VOV4.M’nông –Bâh bôk năm tât a[aơ, n’gor Dak Lak le\ kơp dơn geh 2 hê nu^h ntưp nău ji viêm não Nhật Bản B. rnôk nkah tât nău ji viêm não Nhật Bản mbra geh kh^t âk mô lah an tay nău ji hô. Chuh n’gang lah ntrong kan du\t khlăy gay ma njrăng nău ji, yơn nău ngăn an saơ, oh kon se geh nău ji viêm não Nhật Bản le\ rngôch lah yor mô geh chuh vac xin njrăng nău ji mô lah chuh mô to\ng t^ng nău ntru\nh.

 Saơ kon bu ur Nay H’Đa (5 năm deh) geh nău duh, m^n ntôn duh way kop kơt ăp tơ\, nô Ksơr Ló, ta [on Bir, xă Ea Hiao, nkuăl Ea H’leo, n’gor Dak Lak hăn rwa\t dak si bah duh s^t an kon ngêt. 3 nar jêh saơ kop duh bah kon mô bah ma geh nău hô lơn tay n’hanh kh^t bru\t, ur sai nô Ksơr Ló mư ndơ\ kon tât ngih dak si. Rnôk lăp khoa Hồi sức cấp cứu nhi n’hanh nhi sơ sinh, Ngih dak si đa khoa nkual Tây Nguyên, mon H’Đa tâm nău duh hô na nao, kh^t bru\t lam dak, nko dăng. Jêh uănh năl mham an saơ mon H’Đa ntưp đah Viêm não Nhật Bản.

Bôl kon bu ur ntưp nău ji klach, yơn rnôk dơi ôp mpeh nău chuh dak si bah nu^h ji, nô Ksơr Ló knu\ng rteh bôk n’hanh lah âk tơ\ nchră an kon hăn chuh yơn kon lo\ duh jêng lơi dơm. Uănh kon hoai b^ch ta nsưng ji, ta săk ntăm ăp ntil măy mo\k, ntâp dak si dak n’hanh mô g^t geh rlău nău klach đo\ng lah mô, ur sai nô Ksor Ló knu\ng g^t luh dak măt wơl bơh.

“Săk gâp nơm saơ du\t wơl bơh yor mô t^ng nău chuh njrăng n’gang an kon, saơ gâp nơm saơ du\t wơl bơh yor nău ne\”.

Mon Nay H’Đa dôl dơi săm du\t n’hâm ta khoa Hồi sức cấp cứu nhi n’hanh nhi sơ sinh, Ngih dak si đa khoa nkual Tây Nguyên

T^ng nai dak si Phùng Thị Hồng Nhung, nu^h râng săm an mon H’Đa, a[aơ mon hôm e dôl dơi săm du\t n’hâm đah nău ntop kơl bah măy mo\k, dak si n’hanh ăp ntil kháng sinh, yơn nu nău nar lơ mbăn, hoai hô, rnoh du\t mbăn, lah lap rlet rlău ri dơi trơn nău ji rngok du\t âk.

“Rnôk lăp tâm khoa ri mon kh^t bru\t na nao n’hanh pơng rlu nsôr jêng ntop kơl nsôr an mon n’hanh nu nău bah mon nar lơ mbăn, hoai. Mon le\ dơi nsôr đah măy n’hanh do\ng ăp ntil dak si kháng sinh gay săm. Nu^h môr rngok a[aơ geh du\t mbăn dơi trơng nău ji rngok âk jêng tât nho rngok, âk nu^h geh mon mô dơi bah. A[aơ hôm e nsôih săm n’hanh mon a[aơ dôl tâm di. Mon hôm e b^ch jo\ n’hanh tâm rnôk săm hôm e du\t âk gưl”.

Mô êng nău bah mon H’Đa, t^ng kơp uănh bah Ntu\k uănh nđôi kop ji n’gor Dak Lak, du năm, ta n’gor kơp dơn 3 tât 5 nu^h ntưp ji môr rngok Nhật Bản n’hanh le\ rngôch ăp nu^h aơ mô ho\ chuh dak si njra\ng n’gang mô lah chuh mô to\ng nglai t^ng nău ntru\nh. Êng bah bôk năm 2020 tât a[aơ, ta n’gor le\ kơp dơn 2 nu^h ntưp đah ji Môr rngok Nhật Bản. Tâm ne\, 1 hê 5 năm deh mô ho\ chuh vắc xin njrăng n’gang n’hanh du hê 5 khay deh, mii tât năm chuh vắc xin njra\ng n’gang ji aơ.

Bah năp nu nău jêr bah ji môr rngok Nhật Bản ta n’gor, Ntu\k uănh nđôi kop ji n’gor Dak Lak le\ nt^m rđau Ntu\k ngih dak si ta ăp ntu\k geh nu^h ntưp mbơh [ư nkoch trêng ăp trong njrăng n’gang ji môr rngok Nhật Bản an nu^h [on lan; rgo\ jă [on lan mô mât ndrôk rpu bah dâng jay nhih; muih koăih pih gơ\ ju\m dăr jay, răk rao ntu\k ntô gu\ âm n’hanh ndơ\ kon se di năm khay chuh d^ng vắc xin njrăng n’gang ji môr rngok Nhật Bản t^ng nar khay chuh.

Thạc sĩ, nai dak Trịnh Quang Trí, Groi Kruanh mât uănh ntu\k uănh nđôi kop ji n’gor Dak Lak an g^t, môr rngok Nhật Bản lah nău ji tâm ntưp ngăch yor măch Culex ntưp bah ntu\k geh ji (way lah ăp mpa rêh ju\m\ dăr jay kơt: seh, su\r, ndrôk rpu n’hanh du đêt ntil s^m). Ta Dak Lak, bôl mô di lah ntu\k geh ji gu\, yơn ăp năm geh ăp nu^h ji mhe. Ăp ntil năm deh rnôk geh măch kăp geh kaman môr rngok Nhật Bản kăp ri dơi ntưp ji, yơn lah nău ji aơ way mâp ta kon se ta năm deh bah 1 tât 15 năm deh. Ji môr rngok Nhật Bản le\ geh vắc xin njrăng n’gang, yơn mô geh dak si săm tam. Yor nê, ăp kon se ntưp ji aơ way geh ji mbăn n’hanh geh nău kh^t âk (10-20%). Ăp nu^h hôm e rêh mbra rgâl tay ăp nău ji du\t mbăn let bah kơi kơt: ji bru\t, rwưt mâl, ji nho, mô blău ngơi… [ư mbak jâk an rnăk wâl n’hanh nău rêh jêng kon nu^h.

“Ji aơ le\ geh vắc xin njrăng n’gang ji, yor nê ma nău mbơh [ư chuh đah kon se lah du\t khlay. A[aơ ta Việt Nam geh 2 ntil vắc xin gay njrăng n’gang ji môr rngok Nhật Bản. Ntil bôk năp tâm bôk nău chuh pơk hvi mbra ntơm chuh an kon se bâh 1 năm. Ntil vắc xin tal 2 a[aơ dôl geh tâm ăp ntu\k chuh rwa\t lah vắc xin rêh bah Pháp. Rnôk he chuh kơt ne\ ri nău cho\l ji way lôch săk”.

Dơi lah, ji môr rngok Nhật Bản lah ji du\t klach n’hanh mô geh dak si săm tam. Yơn lah, ji hôm e dơi njrăng n’gang lah nu^h [on lan [ư ue\h ăp trong njrăng n’gang ji n’hanh [ư chuh vắc xin to\ng di d^ng, di nar. Yor n’hêl na nê|, ăp nău kon se ntưp ji n’hanh kh^t mô lah rgâl nău ji mbăn mô dơi chuh vắc xin, mô lah geh chuh yơn mô to\ng d^ng./.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja