VOV4.M’nông: Gu\ êp đah nglau dak Lăk ueh rsang ngăr, [on Jun, nkuăl têh Liên Sơn, nkuăl Lak, n’gor Dak Lak geh nau ueh ngăn bah [on rnoi Tây Nguyên. Ta aơ hôm mât ơm ngih jong ntă ja, mpir nkar ndrel nau ueh văn hoá Tây Nguyên, kơt lah nau tur chi\ng, njroh xoang tâm nar tât yan mhe, ăp nau pâl ueh êng.

            Ngih jong bah rnăk wa Y Du geh nchrăp âk ndoh ndơ vay geh do\ng tâm ăp nar bah rnoi tâm ntu\k kơt: Ching gong ơm, yăng ơm, ân tât đơn T’rưng, Kloong pút gay ma vơt năch rnôk bi\ch măng, uănh nau njroh mprơ bah rnoi Bunong. Êp nau n’hao lơn nau geh prăk, ri wa hôm u\ch nkoch ân ngăch gi\t lơn ăp nau ueh văn hoá Tây Nguyên.

            Ntơm rnôk geh ngi aơ, ntơm bôk năm tât lôch năm geh âk năch lơn. N’hao tay nau geh ân rnăk vâl dong tâm ăp nar, oh nô kônh wa ndrel nau u\ch kan ri hăn tur chi\ng ân năch, ko\ geh đo\ng prăk nkhôm. Bah năp nơh phung hên nsôih nti\m nti ân ueh gay kơl an bu năch tât pâl n’aih. Phung hên mbơh ăp nau vay ueh văn hoá rnoi nơm, kơt: Ndơ tanh ji\ng, chi\ng gong gay băl bên tâm dak n’hanh dak ba dih gi\t”.

            Êp  nau nsing tâm nau geh ngih jong [ư pala n’aih, kônh wa [on Jun do\ng nkre rveh ngih nơm, mô lah duk  geh tă bah rơh u che ơm gay e gay leo năch hăn uănh tâm [on, uănh pâl nglau lăk. Nô Y Chung ân gi\t, bah napư nơh, duk bah rnăk vâl knu\ng blau rdeng ba, rdeng loong. A[aơ ri âk ngăn lah duk aơ rdeng năch hăn uănh nglau Lak. Nô Y Chung nkoch:

            Gâp lah ngăn kăl e nơih knu\ng tuch tăm n’hanh mata rong kik djăr dơm gay geh ndơ sa tâm ăp nar, hôm aơaow ri [ư lo\ gay ma sa nkre n’gon ndrănh  yăng gay tăch ân bu năch. Êng nê hôm ncho duk leo năch ân uanưh nglau Lăk tay. Rnơm nê nau rehe ueh lơn bah năp nơh”.

                        Ăp nar dacưh aơ, [ư u\ch nau kan bah bu năch u\ch uănh nau rêh ndrel sa, ndrel kan đah kônh wa, nau [ư pâl n’aih Home Stay ntơm pơk âk ta [on Jun. Knu\ng geh ngih kloh, jong, geh ngih ăch chrach êng, nklăp 10 mlâm kbuk, phôi ntâk, mu\ng lah kônh wa dơi [ư pala n’aih hôm. Yuh H’Bem, nu\ih tâm [on Jun ân gi\t: Đah nau kan [ư pâl n’aih tâm ngih kơt aơ, tâm du khay yuh geh ntơm 5-6 rjeh đo\ng:

            Gâp geh ntu\k pâl n’aih aơ a[aơ geh tay prăk gay đăp mpăn tâm rnăk vâl. Nau rêh mbơm oi ngăn rđil nơh nơh. Rnơm geh Đảng n’hanh Ngih dak kơl an ntuh kơl nau pâl n’aih gay geh tay kan pah ân kônh wa [on lan”.

            Kơl an kônh wa [on Jun pala n’aih blau lơn, ntơm năm 2011, ntu\k kan nsum pâl n’ơaih [on Jun geh ndâk. Đah nau u\ch mât ueh nau vay ơm bah nroi Bunong ăp nu\igh knu\ng geh ngoai tâm ăp ntil kơt lah: Ngih jong, rveh, chi\ng gong mô lah duk lah geh jêng kan nsum. Tâm du tơ\ geh năch tata, ntu\k kan mra tâm rgop ân tâm di đah ăp rnăk.

A[aơ  du ntu\k mât geh 15 nu\ih, 8 ngih, 15 mlâm rveh, 20 mlâm duk kơl ân năch hăn pâl, rlu n’aih, ngêt sa, uănh nau njroh mprơ…Âk ngăn ăp nu\ih geh nau rêh đăp mpăn. Ngăn lah, ăp nu\ih geh rveh ri du geh bnklăp 10 rkeh, ăp nu\ih êng geh nklăp 5 rkeh…Wa Bùi Văn Đức, Kruanh ntu\k kan tâm boh pâl n’aih [on Jun, ngơi:

             ‘Bu tât ta aơ gay u\ch gi\t nau vay bah rnoi Bunong ta aơ, yor ri phung hên u\ch mât ngih jong, chi\ng gong, mât ueh văn hoá bah rnoi Bunong. Bu năch tât ta aơ bu u\ch kơt nê, bu uch uănh nau rêh ăp nar. Nơm nar [ư pâl n;aih tât rnôk aơ kônh wa [ư ueh, năch tât ueh, đăp mpăn, jêh ri prăk bah kônh wa lah mô hôm geh plơ\ ach o tay ôh”.

Đah nau ueh bah bri neh n’hanh si gleh ndrel đah nau văn hoá âk ntil tâm ntu\k, [on Jun dôl hun hao ti\ng nau tă ơm geh aơ gay [ư pâl n’aih. Ngăn lah, rnôk nau u\ch [ư nau hăn pâl n’aih ngăn bah bu năch đah nau ueh văn hoá Tây Nguyên nar lơn âk, ri nau kan kônh wa ăp rnoi mpôl đê| tâm ăp [on lan lơ janh lơn tâm nau ntuh kơl ndâk ăp ntu\k pâl n’aih gu\ âm tâm ngih nơm, geh uănh lah du trong hăn mhe nkre rgâl mhe âk lơn nau kan văng sa rnăk vâl nkre rgop nau mât ndray ndrel hun hao nau khlay văn hoá ơm ueh bah rnoi nơm./.

Nu\ih rblang: H’Thi