VOV4.M’nông: Tâm rlău 1 pơh aơ, ta nkual Tây Nguyên ho\ năl geh rlău 70 nu^h geh ntưp đah kaman [ư jêng nău ji ndâr pưm ko, tâm nê 3 nu^h ji ho\ kh^t. Aơ lah nuh srê ntưp rêng bah trong n’hôr n’hâm jêng nchroh rnoh nu^h ji nklăp mbra hao âk tay. T^ng [ư nău rđău đă bah Thủ tướng tướng Chính mpeh nău rdêl bah nuh srê ji ndâr pưm ko ân du\t ngăch n’hanh đăp mpăn nău dơi jo\ jong, n’gâng kan dak si kan nsum đah ăp n’gor Gia Lai, Dak Nông, Kon Tum, Dak Lak dôl nsrôih an [ư ăp trong njrăng n’gang. Yor kơt nê| moh rnôk rdêl bah nuh srê klach rvê dja ta Tây Nguyên n’hanh nking nchăng bah ntưp rêng tât ăp nkual êng [a [a\?

            Lôch uănh năl tơm luh nuh srê n’hanh [ư uănh năl mham ăp nu^h mâp dăch đah nu^h ji ndâr pưm ko ta Tây Nguyên an saơ, bơi du n’gul rnoh nu^h geh ntưp đah kaman mô geh mpơl du nău ji bah ndâr pưm da dê. Ăp nu^h dja dơi kuăl lah nu^h ru\ ndâp kaman n’hanh mbra ntưp rêng luh bah dih lah mô năl saơ nău ji, mô ngăch an gu\ [ah ngai êng. Tâm rnôk nê, nău way bah vaccine mô nkh^t le\ kaman ji ndâr pưm ko ma njêng luh dak tâm rdil gay nking nchăng dak khêh tă bah  kaman ji ndâr pưm ko [ư jêng dơm. Jêng, kơp le\ ma nu^h ho\ tă chuh n’gang vaccine mbra hôm geh khan kaman ji ndâr pưm ko tâm săk đo\ng n’hanh mbra ntưp rêng nău ji an nu^h êng ma trong n’hôr n’hâm. Mô dơn nê, lah mô chuh ăp to\ng n’glai vaccine, săk mô to\ng dăng cho\l ri mbra geh khêh bah kaman ji ndâr pưm ko lăp. Nău tât bah ji ndâr pưm ko ta Tây Nguyên đah bơi 50% nu^h ndâp ru\ kaman tâm săk dôl [ư âk nu^h [on lan ta aơ rvê:

            “Du\t rvê lah nu^h geh ru\ hôch kaman tâm săk. Uănh bah lơ ri ngăch dăng, yơn tâm trôm săk ri geh kaman [ư jêng nău ji ri mhâm blău [ư.”

            Nu^h geh ntưp kaman gu\ ru\ hôch tâm săk mbra ntưp rêng kaman ji ndâr pưm ko an le\ d^ng nu^h. Ta nkual geh nuh srê Tây Nguyên, ăp nu^h geh ntưp đah kaman ji ndâr pưm ko mô dơn geh kon se ma âk nu^h bu kuâng geh ntưp nău ji đo\ng, tâm nê geh nu^h ji bơi 60 năm deh. Gay rdêl bah ăp tơm nuh srê ji ndâr pưm ko dôl ntoh luh, ăp mpôl pah kan bah Bộ Y tế ho\ ju\r t^ng n’gor nt^m nti an [ư ăp trong nkra jăch ndăn. Lah saơ ntu\k I geh nău ji ndâr pưm ko ri săm njrăng lor ma dak si dăng cho\l an le\ rngôch ăp nu^h [on lan ta nkual nê d^l. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Long, nău dơi manh [ư Bộ trưởng Bộ Y tế an g^t, ji ndâr pưm ko êng đah ăp ntil nău ji ntưp rêng êng [a [a\ lah ho\ geh dak si tam săm. Rlău ma nău mbơh g^t nkual geh nuh srê, pan gu\ [ah ngai êng, ân năl saơ, ơm săm nu^h ji n’hanh lor săm njrăng lor an nu^h [on lan m^n geh ntưp:

            “Nu^h geh ru\ hôch kaman tâm săk lah tơm ntưp rêng âk. Ơm saơ n’hanh săm ngăch an ăp nu^h geh ji ndâr pưm ko mô dơn hu\ch bah ir geh ma nău ntưp rêng lơn ma jêng ji jru ma hôm nking nchăng dơi geh ma nău ntưp rêng nuh srê lam hvi. Lah ngêt dak si njrăng n’gang lor ri rlău 48 mông lah nking nchăng dơi tơm ntưp rêng an nu^h êng.”

            Săm ơm nu^h ji n’hanh ncho\ng đă ngêt dak si rnă njrăng lor đah nu^h m^n geh ntưp mhe lah trong nkra ta năp măt dơm gay rdêl bah ăp tơm nuh srê. Mpeh jo\ jong, vaccine hôm lah trong nkra njrăng n’gang nău ji geh nău du\t tam đo\ng. N’gâng kan dak si mhe rgo\ jă trong du trong chuh n’gang vaccine ji ndâr pưm ko têh mô ho\ tă geh ta ăp n’gor Gia Lai, Dak Nông, Kon Tum n’hanh Dak Lak. Rlău 10 rkeh d^ng vaccine ho\ dơi nchrăp gay chuh n’gang an bơi 5 rkeh nu^h [on lan 4 n’gor mhe nkoch bah lơ nê. Yơn lah, nău rgo\ jă [on lan rnoi mpôl đê| râng trong chuh n’gang dja mô di lah nău dơh. Tâm bah ri aơ nơh geh nău nu^h [on lan, lơn lah ăp nu^h geh ru\ hôch kaman tâm săk an lah, săk nơm mô geh ji jêng mô ngêt dak si njrăng n’gang tâm ban kơt mô chuh vaccine đo\ng. wa Viên Chinh Chiến, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên an g^t:

            “Nt^t kơt ta Sa Thầy (Kon Tum) ho\ geh ăp trong blău mhe tâm rgo\ jă [on lan kơt, [ư ăp rmôt rgo\ jă, 3 nu^h, lah kruanh thôn, 1 hê đảng viên n’hanh 1 hê cán bộ tâm nsum mpôl, ndjôt dak si kháng sinh hăn tât t^ng mpông jay n’hanh nu^h [on lan ngêt dak si ta năp cán bộ. Mô lah ta Dak Nông, ndjôt dak si hăn tât nkual an gu\ êng an nu^h [on lan ngêt. Yơn lah, hôm mâp jêr jo\t đo\ng, âk nu^h [on lan mô geh gu\ ta jay yor hăn luh mir ba; du đêt ntu\k ho\ rgum ăp nsum mpôl, bu ranh [on, kruanh thôn, linh mục kuăl jă khân păng s^t. Trong nkra rgo\ jă dja mbra dơi kơt do\ng đah trong [ư chuh n’gang rơh dja.”

            Nuh srê ji ndâr pưm ko ntoh luh ta nkual Tây Nguyên đah 90% rnoh nu^h ji lah nu^h rnoi mpôl đê|. Nău du\t nkoch lah tâm rnôk Covid-19 (nuh srê klach rvê rmôt A) ta dak he mô ho\ geh du hê nu^h kh^t, yơn đah nău ji ndâr pưm ko, tât nar 15/7 ho\ geh 3nu^h kh^t ta nkual Tây Nguyên. Nău ngăn geh dja ăp gưl uỷ đảng, n’gâng kan ta ntu\k ân lăp kan dăng lơn đo\ng, kan nsum lhăt đah n’gâng kan dak si gay t^ng [ư an dơi nău rđău đă bah Thủ tướng Chính phủ: rdêl bah nuh srê ji ndâr pưm ko ân du\t ngăch n’hanh đăp mpăn geh nău dơi jo\ jong./.

Nu^h rblang: Điểu Thân