VOV4.M’nông – Năm 2020 du\t êng đah 132 rnăk, rnoi Ba Na, nkhah Rơ Rao ta [on Kon Trang Long Loi, nkuăl têh Đăk Hà, n’gor Kon Tum. Dơi nău ntop kơl bah n’gâng kan [on lan n’hanh nău kan văn hoá ta ntu\k, nu^h [on lan hăn lor lah ăp băl mom tâm [on le\ ndrel tâm rnglăp ndâk njêng lôch ue\h {on pâl nđaih ntu\k gu\ rêh jêng du ntu\k tât bah năch dăch ngai rnôk tât Kon Tum. Đah nău [ư du nău kan wa\ng sa mhe, pâl nđaih ntu\k gu\ rêh dôl kơl nu^h [on lan Kon Trang Long Loi ntop nău geh rgâl nău rêh. Aơ lah di ue\h ue\h gay nu^h [on lan mât ndray, mât ue\h ăp nău khlay văn hoá way ơm tâm nău rêh a[aơ.

Tât Kon Trang Long Loi nar bôk năm mhe 2021, năch pâl nđaih dơi nglăp nơm tâm ntu\k n tô ue\h lăng dăch dêh, đêp năch bah nu^h [on lan ta [on ue\h ta kơh dak me. Kơp bah rrnôk thuỷ điện Plei Krông dơi ndâk njêng, nău tâm rgop bah dak me Pô Kô ơm mhe a[aơ đah nkual n’glău dak [ư Kon Trang Long Loi lơ ue\h tay.

N’ăp ăp nnu^h [on lan bah nkuăl Đăk Hà, bah năp đaơ le\ âk tơ\ tât Kon Trang Long Loi, ri a[aơ ndrăt đah nău rgâl mhe. Wa Hoàng Ngọc Danh, 70 năm deh nkoch: Nău tâm rnglăp đah way ơm n’hanh mhe, đah ntu\k ntô ơm n’hanh kon nu^h ta aơ, [ư wa saơ ue\h lăng:

Kơh dak me [on Kon Trang Long Loi

“Kăl e êng, a[aơ saơ du\t ue\h. {ư nkual pâl nđaih aơ ue\h. Cà phê, lir lar, s^m och, yôk yang lah du\t ue\h đah kônh wa. Gâp saơ nkual pâl nđaih nđik rngêt, mom mhe du\t ue\h”.

Kon Trang Long Loi lah [on pâl nđaih ntu\k gu\ rêh bôk năp bah nkuăl Đă Hà n’hanh tal 3 bah n’gor Kon Tum. Gay dơi kơp dơn lah ntu\k pâl nđaih bah n’gor ta n’gul năm 2020, 132 rnăk đah bơi 800 nu^h tâm [on le\ tâm rnglăp ndrel, mât le\ nău kan tâm ndâk njêng [on pâl nđaih ntu\k gu\ rêh. Nău rhơn lah ăp băl mpôl hăn lor tâm rgop âk soan ngăn gay jêng ăp ndơ pâl nđaih. Yuh Y Le pah kan [a [ơ ta ntu\k pâl nđaih mir nkao kơh dak me an g^t, pâl nđaih ntu\k ntô gu\ rêh le\ ns^t tay nău kan, nău geh n’hanh âk nău an [on lan, ngăn lah tâm ăp rơh lễ, Tết kơt aơ:

Bah rnôk pâl nđaih ntu\k gu\ rêh kônh wa geh nău kan, g^t wât bah nu^h [on lan du\t ue\h. Kônh wa nsrôih, du\t n’hâm râng nău [ư wơt năch, rho\ năch pâl nđaih. Ăp lễ hội, nău [ư nu^h bu ranh, nu^h druh ndăm, kon bu klô, bu ur râng du\t r^ng. Kơt nar aơ ta ntu\k pâl nđaih mir nkao aơ geh 11, 12 nu^h pah kan. Knơm nău geh bah [ư pâl nđaih ntu\k gu\ rêh kônh wa du\t rhơn, nău rêh rnăk wâl le\ dơi oi du\t âk”.

Gay [ư pâl nđaih ntu\k gu\ rêh bah Kon Trang Long Loi hăn do\ng ue\h, nta ue\h, wa\ch rgum năch bah rnôk tât jâng ta [on, UBND nkuăl têh Đăk Hà le\ ndâk njêng rmôt pah kan Pâl nđaih ntu\k gu\ rêh n’hanh Ban Mât uănh pâl nđaih ntu\k gu\ rêh geh ăp nu^h du\t n’hâm, n’gâng tơm bah [on. Đah nău tâm pă bah Rmôt kan ndrel n’hanh Ban mât ua\nh, nău pă nu^h pah kan ăp ntil ndơ pâl nđaih du\t ue\h. Nô A Thum, dơn [ư nău kan tăm nkao ta ntu\k pâl nđaih nkô n’glău dak thuỷ điện Plei Krông răm rhơn an g^t:

“Gâp way tăm nkao [ư ue\h ta ntu\k pâl nđaih ntu\k gu\ rêh aơ. Lah geh năch tât ri gâp dăp ndeh an ue\h. Du khay gâp geh 4 rkeh prăk. Ngih gâp geh du đêt tơm tăm, a[aơ geh tay prăk râng [ư pâl nđaih ntu\k gu\ rêh nău rêh mbơm oi âk hôm”.

Tât đah Kon Trang Long Loi ăp nar bôk năm mhe 2021, năch dơi lăp nơm tâm ntu\k ntô way ơm bah nu^h Ba Na. Ndrel đah sa piăng d^ng ngêt ndrănh yăng, djiăr gu\ch, piăch pâr... nhu\l lăp đah nteh ch^ng njroh xoang, âk lễ hội way ơm dơi nu^h [on lan rdâng [ư gay năch uănh [ư, kơt {ư brah mpôr dak, Rhơn jay mhe, [ư chuh tôr, [ư brah tuch ba... Nuih n’hâm đah ntrong [ư pâl nđaih ntu\k gu\ rêh, wa Nguyễn Thị Thăm, Kruanh Jrô kan Văn hoá, Thông tin nkuăl Đăk Hà an g^t, gay Kon Trang Long Loi jêng ntu\k tât ue\h, Jrô kan Văn hoá dôl ntop kơl nu^h [on lan mât ue\h nău tơm bah nơm tâm le\ rngôch nău kan:

Bu ur Kon Trang Long Loi cheh tanh mbân ao way ơm

“Gay ndâk [ư [on pâl nđaih ntu\k gu\ rêh đah drăp ndơ hun hao nâp nâl ju\t n’hu\ch ach o, mpôl hên nkoch trêng, rgo\ jă nu^h [on lan [ư ue\h trong kan mât răk ntu\k ntô gu\ âm Kloh-ue\h. Ê nkra ngih wâl, jay gu\ bah nơm gay [ư ue\h nău kan homestay. {ư ue\h trong kan mât ndray, mât drăp ndơ trêng nt^m an kon sau gay mô knu\ng nu^h têh ma kon se dơi râng [ư pâl nđaih”.

Tâm nar bôk năm mhe dâl, nkoch đah trong nchrăp bah nơm n’gâng kan tâm nău hun hao {on pâl nđaih ntu\k gu\ rêh Kon Trang Long Loi, wa Nguyễn Chí Ánh, Kruanh UBND nkuăl têh Đăk Hà an g^t, nkuăl dôl ntuh kơl tay an trong hăn tâm thôn, tâm [on, điện dak do\ng, nkra ngih wâl, jay nhih way ơm... Nsrôih tât du\t nmăm 2022 mbra jêh le\ rngoch ăp ndơ. N’hanh gay n’hao nău blău kan tâm ăp nău [ư pâl nđaih bah ntu\k gu\ rêh, UBND nkuăl têh le\ geh trong nchrăp bôk năp, ue\h an Kon Trang Long Loi:

“Bah năp măt an to\ng ăp dơi dăp rgum nu^h [on lan, dăp rgum ntu\k gu\ rêh dơh nkre gu\ âm, pah kan jan sa lah ntu\k pâl nđaih dâl. Tâm ne\ geh neh ntu ntung trong, điện n’hanh du đêt nău kan êng gay an kônh wa đăp mpăn. Mpeh mât ndray văn hoá rnoi mpôl ri mpôl hên kơp, rgum, nchih sam [u\t na nê| n’hanh geh trong nchrăp ntuh kơl kơp m^n nău nt^m nti nău kan tay gay an geh nu^h pah kan na nê| ngăn lah nău kan way ơm geh nău rêh rnoi mpôl đêt”.

Dơi m^n trong hăn di tâm mât ue\h ndơ dơi geh, ndơ khlay ơm geh, yơn lah đah nău lôch [ư, n’hao ue\h rho\ an wa\ch rgum năch, nu^h [on lan Kon Trang Long Loi dôl prăp âk nău nchrăp têh tâm năm mhe 2021. Ne\ lah ndâk [ư 6 ngih jông way ơm wa\r nkual Jay nhih bah [on; nkra ndơ\ an tăch rgâl 5 homstay ta 5 rnăk; râng ăp jrô tiăr nti mpeh nău kan pâl nđaih gay 200 nu^h pah kan bah [on geh nău kan [ư đăp mpăn đah nău geh khlay bah năp [ư pâl nđaih ta ntu\k gu\ rêh. Tât Kon Trang Long Loi năm aơ, g^t saơ kloh du năm mhe n’hanh nău rêh mhe ta kon nu^h, ntu\k ntô ta aơ./. 

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja