VOV5.M’nông: Lah nkuăl geh âk nau vay ơm, geh n’ăp ma ueh cách mạng ndrel geh bri, neh ueh, nkuăl Kbang lah ntu\k geh âk nau kan [ư pâl n’aih ueh ngăn mpeh ba dâng bah n’gor Gia Lai. Ngăn lah, tâm rơh rlau aơ, nkuăl ho\ geh âk nau nchrăp, ntrong kan gay ma hun hao nau pâl n’aih nkre geh do\ng dơi nau ơm geh, nau ueh. Tâm nê, nau pâl n’aih nsum dôl ma leo tât nau săk geh văng sa âk, nkre kơl an ueh ngăn gay ma n’gor nkoch mbơh, mât nau ueh ơm rnoi Bahnar tâm ntu\k.

Jêh du năm jâk rgănh, âk nau jâk, rnăk wa Nguyễn Thị Hồng Hạnh tâm nkuăl [on têh Hồ chí Minh ho\ Gia Lai [ư ntu\k tât pâl, rlu n’aih. Wa Hạnh mbơh, gay dơi gi\t kloh tâm nau vay bah [on aơ, rnặk wa săch gu\ tâm homestay tâm [on Stơr, xã Tơ Tung. Knu\ng 2 nar ta aơ, le\ ma rnăk vala khân păng u\ch ngăn đah ăp ntil ndơ ngêt sa ơm, yơn lah du\t kah kơt lah piăng prung, djăr gu\ch, tak ma boh juh trich, n’ha bum gâm ma blên, puăch sur prung…Ta aơ, wa Hạnh hôm geh uănh bu tur chi\ng gong, njroh mprơ, tanh sa, tanh dông ndrel ma tanh njuh. Ăp nau nê ndrel nau tâm dặch dơh bah [on lan ta aơ [ư Wa Hạnh lơn ma u\ch tay ndrel geh nau ro\ng đah kon nu\ih ndrel nau vay ơm bah Tây Nguyên, Wa Hạnh, nkoch:

 ‘ Hăn uănh tâm lôch nkuăl Kbang aơ, gâp geh saơ bu tur chi\ng gong, njroh mprơ ueh ngăn, nau vay ơm bah Kbang ntoh nau nê geh nau ueh bah nkuăl nơm. Ngăn lah gâp mra plơ\ tay. Du\t u\ch rnôk gâp plơ\ ri Kbang mra hun hao tay, ă nar lơn ma hun hao ndrel ma ueh jêng”.

Wa Đinh Grêng (deh năm 1964) tâm [on tâm lơh ơm kăl e Stơr, xã Tơ Tung mbơh, ăp nar, ntu\k [on Stơr aơ vơt nklăp 20 tât 30 năch tă bah âk n’gor, n’gor tât khâl. Yor ma, đah nau nti\m mbơh bah cán bộ văn hoá nkuăl, nu\ih [on lan tâm jă mât răk kloh trong hăn ôn lan, mô m’ăr ndo\k, mât tơm si rih gay ma mât nau ueh. Ăp rnăk kơl an nau gu\ âm ân năch hôm geh nti\m mbơh tay mpeh nau gâm sa ân răk kloh, nau blau tâm rnôk mbơh ngơi ma năch gu\. Rmôt tur chi\ng bah [on Stơr ma păng lah nu\ih nti\m tur ko\ tur ăp nau ueh, m’ak ngăn gay ma mbơh ân bu năch mpeh ăp nau ueh bah rnoi nơm:

  ‘Nau nteh bah chi\ng bah rnoi Bahnar phung hên âk ntil ngăn, ueh đo\ng. Tâm ăp rơh [ư sa ba mhe, hao ngih mhe, sreh rpu, nju\n sông, geh bu khi\t ko\ geh nau tur chi\ng êng êng. Rnôk năch tât ta aơ, phung hên mra tur chi\ng nau “rhơn geh nau dơi”. Nau tur aơ ntoh nau rhơn bah rnoi Bahnar tâm năm 1975, rnôk neh dak đăp mpăn, kônh wa geh đăp mpăn,. Nau aơ nteh păng ngăch, m’ak ngăn”.

Nô Đinh Mơ\i, cán bộ Jrâu kan Văn hoá Thông tin Nkuăl Kbang, [ư nau nti\m mbơh tâm [on Stơr, xã Tơ Tung nkoch:

  ‘Bu năch tât đah [on Stơr geh djăr nau tur chi\ng, ăp nau goh nteh bah rnoi mpôl nơm, ăp nau mprơ bah rnoi Bahnar. Ăp nau nê lah yor nu\ih [on lan tâm [on hên nơm tur. Rnơm geh nau pâl n’aih nsum, ma nu\ih [on lan geh prăk, ndrel nau mât ndray nau vay ơm bah rnoi Bahnar geh mât nâp lơn”.

Wa Nguyễn Đình Chi, Kruanh jrâu kan nkoch mbơh nau nkuăl Kbang mbơh, a[aơ nkuăl geh 4 [on [ư pâl n’aih lah [on Chiêng (nkuăl têh Kbang), [on Mơ Hra, [on Kjang (Xã Kông Lơng Khơng) ndrel [on tâm lơh ơm kăl e Stơr (xã Tơ Tung). Ntơm năm 2017 tât rnôk aơ, UBND nkuăl Kbang ho\ ntru\nh 2 nau nchrăp mpeh nau hun hao nau kan pâl n’aih nsum mpôl. Ti\ng nê, ntơm rnôk aơ tât năm 2025, nkuăl kơp năl mra ndâk geh 7 [on pâl n’aih nsum tâm ăp xã Sơn Lang, Tơ Tung, Krong, Đăk Krong, Kông Lơng Khơng ndrel nkuăl Kbang, to\ng nau u\ch nau pâl n’aih bah rlau 2000 năch du năm. Ti\ng nê, ăp nkuăl dôl [ư nau kan n’hêl kơt lah ndâk tay nau vay n’gon ndrănh yăng, tanh dônh, tanh sah, tanh njuh, nkra ndơ goh nteh bah rnoi nơm, ndơ do\ng ăp nar bah [on lan gay ma kơl an nau năch hăn uănh, hăn pâl/ Ndrel ma nê rnôk aơ nkuăl ho\ mât geh 90 rmôt tur chi\ng mom, ndrel ma rhiăng rmôt cho\ng bah ăp [on gay ma mât nau tur chi\ng ơm. Wa Nguyễn Đình Chi, mbơh tay:

  ‘Nau kan pâl n’aih nsum geh nkuăl kơp năl ntơm năm 2019 tât năm 2020, r[o\ng tât 2025 ti\ng nau so\k pâl n’aih nsum [ư nau kan mât nau vay ơm, so\k nau ơm gay ma [ư pâl n’aih nsum. Phung hên mât ăp nau tâm n’ur tur chi\ng, ndâk nau vay ơm, nau kan ơm bah rnoi mpôl, ntuh kơl mât chăm ân bu ranh bu tur chi\ng. Ăp năm nkuăl ko\ [ư nau kan geh nsum đah nar pâl n’aih”.

Ntil nau kan pâl n’aih nsum mpôl tâm [on Stơr, xã Tơ Tung, nkuăl Kbang lah trong hun hao văng sa nâp nâl, nkre kơl an nkuăl [ư ân ueh dơi ăp nau ơm yau, ma hôm kơl an mât ân ueh nau vay bah rnoi Bahnar ân geh săk tam, nâp nâl lơn./.

Nu\ih rblang: H’Thi