“Mât ndray” văn hoá Hrê
Thứ bảy, 00:00, 07/03/2020

VOV4.M’nông: {on lan Hrê ta yôk yang mpeh nhâp nar n’gor Quảng Ngãi, nău nteh ch^ng gong, lah nău ngơi huêng khlay, lah drăp ndơ geh huêng tâm rsong đah khân păng n’hanh brah yang. Hôm ăp nău mprơ ta lêu, ka choi way ơm đâng dơ âk nău rhơn nđơr du\t n’hâm ro\ng geh bah nu^h Hrê. A[aơ ăp bu ranh ta hôm trêng nti an rơh kơn mom ndăm bah kơi đo\ng.

        {on lan Hrê ta thôn Làng Teng, xã Ba Thành, nkuâl Ba Tơ, n’gor Quảng Ngãi way rgum tâm ntu\k mât ndray “n’hao ue\h rnoh khlay văn hoá thôn Làng Teng” ăp tơ\ rnôk geh lễ hội. Kơt Tết mhe aơ nơh, nău way du\t khlay bah nu^h Hrê lah [ư ôp brah yang, drô phan wa\ch râng sa Tết. Nu^h Hrê uănh aơ lah nău nkah g^t ns^t n’gl^ng ăp brah yang, drô phan ho\ kơl an [on lan mâp âk nău lap; dăn an năm mhe đăp mpăn, rhơn răm ngăch dăng lăng soih.. Lôch [ư ôp brah, tâm ăp jay way ơm, [on lan njôm wa\r bah meng yăng ndrănh, nkoch bri lô ka, nkêh an du ding ăp nău rngot năm ơm, ndrel r[o\ng tât nău ue\h lăng. Nô Phạm Văn Sây, ta thôn Làng Teng, xã Ba Thành, nkuâl Ba Tơ, n’gor Quảng Ngãi an lah, đah nu^h Hrê, rpu lah ndơ huêng khlay krêp dêh đah nău rêh [on lan. Lor rnôk sa Tết [on, ăp rnăk [ư ôp brah n’gar rpu.

            ({on lan Hrê ta aơ [ư ôp brah rpu lôch du năm n’hao âk năm deh. Dăn an rpu hăn klêp, hăn têk, hăn njot lo\ ngăch dăng, mô geh nuh srê. {ư ôp brah geh du mblâm djăr dăn an kơl ndơ mât huêng khlay krêp dêh đah [on lan Hrê ta aơ.)

            Tâm ăp nar lễ Tết, ăp blah mbu\n, troi, ao bok cheh tanh du\t ue\h tă bah ăp yuh, ăp me roh âk mông nar cheh tanh tâm năm dơi [on lan so\k n’gluh nkơnh. T^ng rup ndrang ndâp mpơl tâm ăp bok nđôch n’glang n’hanh gu\r. wa Phạm Thị Điền, năm aơ ho\ rlău 70 năm deh yơn ăp nar hôm n’guh rnhôn đah nău kan cheh tanh bok way ơm bah nu^h Hrê đo\ng. wa Điền lah ngoăy tâm rnoh du\t đêt nu^h blău cheh tanh ta [on Teng mât dơi nău kan cheh tanh way ơm nt^m an kon său:

            (Gâp blău cheh tanh ơm bah jê|. U kăl e nt^m an gâp, dơn g^t [ư, klôn, tanh dơm. A[aơ gâp tanh ue\h lơn, nt^m ăp kon său cheh tanh. Gâp [ư mbro, mô ntlơi. Hôm rêh ri [ư, kh^t ri bah dơm.)

            Dơi me nt^m nti nău kan cheh tanh, kon druh bah wa Điền lah yuh Phạm Thị Sung ho\ nănh pơk shop Hrê ta [on tơm he nơm d^l, thôn Làng Teng, xã Ba Thành. Ăp ndơ nsoh way ơm, ndơ do\ng kan, ăp ntil ndơ uh goh…nkre đah nău rêh bah nu^h Hrê dơi yuh Sung nkoch n’hơ n’hanh tăch tât băl mpôl, năch hăn dăch ngai. Ăp ntil ndơ dja tăch nar lơn ma âk. Âk oh yuh Hrê ta Làng Teng, xã Ba Thành nơm geh kơt nê| kơi ntop n’hao săk geh âk lơn đo\ng, n’hao nău rêh rnăk wâl. Aơ lah trong gay ăp nu^h mom kơt Phạm Thị Sung nkre [ư wa\ng sa, nkre rgop mât ndray, mpư n’hao rnoh khlay văn hoá way ơm bah nu^h Hrê:

            “Gâp pơk shop dja, rgop tâm nău mât ndray ue\h văn hoá bah nu^h Hrê. Mô dơn trêng nti tay nău kan bah nu^h Hrê bah rơh dja tâ rơh êng ma hôm njêng luh tơm geh wa\ng sa đăp mpăn an nu^h [on lan ta aơ.)

            A[aơ, nklăp 70% rnoh nu^h bah nkuâl yôk yang Ba Tơ lah rnoi nu^h Hrê. Drăp ndơ văn hoá way ơm bah nu^h Hrê âk mpưm, âk ntil. Bah meng ăp lễ hội, nău way gu\ rêh ôp brah lah yang ndrel âk ndơ uh goh rnoi nu^h ri [on lan Hrê hôm mât ndray ăp nău mpât mprơ ta lêu, ka choi ue\h êng. Wa Trần Trung Triết, Kruanh UBND nkuâl Ba Tơ, n’gor Quảng Ngãi an g^t, n’gor uănh khlay tay pah kan mât ndray ăp rnoh khlay văn hoá nkre đah hun hao pâl nđaih.

            (Cheh tanh bok Hrê Làng Teng dơi kơp dơn Drăp ndơ ntlơi an tay mô mpơl săk gưl neh dak. Aơ lah ntu\k nsing gay mât ndray. Nkuâl ho\ rđău đă nău nt^m nti, kơi năp nău g^t blău, nta trong dơh gay khân păng rơ\ jêng nău kan. Ta năp măt lah mât dơi nău kan, lôch nê lah hun hao t^ng trong r[o\ng wa\ng sa. Lơn lah mât ndray săk tơm văn hoá bah [on lan nkre đah hun hao pâl nđaih ta ntu\k.)./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC