VOV4.M’nông –  Srê Covid-19 dôl ntoh ta lam ntu\r neh [ư an săk soan, nău rêh bah hăng rmưn nu^h geh ntêt nkri, tâm ne\ nu^h âk năm deh, lơn lah ăp nu^h ntưp ăp nău ji jêr bah lah nu^h khuch  âk ngăn. Ne\ lah, nău mât uănh săk soan, mât njrăng n’hâm soan, [ư t^ng ăp trong mkra njrăng n’gang srê ta nu^h âk năm dêh lah nău [ư du\t n’hâm khlay,

T^ng kơp uănh bah ăpo dak geh khuch hô ngăn bah srê Covid-19, nu^h âk năm deh lah nu^h dơh khuch yor srê aơ rlău nu^h mom ndăm du\t âk. Rnoh nu^h rlău 70 năm deh kh^t yor Covid-19 âk bơi 10 tơ\ nkôp đah rmôt nu^h ta rnoh năm tẻh. Ta Trung Quốc, ntu\k ntoh nău ji aơ, rlău 80% nu^h kh^t lah nu^h ranh. Ta dak Ý, rnoh nu^h kh^t ta nu^h rlău 80 năm deh lah bơi 60%. Rblang mpeh nău aơ, ăp nu^h way kan dak si an g^t: Ta nu^h ranh, trong cho\l nău ji le\ hu\ch t^ng năm khay. Rlău ne\ tay, ăp nu^h aơ ntưp ăp nău ji jêr bah kơt chrach nju\ng, hao huyết áp, play nuih, ji klơm soh, djuôr leh… jêng rnôk ntưp Covid-29, nău lăp đah ji mhe n’hanh nău ji ơm, lăp đah ăp ntil dak si săm mbra [ư an nău ji mbăn lơn, nău kh^t geh âk.

Tâm rnôk srê Covid-19 dôl geh âk, Chính phủ n’hanh N’gâng kan dak si nt^m n’gâng kan [on lan n’hanh nău kan dak si ăp n’gor, nkual [on têh n’hao njrăng n’gang srê C0vid-19 ta nu^h aơ. T^ng ne\, nău đă ăp ngih dak si pă dak si săm ji jêr bah an ăp nu^h săm gu\ bah dih đêt ngăn 2 khay. Nt^m đă nu^h âk năm deh an [ư t^ng rjăp ăp trong bah kơi aơ:

- {ư t^ng [a [ơ rao ty đah sa [u, lơn lah lor rnôk sa, jêh hăn ăch chrach, jêh luh bah dih jay geh mâp đah âk nu^h;

- Dêr tât ntu\k âk nu^h. Lah hăn bah dih an wa\n bok put mbung n’hanh do\ng dak rao kaman ngăch [a [ơ;

- Mât ntu\k gu\ kloh ue\h, aih soih, do\ng quạt rgâl an điều hoà;

- B^ch to\ng ăp, bah 7-8 mông du nar;

- N’hao ngăch dăng, hăn thể dục ta jay. Lơn lah, an ngêt sa to\ng ăp ndơ kah. Nu^h âk năm deh an sa âk biăp n’hanh nkao play rih; ntop vitamin C kơl n’hao soan cho\l nău ji, vitamin D kơl rgâl can xi an nău rêh bah ăp tế bào; ngêt to\ng dak kơl cho\l luh ăp nja djiah luh bah dih.

Ăp nai dak si nt^m đă đo\ng đah ăp nu^h ntưp ăp nău ji jêr bah dôl săm ta jay kơt ji play nuih, huyết áp, chrach nju\ng, ji klơm soh, djuôr leh…. Mô dơi “luh bah dih”. Rnôk săk geh du ntil nău rgâl mô lah geh nău ji mbăn lơn an mbơh dâl an nai dak si săm mô lah tât ngih dak si but uănh lơ ơm lơ ue\h gay dơi nchroh n’hanh săm ngăch, dêr nu^h ndra săm êng ta jay mbra [ư ji lơ mô ue\h.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja