VOV4.Mnông: Kơt ăp rnoi mpôl đêt nu\ih êng ta Tây Nguyên, [ư săk soan lah nău ôp brah kuăl yang [ư [a [ơ tâm nău rêh bah kônh wa nu\ih K’Ho ta Lâm Đồng.  {ư ôp yang gay ueh lăng nuih n’hâm, nsing nơm lơn tâm nău rêh, dơi saơ geh nău nking n’gang. Aơ lah di [ư rhơn an nu\ih kop ji mhe bah, ngăch prăl tay.

            Gay ma nchrăp an rơh kuăl brah ngăch dăng săk soan bâh nu^h K’Ho, ta năp nar geh [ư rơh kuăl brah, du rmôt nu^h mpôl bu klô hăn ta bri sreh tơm nkar [ư tơm njuh, joi rm^t bri n’hanh tơm n’hanh  du ntil n’ha tơm si bri an ta dak gay ma rsach ta ăp nu^h [ư kuăl brah. Ndơ ryơk an brah lah bê, djăr n’hanh yăng ndrănh. Hôm bu ur tâm rnăk vâl r^ hăn joi biăp ta bri mô lah du đê| ntil ndơ gay ma gâm nsum đah ăp khung bê, biăp pai. Bê n’hanh ndrănh yăng way geh rnăk vâl nchrăp lor bah ăp khay ba năp.

Bu ranh [on K’Brỏh, ta tổ dân phố K’Ming, nkuăl têh Di Linh, nkuăl Di Linh, n’gor Lâm Đồng an g^t, [ư kuăl brah n’hao săk soan bâh nu^h K’Ho yor rnăk vâl leo [ư tâm du nar.

“Lah ma tâm rnăk vâl mô geh nu^h kop ji geh nău tât r^ mô geh nău. Hôm lah tâm jay geh nu^h kop ji r^ bu way ntôn lah geh chiak kla, gu\n nâm [ư an bu kop ji. Jêng lah [ư kuăl brah, brah neh brah trôk dăn an pă nău [u\n lap lơi an chiak kla, nău ji tâm rnăk vâl. Rnăk vâl ton đah brah lah kơt nu^h ji bah nău ji r^ rnăk vâl mbra nkh^t bê gay ma lah ueh brah neh, brah trôk, lah ueh le\ rngôch ăp brah dăch brah ngai, lah ueh brah jăy, brah mpông, brah săk soan”.

Ơm ôi geh [ư brah n’hao dăng săk soan bâh nu^h K’Ho, ăp nu^h bu koo, têh jê| tâm rnăk [ư tơm nju\h, [ư ueh tơm nju\h đah âk ntil con s^m, mpa bri. Lôch nchrăp ăp, tơm nju\h mbra geh ndâk ta năp jay.

Be gay ma [ư kuăl brah geh kât ta tơm nju\h n’hanh bâh geh bu n’hu\m kuăl brah (way lah nu^h bu ranh [on, nu^h geh nău knơm, têh dăng) kuăl brah. Du hê nu^h bu bu klô g^t uh n’hôm, uh 3tong gay ma mbơh đah ăp brah, ngăn lah n’hao săk soan s^t ua\nh g^t đah rnăk vâl. A[aơ rnăk vâl [ư kuăl brah n’hao săk soan [ư kuăl brah mbơh đah ăp brah s^t sa đah rnăk vâl.

Lôch kuăl brah, be geh [ư poăch ta tơm nju\h. djăr geh koh mham ta ntu\k mbah rnăk vâl. Lôch rnôk nu^h kuăl brah mbơh đah ăp brah s^t, bôk n’hanh 4 jâng be geh yông ta tơm nju\h ta năp hay gay ma mbơh đah brah, rnăk vâl le\ [ư kuăl brah ma bê, jă ăp brah s^t ngêt sông ndrel đah rnăk bâl. Lôch geh nchrăp ăp ndơ sa n’hanh ăp ndơ kuăl brah, nu^h kuăl brah le\ dâk [ư brah đah nău way rsach dak le\ geh rnăk vâl nchrăp lor. Bu ranh [on K’Brẹp ta bòn Kròt Sớt, xã Bảo Thuận, nkuăl Di Linh, n’gor Lâm Đồng lah nu^h le\ tă kuăl brah n’hao săk soan, geh nău kuăl brah kơt aơ.

“Ơ brah, du ding ne\, bar pe, ta ne\, pe piăn prăm prao mpeh đah ne\. aơ bu ranh kuăl brah dăn săk dăng lăng ngăch, sa kah, bich hăk, dăn mô geh nău kop ji, quet nte, dak si aơ kăl si mprơh ntru chiak kla, an rnăk vâl, an [on lan, kop ji luh du săk kon nu^h,ơ brah”.

Nu^h du\t khlăy ta rơh kuăl brah lah nu^h geh kuăl brah dăn n’hao dăng săk soan, đah ndơ nsoh ueh, geh đă gu\ ta nklang n’gul. Nu^h kuăl bra do\ng dak si geh rsach bâh ba kơi. Le\ rngôch ăp nu^h tâm rnăk vâl le geh tât râng, an rgum gu\ du ntu\k, gu\ ta năp mpông jay. Le\ rngôch ndu\n kơi đah mpông jay, măt ua\nh let nu^h kuăl brah gay ma nu^h kuăl brah rsach bâh da kơi. Dak si aơ lah geh rm^t, n’ha si, ndrănh yăng n’hanh dak mpli nsum, ntơ lah dak si. Rsach dak aơ đah nău u\ch gay ma ntru mprơh chial la, gu\n nâm, nău ji luh săk soan, mô an geh nău kop ji plơ\ tay. Tâm dak aơ hôm nha geh mham bê, mham bê geh ăp brah u\ch n’hanh chiak kla klach. Wa K’Brỏh mbơh rblang tay:

“Rsach dak si aơ r^ brah u\ch, tâm rnôk ne\ chial kla saơ dak si aơ r^ mbra klach yor geh mham bê, mô nănh plơ\ tay gay ma [ư an kon nu^h geh nău ji n’hanh nău khlăy bâh rsach dak ta nu^h tâm rnăk vâl [ư kuăl brah lah ntru chiak kla du ngai, rnăk vâl, nău kop ji t^ng dak si luh du bâh săk soan kon nu^h”.

Ê lor geh [ư rơh kuăl brah n’hao săk soan bâh nu^h K’Ho, nu^h tơm jau jă le\ rngôch [on lan băl mpôl tât râng bâh ơm ôi, nkre lah kơl an rnăk vâl nchrăp ndơ kuăl brah. Lôch ne\, ăp ndơ sa ma khân păng nchră n’hanh rnăk vâl gâm n’gon bâh poăch bê n’hanh ăp ndơ sa êng geh răk ta jay. Nu^h geh n’hao kuăl brah n’hao săk soan [ư ngêt ndrănh, ngêt du tong lor gay ma u\ch geh săk soan dăng ngăch, bâh a[aơ mbra mô hôm geh nău kop ji tay. Lôch ne\ lah tât nu^h ranh, u che, mê| bơ\, băl mpôl..

Aơ lah rơh ngêt sa bâh rnăk vâl mhe lôch bah nău kop ji, jêng ta rơh aơ, [on lan băl mpôl nkre ngêt sa rhơn an nu^h bah kop ngăch dăng tay gay ma pah kan jan sa, nkre lah tât tâm jô| tâm khâl, tâm nchră nău pah kan jan sa mhâm [ư an hơm răm đăp mpăn, kon nu^h ngăch dăng, [on lan mô geh nău kop ji. [on lan ngêt sa ueh rhơn tat rnôk ndrănh yăng  sât r^ rlu rlău an ngăch dăng gay ma nar ba kơi hăn kan, [ư mir ba.

Ntơm nơh, nu^h K’Ho m^n, rnôk ma [on lan geh nău kop ji lah yor chial kla, gu\n nâm, jêng lah jă bu n’hu\m tât kuăl brah, lôch bah nău ji r^ [ư lah ueh n’hao săk soan gay ma ngăch dăng. Yơn a[aơ, rnôk kop ji, [on lan tât ngih dak si săm ji. Tât dăng ngăch r^ rhơn . t^ng nău geh rnăk vâl nơm ma rnăk vâl [ư kuăl brah, nkre mât nău way ơm mpôl rnoi, nkre ma nu^h [on lan tâm ntu\k mât ueh nău tâm rnglăp, mât ueh săk soan.

Nu^h rblang: Thị Đoắt