VOV4.M’nông: Nu^h K’ho lah êng, ăp rnoi mpôl đê| Tây Nguyên lah nsum, ơm mô geh nău nchih, jêng rnôk u\ch mât ndray văn hoá way ơm bah rnoi nu^h, khân păng ân do\ng trong nkoch mbung gay trêng nti. Ăp trong nkoch way geh nău mpr^ng n’hanh ntơm ma nău mpât mprơ bah trong ro\ nău, tâm nê geh nău nkoch yău lah du\t ntoh lư.
Ăp nău mpât mprơ way ơm K’ho dơi gôp nsum ăp nău ro\ ma nu^h [on tơm ta ntu\k kuăl lah nri (nău way), nău răch (mô lah nău mpât mprơ [ư ôp brah), tâm pât n’hanh lah long (mpơh tâm ơh bu ur bu klô mô lah nău mprơ tâm ro\ng). Nău mprơ [ư ôp brah mô lah nău răch brah dơi do\ng âk tâm ăp nar [ư ôp brah lah yang bah nu^h [on lan. Ăp rêng nê way geh nău mpr^ng, rnoh âk nău ro\, nău răch êng êng đo\ng.
Le\ ma tâm njrăng đă, ăp nău way dơi nkoch t^ng trong ro\ nău:
“S^m soar mô rlu rtuh nar
S^m pêp dak mô ru rep tiăng
K^t trôm pư\ păng ndrău krot krot
Ka ta n’glău rpêh tiăng lơng đơng
Rpu ho\ trok, nău le\ dăp hôm
Rpu le\ sâl, nău le\ so\ng hôm
Mon mô u\ch nkah tay nău ơm
Nău ơm le\ sat, phing s^t mu\r ka
Klah nt^ng na, dôk lăp sa ba
Rlău ma nău răch brah n’hanh ăp ntil nău ro\ gay nkra rmal dôih, hôm geh âk nău mpr^ng êng [a [a\ mbra dơi kuăl lah nău ro\ tâm ro\ng, ma lơn âk do\ng tâm ăp nău mprơ tâm ơh đah bu ur n’hanh bu klô. Ntil dja nkêng mpeh nău mpơl tâm ro\ng đah kon nu^h, lơn lah băl mom. Nt^t kơt geh nău hôr săk ue\h bah bu ur druh:
Bu druh ri ue\h kơt lha jiăm nkêng
Kônh kraih ban saơ
Druh ri bok, kônh phing ban saơ
Druh ri ue\h, klang bu\ng ban saơ
Druh mhe têh, m[êh rke tom si.
Rup săk kon nu^h Tây Nguyên mô dơn tâm rđ^l đah ăp ndơ way bên tâm bri, ma hôm dơi nt^t đah rup gui n’hanh săk ntơr play do đo\ng:
Săk bu druh kơt tơm biăp nse
Ti bu druh kơt [ăng mhe bu\t
Săk bu druh kơt prit du\m tơm…
Đah ăp nău mprơ tâm ro\ng kơt nê| lơn lah gay mprơ: tâm lẽ hội, ta rnôk hăn bri, luh mir jan ba, bah meng dak rngot mô lah tâm jay sàn prêh, mprơ mpơl nuih n’hâm rvê, mprơ nsum rhơn mô lah mpơl nău ro\ng lôr bu ur bu klô. Ntil nău mprơ dja dơi kuăl lah lah long mô lah tâm pât đah trong [ư lah mprơ tâm ơh bu ur bu klô, nău mprơ nkơnh săk đah nău tâm râp nsum đah ăp nău mpr^ng- ndơ uh goh n’hanh ăp ndơ êng [a [a\ geh tâm rnôk mpơl nău mprơ way ơm nê. Nê lah nău mpr^ng- ndơ uh goh way ơm, lah nău nău mprơ tâm ro\ng way ơm đah nuih n’hâm geh ro\ng ngăn. Ăp nău mprơ tâm ro\ng tâm ban đah nău mpr^ng mpât mprơ ngăn:
Nhong kach ue\h
Nhong lên khlay
Play du\m tâm bri
Piăng mpăt tâm rlơ nô hăn joi êng
{ăng pưt [ăng wai, ê ê [ăng nam hon meng dak
Ăp bu druh, t^ng mpôl hăn [ư chuanh gơng
Ăp nău ro\ hôr nt^t âk đah nău nt^t kơt:
Gâp dơ ti kiău dăn nô si la
Gâp dơ ti ma ôp nô blah ao
Gâp dâk meng seh dăn nô mang
Mang nteh lah he jêng ur sai.
A[aơ lơn ma đêt nu^h nkah g^t tât ăp nău ro\ nău mpr^ng hôr nar lơn ma jêr nchih rgum.
Druh mô sai lo\ kan mô jêh
Ndăm mô ur way wa\ng geh dôih
{ư jay ân geh si
Tanh rang ân geh ngâr
{ư lo\ ân geh dak
Blău săk tâm rnôk jê|
Geh ndro\ng ho\ dâk ndăm
G^t blău tât rnôk săk ranh.
Le\ rngôch ăp rnoi mpôl đê| ta Lâm Đồng geh trong mprơ yal yău da dê. Yal yău jêng lah păng nkah tay nău kăl ê. Yal yău mbra dơi mprơ jong bah nar tât măng. Geh ăp nău mprơ yal yău kơt lah ăp nău mprơ ndrong mprơ bar, pe nar măng mbro kơt K’Rai- Ka Lin, Sa rơpu mang Yu Mòng- Dòi, K’Tàng Dam Prah. Âk rơh mprơ yal yău wăch rgum âk nu^h djăt du măng ang, bah nar tât kêng măng, n’hanh dah âk le\ yăng ndrănh lah dah âk nău yal yău dơi rdâk ntơm.
Tâm ăp ntil ntơm njêng nău mpât mprơ bah rnoi mpôl đê| Tây Nguyên, dăch dêh đah yal yău lơn lah đơs crih. Đơs lah ngơi, nkoch, crih lah nău mha êng. Đơs crih lah ăp nău mprơ geh nău hôr mhe. He mbra dơi wât nê lah ăp nău mprơ mhe mha êng ma rgâl bah nău nkoch ri mprơ- ro\ an nău tâm djăt nsum tâm ăp rnôk hăn trong jong bri ngai gay gơnh tât rhuăt glêh trong hăn./.
Nu^h nchih rblang: Điểu Thân
Viết bình luận