VOV4.Mnông:Ta xã Dak Nia, nkuăl têh Gia Nghĩa, n’gor Daknông, [on lan nu^h Bunong, Mạ gu\ rêh ta aơ le\ njêng ndrănh yăng- du ntil ndơ ngêt bâh [on lan, jêng ndơ drăp ndơ tăch geh rnoh khlăy, ngăn lah ta ăp rơh tết. ăp năm dăch aơ, ntil ndrănh way ơm aơ le\ hăn Bắc, s^t Nam, ns^t tay nău ueh mhe an nar tết way om, geh njoat nău ntơ ndơ pâl nđaih an nkual Dak Nông.

Ăp nar ta năp tết, jay wa H’Rung ([on N Jriêng, xã Dak Nia, nkuăl têh Gia Nghĩa) âk nu^h hăn luh lăp dăn rvăt ndrănh yăng vơt tết. nu^h rvăt đê| r^ du yăng, nu^h rvăt âk r^ bar pe yăng. Yuh nkoch, ndrănh geh n’gon bâh ndơ ơm geh da dê, jêng bâh bar pe khay ba năp, yuh hăn ta bri so\k reh tơm doong (du ntil tơm rse hung, reh êr rm^t), s^t ih kro gay ma [ư ndrui.phe n’gon s^n, [ư rli tâm ban an nđik. Ndrui t^nh jê|, mpli pot lam piăng m’êt, lôch du măng, pơk saơ [ô kah r^ tâl ta yăng, so\k n’ha pr^t kro nku\m ba lơ lôch ne\ ndum. Klâp ma du khay lôch ne\ ndrănh s^n, yơn lah lơ ma ndum jo\ ndrănh lơ ma kah, mô geh srat mô lah hăng ir. Wa H’Rung an g^t, ăp năm dăch aơ, ăp rơh tết, lễ, wa way nudm tât bar pe rhiăng yăng ndrănh ma mô to\ng tăch đo\ng. “[ư ndrănh yăng jêr âk nău [ư n’hanh ndum jo\ mơ d^ng geh du yăng ndrănh, du\t ngăch lah 1 khay. Gâp dơi geh tăch lah bâh geh băl mpôl mbơh tơih, [on lan way rvăt ta rơh tâm nsông tâm ôp, rlău ma ne\ ta nar tâm mâp văn hoá ta nkuăl têh r^ khân păng đă gâp n’gon r^ gâp n’gon mbơh d^ng âk yăng r^ gâp n’gon mơ năn, gâp n’gong yăng jê| oi gay ma dơh tăch dơh bu rvăt gay ma tâm an, tâm pă  ndrel.           

Wa H’Mai ( [on Srếu. xã Dak Nia) le\ nchrăp ndrănh yăng gay ma ndơ\ tăch an năch. Wa lah, bar pe năm aơ nău kan n’gon ndrănh yăng geh ndâk nsơm tay, mô dơn nu^h [on lan rnoi đê| ma le\ năch bâh Sài Gòn, Lâm Đồng, Cần Thơ mô lah âk nu^h ta ăp n’gor mpeh Bắc le\ tât ta aơ rvăt ndrănh đo\ng. ăp năm rnăk wa ndum geh bâh 300-500 yăng ndranh ta năp tết âk khay lor gay ma ndrănh to\ng di kah, dak ndrănh nju\ng n’hanh hăng tiăt tiăt. Đah yăng ndrănh jê| klâp ma 10 lit wa tăch 250 rbăn prăk/yăng, hôm đah yăng ndrănh têh 50 lít tăch geh tât 2 rkeh prăk/yăng đo\ng. êng yăng ndrănh geh ndum bâh rlău 1 năm, dak ndrănh êr n’hanh nju\ng kơt dak sut, ăp yăng 10 lit rnoh khlay tăch geh tât rkeh prăk đo\ng.

Băng:  “Bâh ntơm gẹh [ư rơh tâm mâp tâm nđur văn hoá ta nkuăl têh, joi nuih n’gon ndrănh yăng mô geh, jêng bâh ne\ nău u\ch do\ng ndrănh yăng bâh ntu\k tăch rgâl gay ma kuăl brah bri, brah dak lah du\t khlay , bôk năp an geh du yăng ndrănh. [on lan he ntơm nơh [ư mirtawm bag eh ba phe n’gon ndrănh, a[aơ le\ [ư cà phê, tiu mô hôm geh phe mô nă [ư ndrănh yăng, jêng gâp [ư, tal 2 đo\ng lah gâp u\ch [ư gay ma mât nău ueh bâh rnoi nơm đo\ng”.

Wa Quản Thị Ngọc, groi kruanh xã Dak Nia an g^t, ta ntu\k xã du\t âk lah [on lan Bunong n’hanh Mạ. tâm ne\ geh nău ueh lah n’gon ndrănh yăng. A[aơ, ndrănh yăng ta ntu\k le\ njêng nău ntơ êng, đah nău n’gon ndum t^ng nău way ơm ma ndrui [ư êng jêng geh âk nu^h năch dăch ngai g^t tât u\ch rvăt. Ta rơh lễ tết, ntu\k tăch ndrănh yăng lơ ma ntoh n’gôr lơn, âk rnăk vâl, nu^h pah kan ngih dak rvăt gay ma [ư ndơ tâm an mô lah ngêt: “ Nău [ư ndrănh yăng bôk năp lah [ư săm geh n’hao nău geh an rnăk vâl nơm, nu^h geh nău kan way ơm. N’hanh khân păng le\ mât nău kan way ơm aơ. A[aơ r^ ntơm geh bar pe rnăk [ư tăch rgâl, mô ho\ geh nău kan pơk hvi na nê|. Xã mbra mpo\ng an ăp rnăk vâl aơ [ư mbơh nti tay an ăp rơh ba kơi gay ma nt^m nti tay nău pah kan [ư ndrănh yăng.

Bâh jo\, ndrănh yăng le\ jêng du nău ueh văn hoá êng mô dơi mô geh bâh [on lan ăp mpôl rnoi Tây Nguyên. Ăp năm dăch aơ, ndrănh yăng bâh [on lan ta Daknông le\ [ư nhul nuih n’hâm âk năch dăch aơ. N’hanh ta rơh tết, nău [ô kah ndrănh yăng Daknông lơ ma ngai lơn, ntop nău ueh kah an năm mhe lơ ma hơm răm đăp mpăn.

Nuih rblang: Thị Đoăt