VOV4.M’nông – Bâh ntơm ndơ [ư lah ăp ntil ngâr nkar, geh so\k bâh bri, bâh mpang ti blău, nău m^n kan bâh ăp nu^h Rđe le\ geh [ư njêng âk ntul ndơ uh goh nteh ueh kơt lah gong rêng, t’rưng, goong kram, đinh năm, đinh tut…ăp ntil ndơ uh goh ueh êng aơ mpơl nău ueh n’hanh nău êng bâh nu^h Rđe, nkre lah ntop an geh nău dơi tâm ăp rơh njroh mprơ [on lan n’hanh nu^h way [ư.

         Ăp tơ\ uh đinh tut nteh rngot ntâr kơt saơ săk soan nău rêh nâp nâl, jong dăng bah khân pơng tâm rnglăp đah gâr goong n’hanh ch^ng, nteh n’ho\ n’gôr, lăp rêng ăp yôk bri prêh, ntu\k [on lan gu\ bah nu^h Êđê, jêng du ntu\k ntô văn hoá ue\h lăng…

Nghệ nhân Aê Khai ta {on Sah A, xă Ea Tul, nkuăl Cư M’gar, n’gor Dak lak, an g^t, đinh tut bah nu^h Êđê Kpă geh 6 ding glêh jong n’hanh têh jêt êng êng. Kơt mboăt đo\ng, nteh t^ng ding tâm ban nteh bah t^ng păng tâm bôr ch^ng knah… Way ri, gay uh đinh tut an geh 6 nu^h, yơn rnôk mô to\ng nu^h uh ri geh 5 nu^h uh dơi đo\ng.

           “Đinh tut yor bu ur uh, geh 6 nu^h uh, uh kơt uh đinh năm, tu\r ch^ng, geh tâm lơp. Tâm 6 nu^h uh ne\ du hê geh nău êng kơt 6 păng ch^ng tâm du bôr ch^ng knah bah nu^h Êđê. 6 tong uh tâm rnglăp ndrel jêng du nău nteh djăt tâm rnglăp ndrel, rêng tâm mâp. Kăl e, bu uh tâm kh^t ôm, tâm dâng nar rnôk ăp nu^h dôl gu\ nkoch bri nt^nh ntăn rnăk wâl geh nu^h roh”.

Ăp bu ur nghệ nhân {on Kmrơng A-xă Ea Tu-Tp Buôn Ma Thuột nti uh Đinh tut

          Kơt ăp ntil mboăt rlet rnoi mpôl êng, nău nkra đinh tut du\t jêr n’hanh t^ng tâm nu^h hăr ty bah nu^h [ư. Rlău ma nău blău, hăr ty, nu^h [ư an geh nău blău ơm. Nghệ nhân Aê Kol, {on Tơng Ju, xă Ea Kao, nkual [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak nkoch: U|ch geh đinh tut ue\h, nghệ nhân an rlet rlău âk gưl, bah săch ntil nkar tât nău nkra nkar tât kỹ thuật ê nkra n’hanh ue\h nteh.

 “Rnôk [ư đinh tut nghệ nhân sreh t^ng l^ng nkar. Nghệ nhân dơi [ư đinh tut an dơi nteh. Rnôk hăn rek ba, bu săch ăp nu^h mbra uh đinh tut tâm rnôk dôl plên ba. Ty djôt đinh tut uh, jâng plên ba. Rlău ma ne\ bu uh mboăt mprơ Eirei tâm rnôk ne\ dâl. Nkre răm m’ak, nkre bah o\k r’ah tâm rnôk pah kan.

Ăp bu ur nghệ nhân {on Kmrơng A-xă Ea Tu-Tp Buôn Ma Thuột nti uh Đinh tut

Đinh tut bah nu^h Êđê Bih (nu^h Êđê Bih kuăl lah đinh atut) knu\ng geh 5 ding nkar têh, jêt êng êng, knu\ng jong bah 10-20cm. du bôk trôm dơm, du bôk an kô|. Nteh tâm ban 5 păng ch^ng tâm du bôr ch^ng Jhô. Đinh tut yor bu ur uh, nkoch bri tâm ăp kh^t ôm, mô lah ta mir ba. Nghệ nhân Aê Khuen, xă Ea Bông, nkuăl Krông Ana, n’gor Dak Lak an g^t: Đinh tut bah nu^h Êđê Bih rnôk uh tâm kh^t ôm, 5 nu^h bu ur gu\ rwa\ch bông nu^h kh^t, ding tut an rdâk, mpeh bôk trôm ding an ta yoi. Nteh jêt, nteh kơi nău nău bri nău hôr. Hôm ta mir ri uh tâm rnôk rlu pah kan gay răm m’ak roh nău o\k r’ah.

Đinh tut geh 5 ding

 “Uh đinh tut geh 5 nu^h. way lah bu ur uh, yơn lah mô to\ng nu^h ri bu klô dơi uh đo\ng. Đinh tut dơi uh tâm yan rek ba. Tâm jay ri geh nu^h kh^t, mô lah kăt Drai ri mbra dơi uh đinh tut. 2 nu^h uănh mpeh bah lơ, 3 nu^h uănh mpeh bah dâng. Rnôk uh đinh tut geh nu^h mbra njroh s^m klang mpăr. Mô lah u\ch uh tâm rnôk rngot, u\ch dơi răm m’ak, knu\ng dơi uh rnôk hăn joi ka, rnôk kăt yăng ndrănh tâm mir. Hôm tâm [on, knu\ng dơi uh đinh tut tâm jay bah nu^h ndro\ng, lah ăp nu^h le\ dơi [ư brah đah rpu, ndrôk. Mô an ăp jay dơi uh. Rlău ma ne\ knu\ng tâm kh^t ôm mơ dơi uh đinh tut tâm jay gay nt^nh ntăn rnăk wâl, roh nău rngot klâng rnôh roh đah nu^h bên đah drô phan. Nu^h ach o dơi uh tâm mir dơm.

Nar aơ, ăp nu^h tât ăp [on lan nu^h Êđê tâm yan lễ hội mô lah nar răm bah [on lan, mbra saơ nteh bah đinh tut tâm rnglăp ndrel đah ch^n knah, ch^ng kram n’hanh âk ntil mboăt rlet êng. N’hanh nteh đinh tut mbra mô v^ tâm ăp nău nteh êng yor nteh đinh tut du\t m’ha, huêng tam n’hanh ue\h lăng.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja