tăch rgâl. Nau ndâk tay ri jŏ jong, âk dak leo ăp nau ntrŭnh pháp luật mhe, ăp nau kan êng geh năm nchrăp gay ma kơl an ntŭk kan ndâk tay nau kan:

            ‘Tâm nau tât ri nơm saơ, tâm nau ntul rlong nsum nơm saơ geh nau dơi. Âk dak ơm dơi nkân njrăng srê nuh, geh nau kan mhe geh nsum ma nau kan nâm ơm ri ăp ntŭk ƀư nau kan tăch rgâl mra ndăn tâm nê gay ma ndâk nau kan ê nkra, tăch rgâl, in dŏng nau kan tăch rgâl ueh lơn tâm ăp nau geh jêng bah lam ntur neh. Ăp ntŭk kan geh dơi ngăch ndăn đŏng nau ueh aơ”.

            Tĭng wa Nguyễn Văn Phụng, Kruanh ntŭk ƀư nau kan mât soay, ntŭk ƀư nau kan tăch rgâl têh-N’gâng kan soay, nau ntrŭnh 52/NĐ-CP bah Chính phủ bôk năp geh nau âk hvi lơn, ngăch lơn, geh nchrăp ntop jŏ nar ndơ̆ soay âk lơn, tâm nê ân ntoch hao ntơm khay 3 tât khay 8/2020 đah ăp ntŭk kan ƀư soay tĭng khay ndrel nchrăp rnoh soay tâm 3 khay,  6 khay lah ăp ntŭk ƀư nau kan ân geh ndơ̆ ăp rnoh prăk aơ. Đah prăk manh neh, du năm rgop 2 tơ̆, tơn tât rnôk aơ ri kŏ nchrăp tât lơ 31/12. Ndri ma, tâm rơh ntŭk ƀư nau kan ê ndơ̆ prăk soay, ri mra dơi dŏng prăk ê geh dŏng tât gay ma tŏng ƀư nau dŏng ta ntŭk. Tâm ban, ăp nau kan kơl an rnôk aơ lah nau ueh gay ma đăp mpăn geh nau dơi ƀư nau kan:

            ‘Phung nơm nau kan tâm ban, der ăp nau kan geh tât nau mô ueh gay ma tâm lơh ndrăng nơm, ăp ntŭk kan, rmôt kan tâm nkuăl, ntŭk kan Ngih dak ân geh gŭ tâm nchră gay ma geh nau tâm ban, ngăn lah nau ân dơi geh ngăn bah ntŭk kan tăch rgâl dơi geh ƀư ân dơi. Ăp nau leo trok tâm ma ntŭk kan dŏng luh gay ma kơl an ân nau kan njrăng, rdâng srê, rklaih nau khuch bah srê ân geh ƀư ân ueh tâm nau kan tăch rgâl mô lah ăp nau kơl njrăng rdâng rsê mra geh kơp tâm nau geh dơi ân tâm di gay ma ndơ̆ soay năm 2021”.

            Wa Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký rmôt kan Ngân hàng mbơh, Việt Nam hŏ rlet rlau 2 năm geh nau jêr yor srê nuh, khuch ngăn tât nau kan ê nkra tăch rgâl bah rmôt kan ndrel nau hun hao văng sa rêh jêng. Ăp ntŭk kan ân manh prăk kŏ jăng lơi ăp nau khuch âk ngăn bah ntŭk kan rnôk ƀư kơp rnoh rnon, Ăp rnoh rnon ma ntŭk kan geh nau khuch yor srê Covid-19 hŏ geh ndâk rnoh dôl ma geh ăp ntŭk kan ân manh đah nau ƀư nchrăp ueh ngăn gay ma uănh ân tât rnôk manh mhe mư lah nau jêr đah ăp ntŭk kan ân manh. Tâm rnôk geh nau dơi ri ngân hành ân manh mô n’huch rnoh prăk kon. Yơn lah, rnôk aơ, ăp ntŭk kan dôl ân ăp rmôt kan manh tâm rnôk dŭt n’hâm êng rnôk ma ntŭk kan mô hôm geh nau sŏk, mô gĭt geh dơi đŏng lah mô, drăp dnơ đăp mpăn mô tŏng...ndri ma ân geh nau kan gay ăp ntŭk ân manh uănh gay ma kơl an ntŭk ƀư kan. Wa Nguyễn Quốc Hùng đă:

            ‘Ân geh ăp nau kan ngăn đah prăk ngăn gay ma kơl an ntŭk kan ƀư nau kan tăch rgâl, tâm rnôk aơ ân geh rong mât tơm nau geh ri nơm ân geh nau geh jêng ân ntŭk ƀư nau kan tăch rgâl, ăp ntŭk kan ân geh leo lăp kan. Ăp ntŭk ƀư ân manh bah ntŭk kan mâp nau jêr ri ân geh nau kan tâm di kơt lah tơm prăk ân manh ân ăp ntŭk kan tăch rgâl jê̆ ndrel bah găp, tă bah kăl e tât rnôk aơ hŏ ndâk yơn ê săk tam ngăn. Lah mô tŏng prăk, Chính phủ manh prăk Ngân hàng Trung ương, pă dŏng trái phiếu kơl an ntŭk kan tâm rnôk aơ”.

            Tâm ban ma nau mĭn nê, nŭih nchră nau kan văng sa Cấn Văn Lực, ân lah, nau ƀư ân tâm ban ăp nau kan kơl an lah nau khlay: Ăp nau kan kơl an ê tŏng têh, ê tŏng hvi, nau kơl an đah prăk măt ê âk, nau leo dŏng âk nau kơl an tâm rnôk nau kan dŏng ƀư ri âk âk, rnon ê trok ri dôl hao âk, tâm rnôk  nau văng sa lam ntur neh dôl ma ndâk ueh dôl lah nhoat hăn mbrơi gay văng sa Việt Nam ân geh ndâk ngăch. Yơn lah, tĭng nŭih nchră nau kan văng sa Cấn Văn Lực, nau n’huch prăk kon rđau gay kơl an ntŭk ƀư kan tăch rgâl mô hôm geh khlay tâm rnôk aơ:

            ‘Mô ân lŏ geh nau n’huch prăk ân manh, yor rnoh prăk ân manh rnôk aơ dôl ma geh ueh, tâm rnoh 4% lah lŏ n’huch rnoh prăk ƀư nau kan, nŭih ƀon lan mô ŭch njoăl prăk tâm ngân hàng ôh, prăk ntrơn leo lăp tâm trái phiếu, chứng khoán, rvăt neh, mô lah kỹ thuật mrô. Ăp ngân hàng ndơn nau trok prăk, nau săk geh mra n’huch prăk soan, nkre ƀư nau kan nsum ma ntŭk kan tăch rgâl”.

            Âk nŭih ƀư nchră nau kan đă, Ngih dak ân geh nau kơl an đah nau lŏ n’huch rnoh prăk dŏng kan, prăk ƀư nau kan ân ntŭk kan tăch rgâl, tĭng nau rgâl rnoh n’huch ndrel nar koh n’huch, rnoh prăk ân geh têk jong lôch năm 2022. Yơn lah, ăp rmôt ƀư nau kan tăch rgâl kŏ mbơh ndrel rgop ndrel chính phủ tâm rnôk jêr aơ. Êp nê, nau kan tăch kan ndăn ngăn ăp nau kơl an, kŏ ân geh nau ƀư ân ueh n’huch prăk dŏng kan, joi trong mât nkân njâng kan bah nŭih pah kan ndrel ntuh kơl gay ma n’hao nau geh, nau nâp./.

Nŭih rblang: H’Thi