VOV4.M’nông: Ndrănh yăng lah ndơ ngêt mô dơi mô geh tâm ăp rơh lễ Tết, ăp nar ngêt sa wơt năch bah ăp rnoi mpôl đêt Tây Nguyên. Gay dơi geh ăp yăng ndrănh kah an rnăk wâl, băl mpôl, nu\ih bên tâm rơh lễ Tết Nguyễn Đán Kỷ Hợi, âk nar bah năp, âk rnăk nu\ih Êđê ta [on Ea Tiêu, xă Ea Tiêu, nkuăl Cư Kuin, n’gor Dak Lak le\ ntơm tâm nău kan n’gôn ndrănh.

            Mhe lôch klêh cà phê, yuh H’Nương Byă ta Buôn Ea Tiêu, xã Ea Tiêu, nkuâl Cư Kuin, n’gor Dak Lak hôm nchrăp tay ăp ndơ gay n’gon ndrănh yăng. Nkre rpa phe n’gon piăng, nkre kuăl oh bu klô pư yăng têh, yăng jê| luh bah dih tuh rao kloh ue\h, nkah oh bu ur uănh năl ndrui, lâk kranh, lha prit…yuh H’Nương an g^t, năm aơ, rnăk yuh n’gon 8 yăng ndrănh têh, jê| ăp ntil gay rnăk wâl, băl mpôl ndrel ngêt tâm rnôk Tết Nguyên đán. Gay geh du yăng ndrănh [ô kah ân nchrăp ntơm bah ndơ n’gor tât trong [ư, kơp mông nar an tâm di, mhâm an năn do\ng n’hanh ndrănh ân geh du\t kah. Ăp rnăk mbra geh ăp trong n’gon êng êng gay njêng luh ăp [ô kah nt^t êng, yơn hôm nkre êng ang.  Ndơ n’gor tơm lah phe piăng bih an nđik (uănh t^ng trôk nar) tâm pot đah ndrui n’hanh lâk kruanh  kloh ue\h, lôch nê tâl tâm yăng so\k lha put j^r bâr yăng lôch nê an ntu\k nđik aih. Yuh H’Nương an g^t tay, ndơ [ư jêng [ô kah mha êng gu\ tâm ntil ndrui n’hanh trong tâm pot ndrui- ntil ndrui dơi [ư bah ăp ntil reh si tâm bri. Rnôk [ư mon ndrui dơi mpôn ndâp êng, mô an du hê nu^h g^t rlău ma kon său tâm jay.

            Ndrui way ơm [ư mon êng jêng du\t đăp mpăn kloh ue\h, [ư bah ăp ntil ntô lha si tâm bri. Tâl 2 lah tă bah nău blău tâm pot ndrui bah t^ng nu^h, bar ntil nê păng ring tam. Mha êng đo\ng lah ân geh ăp yăng ndrănh yău ri n’hu\m [ô n’hanh dak ndrănh kah lơn”

            Hôm đah wa Ma Pam ( Y Bơng Êban), năm aơ 55 năm deh, le\ geh bơi 40 năm krêp dêh đah nău kan [ư n’gon ndrănh yăng. Ntơm bah hôm jê|, păng le\ bên đah rêng [ư ndum ndrănh yăng bah rnăk wâl me bơ\ he- ngoăy tâm ăp nu^h n’gon ndrănh du\t kah tâm [on. Têh jêng, đah nău blău n’gon ndrănh dơi me bơ\ trêng nti tay, mô dơn [ư ndrănh ngêt tâm rnăk wâl Ma Pam hôm n’gon ndrănh yăng tăch an kônh wa tâm [on ăp rnôk geh nău têh khlay kh^t yot, nđăp nsao, lễ tết đo\ng. bol ma rnoh năch đă n’gon nar lơn ma âk yơn nău ma Ma Pam m^n rvê lah mhâm [ư mât ndray dơi nău kan way ơm rnôk nar lơn ma âk rnăk tâm [on mô hôm [ư t^ng trong way ơm ma mbrơi mbrơi rgâl jêng trong [ư công nghiệp.

            Rnăk gâp way n’gon ndrănh yăng, jêh aơ tay gâp mbra ntrêng nti tay an mom ndăm ăp nău tă ơm g^t n’gon ndrănh yăng gay mât nău way ơm bah nu^h Rđe mô [ư roh nău way ơm nê”

            T^ng wa Ama Đa (Y Biol Knul) buôn Tiêu, xã Ea Tiêu, nkuâl Cư Kuin, n’gor Dak Lak: nu^h Rđe lah êng n’hanh ăp rnoi nu^h ta dor yôk Trường Sơn, Tây Nguyên lah nsum nău m^n: ndrănh yăng lah dak ngêt bah brah yang…ns^t tay nău rhơn, nău ue\h lăng jêng tâm ăp rnôk lễ, tết ăp nău khlay bah [on lana, rnăk mô dơi lah mô geh ndrănh yăng. Ăp yăng ndrănh lah du rse nthoi krêp dêh t^ng nu^h đah [on lan, kơl ăp nu^h dăch dêh tay lơn, tâm rnglăp tâm kơl nsum tâm nău kan tuch tăm, nău rêh. Lơn lah, ngêt ndrănh yăng hôm mpơl nău krêp dêh, nkrum nsum đah ăp nu^h tâm rnăk wâl lơn lah tâm rnôk bôk năm mhe.

            “Nu^h Rđe tât nar năm mhe uănh t^ng nău geh t^ng rnăk, rnăk I geh rpăt djăr gu\ch su\r, pư ndrănh yăng gay wơt tết, wơt năm mhe gay wơt năch khlay. Ntơm bah nar aơ ta jay ho\ [ư lôch 3 yăng ndrănh. Nar aơ n’gon tay gay nchrăp wơt năm mhe. Wơt kônh wa njôm wa\r yuh nô wa\ng sa ngai s^t năm mhe khân păng wa\ch gay khân păng tâm mâp măt rnăk wâl khân păng ngêt sa, khân păng tâm dăn nsum n’hâm soan ngăch lăng mpeh wa\ng sa hun hao”

            Ngêt ndrănh yăng lah du nău ue\h văn hoá tâm nău rêh bah ăp rnoi nu^h Tây Nguyên ntơm bah kăl e. rlău ma nău nkah g^t đah brah yang, păng hôm mpơl ăp to\ng nău nsum mpôl bah [on lan, nuih n’hâm ro\ng năch  bah nu^h tơm jay. Nar năm mhe nu^h tơm jay- năch khâl gu\ wa\r yăng djrôp tong gân djăng lăp nsum đah nău nteh ch^ng gong n’gloh n’gôr, ăp nău n’hu\n njroh jôn rbăn. Yăng ndrănh le\ ndơ\ kon nu^h dăch dêh lơn./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân