VOV4.M’nông: Ta ăp n’gor nkual yôk mpeh Bắc, lễ hội rhơn ba mhe bah rnoi Thái le\ jêng bên, n’hanh nău ueh văn hoá le\ dơi kônh wa nu\ih Thái trơn gu\ Tây Nguyên mât tay. Tât n’gul khay 9 âm lịch, 3 năm du tơ\, ta xă Ea Kuêh, nkuăl Chư M’gar, n’gor Dak Lak, ăp nu\ih djăt saơ nteh xoè Thái, saơ âk bu ur Thái tâm khoa ao ntâr chrêt ang, ko mbân bok, njroh ta tơm juh dơi rdâk ta nklang jay rgum r[u\n [on lan. Nteh gâr gông lah mbơh, lễ hội rhơn ba mhe bah nu\ih Thái, [ư ta [on tơm mhe le\ ntơm tât, jêng nău ueh an rup ndah văn hoá ueh ta nkual neh yôk prêh Dak Lak.

            Wa Kha Thị Quý, ta buôn Thái, xã Ea Kuêh, nkuâl Cư Mgar, n’gor Dak Lak an g^t, Lễ hội rhơn sa ba mhe bah rnoi he ho\ geh báh du\t ơm hôm, t^ng jâng ntrơn du bah kônh wa mpeh nhâp nar Nghệ An lăp tâm Dak Lak bơi 25 năm bah năp nơh. Aơ lah nău way [ư brah du\t khlay tâm năm, jêng ntơm bah năp nê le\ ma khay, ăp nău kan nchrăp ndrănh yăng, [ư kon hăr, mâng sạp, kôih njuh ăp ntil…Aơ lah ăp ndơ nchrăp mô dơi lah mô geh tâm lễ hội bah nu^h Thái.

            Nchrăp lễ hội pe năm du tơ\ ri tâm du khay gay nchrăp an nar lễ ri oh yuh du\t mô ru du\t rhơn nđơr kâp tât nar dja an geh nău dơi ue\h lăng da dê. Nar rhơn sa ba mhe bah buôn Thái nkoch trêng mât ndray tay săk ntơr văn hoá bah rnoi Thái.

            Nu^h Thái m^n lah gay geh du năm ju\r geh mbo ba ri nău kơl bah trôk neh n’hanh ăp brah yang mât njrăng lo\ mir lah du\t khlay. Jêng, ăp tơ\ ba du\m ta mir [ô n’hu\m, kônh wa [ư ôp rhơn sa ba mhe đah nău u\ch ro\ng mpơl nuih n’hâm nkah g^t đah u che yău ye, trôk neh. Aơ lah rnôk gay le\ ma [on nkah tay ăơ nău way ơm gay mât ndray ue\h văn hoá bah rnoi nu^h he.

            U Xên Thị Lan, lăp du tâm Dak Lak ntơm bah ăp năm 1994 an g^t, bol ma ntrơn du ta neh mhe yơn mpôl nu^h Thái ta aơ nha mât ăp nău ue\h way ơm bah [on tơm đo\ng. Nău du\t ue\h lah bol ma trôk nar neh ntu ta Dak Lak n’hanh Nghệ An du\t mha êng, yơn ăp ntil ba bah [on tơm ndjôt srih tăm ta [on mhe nha di nar, di khay đo\ng. Ba Nghệ An srih tăm ta Dak Lak ri khay kăch rek di tâm khay 9 âm lịch đo\ng, gay Lễ hội rhơn sa ba mhe nha dơi [ư di bo\ng khay 9 kơt ta [on tơm đo\ng:

            Ta [on tơm ri ơm geh hôm yơn lăp ta aơ lah [on mhe ri lễ hội dja lah mât ndray tay nău way ơm kăl e nơh đo\ng. Way lah nar 16 khay 9 bu ns^t ba mhe tâm jay, jêng khay 9 ta ah ntu\k geh ba mhe da dê n’hanh nu^h [on lan ăp ntu\k [ư ôp brah da dê đo\ng, kơp le\ ma mpôl, kơp le\ ma rnăk,

            Ta Dak Lak, nu^h Rđê [on tơm ta ntu\k [ư rhơn sa ba mhe đo\ng, yơn nău way [ư dơh đêt, rhơn sa ba mhe way [ư tâm ôi ơm, rgum ăp to\ng nu^h tâm rnăk đah ăp ndơ sa way bên ăp nar, geh tay poăch djăr mô lah jay i geh mbơm oi geh tay poăch su\r. Nu^h Thái a[aơ ndjôt tât du nău way rhơn sa ba mhe têh lơn. Nău way [ư brah dơi [ư đah ăp ndơ ôp brah lah: m[êt dơi ku\l bah ăp phe m[êt mhe rek, bar sah nâl ba mhe, ăp ndơ sa [ư bah poăch ndrôk, ndrănh yăng dơi kât mpr^p grep ue\h tâm ăp ntu\k n’gân ôp brah, pư n’gâng ta tuanh ơm chuh tơm njuh. Nu^h răch brah ôp lah ue\h ăp brah yang, trôk neh le\ kơl an mih lăng prăng ue\h, neh ntu ue\h jêng, mbo ba ju\r geh, n’hơ an ăp ndơ geh [ư le\ rngôch nuih n’hâm, mpo\ng ăp brah yang ndrel ngêt sa, kơl tay an mih lăng prăng ue\h, nu^h [on lan ngăch dăng, hơm răm. Lôch [ư ôp brah lah nău ngêt sa pâl rlưn, đah ăp nău njroh mprơ săk ntơr ue\h.

            Rvoal xoè dơi pơk hvi mbrơi, ndâp mpơl tâm breh đah ăp ndơ nsoh săk ntơr bah nu^h Tháí lah ăp muh măt bah năch hăn dăch ngai tât râng. Wa Y Quynh Kbuôr, nu^h Rđe, ta buôn Thái, xã Ea Kuêh, nkuâl Cư M’gar an g^t, lễ hội bah rnoi Thái [ư păng saơ dơi nău tâm lăp văn hoá n’hanh tâm rnglăp nsum mpôl.

            Aơ lah Tết rhơn sa ba mhe bah khân păng, yơn gâp saơ du\t rhơn, du\t ue\h. Yor aơ lah nău way g^t blău tâm nău rêh bah nu^h Thái ma mô dơn êng bah lam [on lan Thái ma khân păng jă le\ rngôch ăp nu^h tâm nkual, kơp le\ ma nu^h Rđe ta buôn Wing, buôn Jun râng nsum. Aơ lah nău tâm rnglăp khân păng ndjôt bah Nghệ An lăp ta aơ. Nău dja [ư an gâp saơ du\t rhơn yor ăp ntil ndơ khân păng geh, geh phe, geh ba khân păng [ư di săk tơm rnoi nu^h bah khân păng nha way ndjôt t^ng khân păng đo\ng,

            A[aơ, lễ hội rhơn sa ba mhe bah nu^h Thái ta xã Ea Kuêh, nkuâl Cư Mgar nar lơn ma âk năch g^t tât. Mât nău ue\h ơm mha êng ơm geh jêng ta nkual neh mhe, lễ hội dja dơi geh ăp nău u\ch tât râng bah ăp rnoi nu^h [on tơm ta ntu\k. Lôch nê njêng nău săk ntơr ue\h an păng rup văn hoá âk rnoi nu^h ta nkual neh Dak Lak./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân