VOV4.M’nông: Bu ranh, ta [on Kon Wang, xã Ea Yiêng, nkuăl Krông pách, n’gor Dak Lak lah du hê nu\ih u\ch ngăn đah chi\ng gong rnoi Xơ dang. Êp nau kan joi ăp nau tur chi\ng ơm, nau mprơ ơm bah rnoi nơm, jêh ri ndri\ng nau mhe, păng hôm vay nti tur chi\ng ndrel nti\m nau mprơ ân phung druh ndăm. Tât rnôk aơ, păng ho\ bonh đă ndâk geh 4 rmôt tur chi\ng-njroh mprơ, râng tâm ăp nar r[u\n rgum, tâm n’ur đah ăp nkuăl, rgop nau mêt ân ueh nau vay ơm bah rnoi Xơ dang.

Bu ranh A Tiêp tât đah nau njroh mprơ ơm đah nau u\ch, nau ueh mleh mlôn kơt lah săk păng nơm. Wa nkoch, ăp nau tăng nteh lah păng mô dơi gu\ đăp du ntu\k. Nau tăng nteh nê păng ueh ma lo\ lo\ kuăl jă kơt nau nteh chi\ng, nau nteh bah đơn ting-ning, nau nteh ueh tăng tôr bah đơn Klong pút, ueh njru kơt nau mprơ Rơnghê, ting ting…

‘Lah ăp rnôk gâp tăng nteh chi\ng ri gâp lo\ geh djăt ueh ngăn, rhơn ngăn tâm săk jăn, mô dơi gu\ đăp du ntu\k ôh. Gâp hăn joi tât ăp bu ranh tâm [on gay ma kơt ti\ng bu tur chi\ng. A[aơ, ăp che, ăp wa ho\ ranh săk, du đê nu\ih ri ho\ roh. Yor nau u\ch êng ri di\ng gâp nsôih nti\m nti ndrel ndâk geh 4 rmôt tur chi\ng, tâm nê geh 2 rmôt tur chi\ng bu têh ndrel 2 rmôt bu mom. Gâp nti\m dah nau gơih ngăn bah săk nơm, mô geh nau nchâp đă mô lah kâp ân geh bu nhkôm ôh. Knu\ng u\ch ân ăp oh blau ndjôt ngăn mâng gay ma goh, blau u\ch đah chi\ng gong, knu\ng kơt nê dơm, gâp lo\ ntop tay nau n’ơr gay ma nti\m nti ân kon se ăp nau ma gâp blau, gâp gi\t”.

A[aơ, bu ranh A Tiêp dôl nti\m tủ chi\ng ân 24 nu\ih bu mom tâm [on. Ăp pơh, lah tât kêng măng nar prao ndrel nar pơh, ăp kon se lo\ tât ngih păng gay ma kơt nti nau tur chi\ng ndrel joi ân gi\t mpeh nau vay ơm. Jrâu nti lơn ma ueh rnôk geh âk kon se tâm [on êng tât kơt nti. Yor âk ir nu\ih, Wa A Tiêp ho\ nkra tay chi\ng gle gay ăp kon se ko\ geh ndơ ma goh. Rnôk kon se ho\ blau ngăn đah chi\ng gle, rnôk nê mư păng ân kon se goh ngăn chi\ng kông. Oh A Yih, 13 năm, ta [on Kon Wang, ngơi:

‘Gâp u\ch ngăn nti nau tur chi\ng, tât a[aơ gâp nti geh 5 khay hôm. Gâp ho\ blau goh 2 nau chi\ng hôm”

Rnơm tâm nau blau ndrel nau u\ch kan bah bu ranh A Tiêp, bu ranh [on Kon Wang jao ân păng nau mât ndrel prăp 2 blah chi\ng ơm, geh: Bu blah chi\ng Hlêng 12 mbâm ndrel 6 blah chi\ng Boa 6 mlâm. Rnôk tâm [on geh âk nau r[u\n rgum âk nu\ih mô lah geh nau ngêt sa têh, khlay, ri druh ndăm, kon se tâm nê mư dơi leo ngăn blah chi\ng khlau tât nti\m nti ndrel tur. Đah mpang ty blau ngăn bah bu ranh A Tiêp ndrel bu ndăm tâm [on Kon Wang, nau tăng nteh bah ăp blah ching nar lơn ma mpăr ngai, ndrel nar lơn rgum geh âk bu mom joi tât păng gay ma nti\m nti, gay ma gi\t kloh mpeh nau nteh chi\ng, nau vay ơm bah rnoi nơm.

Êp ăp nau kan nti\m nti ân phung bu mom tur chi\ng, mprơ nau nơm ndrel do\ng ăp ntil ndơ goh nteh, ri bu ranh A Tiêp hôm gơih hjăn joi ăp ntil ndơ ơm vay. Păng joi tât ăp bu ranh ngăn tâm [on gay ti\ng nti ăp nau chi\ng, nau mprơ ơm êng…Păng nkra ndrel kreh đơn ting ning đah âk nau tăng neth êng êng, ndri\ng nkre ăp nau mhe ân ăp nau mprơ nsing tâm nau mprơ ơm rơnge, ting ting…ăp nau mprơ [ư jêng mhe yor păng ndri\ng nau geh nkô| tơm ueh, kơt: n’hir oh, bonh đă nau pah kan jan sa, bonh đă kon sau, rnê [on lan, tâm mprơ tâm ơh..

Nau u\ch ro\ng, nau blau mhe đah nau ơm ăp ntil bah bu ranh A Tiêp ho\ nti\m mbơh trêng nau u\ch ro\ng ân kônh wa tâm ơon đo\ng. Mô êng knu\ng tur chi\ng njroh mprơ tâm ăp nar ngêt sa têh, r[u\n rgum têh tâm [on, ma rơh rlau aơ, 4 rmôt tur chi\ng-njroh mprơ bah [on Kon Wang ho\ râng âk tơ\ njroh mprơ âk nu\ih, njroh mprơ tâm n’ur tur chi\ng tâm nkuăl, tâm n’gur ndrel ho\ geh âk nau nkhôm prêh khlay. Wa A Điêt, cán bộ văn hoá-thông tin Xã Ea Yiêng, nkuăl Krông Pách, n’gor Dak Lak , ngơi:

‘ Wa A Tiêp ho\ rgop nau tâm ntrong mât ndrel [ư nâp ueh tay nau vay ơm yau bah rnoi mpol tâm nkuăl. Gâp rnơm ngăn ndrel du\t n’hâm rnê bu ranh A Tiêp, đah nau gi\t blau ndrel n’hâm soan, păng ho\ ndâk tay nau rêh ân nau nteh chi\ng bah rnoi Xơ dang geh mpăr ngai lơi”

Gay huêng chi\ng geh mpăr ngai, mpăr prêh lơn, u\ch đah đah ăp kônh wa ta Tây Nguyên ko\ blau uănh khlay ndrel mât ndơ ơm văn hoá bah rnoi nơm kơt lah bu ranh A tiêp. Geh kơt nê, nau nteh chi\ng mro ueh, tăng âk, ntu\k tur chi\ng mro geh nau n’gur răm, ndâk lơn tay nau ntô| n’hao, nau rhơn rnơm mpeh nau ueh ơm văn hoá tâm nkuăl neh Tây Nguyên./.

Nu\ih rblang: H’Thi