VOV4.M’nông: Bôk nau kan bah neh dak n’huch ach o nâp nâl lvang năm 2021-2025 mra dơi geh ƀư tâm lam dak đah rnoh tơm prăk ƀư nau kan lah 75 rbăn rmen. Nua tơm bah bôk nau kan lah njêng nau geh jêng ân nŭih ƀon lan đah nau kơl an bah ăp nau kan tuch tăm, tâm di đah nau geh dơi blau ndrel nau dăng bah nkuăl. Aơ lah nau kan kơl an ngăn gay ma njêng nau ntrŭt leo kơl an ƀon lan rklaih ach o, yơn lah, nau ƀư mhâm geh gay nŭih ach o ŭch ƀư ndrel râng nau n’huch ach o.

            Tĭng bôk nau kan bah neh dak n’huch ach o lvang năm 2021-2025, nau tơm ƀư tâm ăp nkuăl ach o, xã jêr jŏt nkuăl rđŭng, êp dak lêng ndrel gôl dak. Bôk nau kan kơl ndâk, pơk hvi tâm rlau 1000 nau kan, nau n’huch ach o kơl an hun hao nau kan, tăch rgâl, pâl n’aih, ndâk nau kan gay njêng nau kan, nau geh jêng, geh prăk ân nâp nâl. Nsôih kơl an rnăk ach o, rnăk êp ach o geh đê̆ ngăn du hê tâm năm dôl geh nau kan nâp nâp, rnoh kon se tâm rnăk ach o, rnăk êp ach o hăn nti tâm di năm geh 90%...

            Nau mhe bah bôk nau kan n’huch ach o lvang năm 2021-2025, nê lah rgum tâm nau kan kơl an ân rnăk vâl, nsum mpôl mô lah ntŭk bư nau kan ndâk nau kan mô lah blau mhe ndrel nŭih ƀon lan mra râng tâm nau nê. Tĭng wa Đinh Thị Hưng, Giám đốc Sở Lao động-Thương binh ndrel Xã hội n’gor Lào Cai, tâm nau ndâk ăp nau kan gay ma kơl an ân ƀon lan, ngăn lah geh tât nau hun hao pah kan, lah geh nau mô ngăn ri jêr ngăn kơl prăk ƀư. Êp nê, ntrŭnh lah nŭih ƀon lan ŭch geh ƀư nau kan ri ân geh ndâk lor ndrel geh UBND n’gor ân. Tâm rnôk âk ƀon lan ach o, mô gĭt, ri bu mô janh:

            ‘ Ntrŭnh lah nŭih ƀon lan geh kơl an mhâm nau tă bah tơm prăk n’gor ri ndâk nau kan ndrel geh UBND gưl n’gor ân. Ƀon lan ri mô gĭt ndrel mô janh ƀư kan. Du nau kan ân geh rlet bah nkuăl jêh ri tât n’gor ân ƀư ri ma bu mô lăng ŭch. Aơ kŏ lah du nau ngăn bah nkuăl ri nơm ân geh mĭn ngăn, ngăn lah kơl an văng sa n’huch ach o. Phung hên kŏ đă lah ân geh ƀư tâm ban, nau ƀư kan rjăp, jêh aơ geh nau ntĭm, ntă gưl ân kan ri ƀư kơt nê, der ăp nkuăl ntrŭnh du nau êng. Gâp ân lah, nơm ân geh ƀư ân rjăp, lơn ơm lơn ueh”.

            Pơk trong ƀư kan  văng sa ri bôk năp nti kan ân nŭih ach geh ăp nau ŭch ndrel ƀư dơi nau blau ndrle nau dăng bah nkuăl. Đah nau tă blau ƀư nau kan kơl an nŭih ach o bah 2 n’gor Lào Cai ndrel Sơn La, wa Vũ Quỳnh Anh, Groi Kruanh ƀư bôk nau kan GREAT mpeh nau n’hao nau dơi văng sa ân bu ur ân lah, du nau kan khlay gay n’huch ach o nâp nal nê lah nau lăp kan bah ntŭk kan. Ăp ntŭk kan geh dơi nê lah ntŭk bôk năp mô lah tâm boh tâm ƀon lan. Yor lah nŭih gĭt nau kan tăch rgâl, ndơ, mpeh Marketing ndrel dơi leo tât nau blau mpeh nau kan, ndrel ƀư, ntuh kơl gay ƀon lan hun hao. Nkre, mbơh ăp nau kan ân ăp rnăk gay khân păng geh nau dơi njêng ăp nau kan tĭng ntŭk ŭch bah ntŭk ƀư tâm boh nau kan.

            ‘Kônh wa ŭch geh n’hao nau dơi ri khân păng ân geh ntuh kơl ndrel mhâm ƀư gay ma geh ƀư dŏng nau kan ma ngân hàng. Kơt tâm nau kan GREAT bah phung hên ri geh âk ngăn rnăk dôl mânh ăp tơm ngân hàng kơt lah Ngân hàng kơl an kơt ăp rnoh manh prăk, mhâm ƀư gay khân păng geh tŏng prăk ntuh kơl ân nau kan tuch tăm. Phung hên kŏ tâm boh đah Ngân hàng gay khân păng ƀư luh ăp nau kan ân manh tĭng trong mô kâp nchăm gay ma kơl ân manh prăk ngân hàng”.

            Ntoh măt Bôk nau kan hun hao Liên hợp quốc ta Việt Nam (UNDP), wa Đoàn Hữu Minh ân lah, bôk nau kan n’huch ach o geh nau n’huch ach o, nti nau kan ndrel hăn kan dak ba dih. Aƀaơ nkô̆ nau aơ geh ntoh tâm du nau ntrŭnh, ndri ma, ân geh ntoh nau dơi geh tâm rgop ndrel nau kan bah ăp ntrong. Êng nê, ân geh nau tâm rgop ngăn đah ăp bôk nau kan yor ăp n’gâng kan, ntŭk kan êng mât, der nau ƀư  du hê geh kơl an ntơm 2-3 nau kan êng êng:

            ‘Tâm rơh aơ, nơm ân geh 3 bôk nau kan bah neh dak, nê lah bôk nau kan bah neh dak mpeh n’huch ach o nâp tâm N’gâng kan Lao động-Thương binh ndrel Xã hội. Bôk nau kan tal bar lah Hun hao văng sa rêh jêng nkuăl rnoi mpôl đê̆ ndrel tal pe lah Bôk nau kan hun hao ƀon loan mhe. Ngăn lah tâm nau kan, nơm ân geh uănh ndơn 3 bôk nau kan aơ kŏ geh kơl an ân ăp nkô̆ nau mpeh hun hao văng sa rêh jêng kŏ kơt lah n’huch ach o hôm, ri ngăn lah ân geh nau tâm ban bah 3 bôk nau kan. Ndri lah 3 bôk nau kan  tĭng 3 trong êng êng, nau kan êng, tât nkuăl, tât xã knŭng geh du trong đah 3 nau ƀư ri mra geh nau jêr”.

            Bôk nau kan neh dak n’huch ach o nâp nâl lvang năm 2021-2025 geh nau mhe rđil lvang năm 2016-2020. Nê lah ƀư nau kan rgum tâm kon nŭih, ngăn lah ntuh kơl, n’hao nau dơi ân nŭih ach o, năl kloh nkô̆ nau ach o gay ma rklaih ăp nau kan bah ach o, nkuăl ach o. Nkô̆ nau nsôih, rnoh rnăki ach o tĭng âk ding mât rnoh 3,0%/năm; 30% nkuăl ach o, 30% xã ach o ngăn tâm nkuăl rđŭng, êp dak lêng ndrel gôl dak rklaih luh ach o, jêr jŏt tâm ăp nkuăl ntơm 4-5%/năm. Gay dơi geh kơt aơ, cán bộ bah nkuăl gay gĭt nau rêh bah ƀon lan, ngăn lah nau khuch bah srê Covid-19 tât ƀon klan. Năl nŭih lah  nŭih ach o, rnăk ach o gẹh leo nau ƀư n’huch, rgum nau kơl an mô lah Bôk nau kan bah neh kơl an nŭih ach o, rgum nkuăl, ƀon lan kơl, tă bah nê geh kơl an mpeh BHYT, ntĭm nti, pah kan, kơl an nau rêh, ntĭm tât nau ntrơn ntơm nau kơl êng tât kơl tĭng nau kan tuch tăm. Bôk nau kan mra ntĭm ân nkuăl nau tam bah nau kan, nau geh bah nkuăl ndrel nau rgum êng, kơl nŭih ach o geh ngih, nap nâl, geh nau dơi rdâng đah rgâl mhe trôk nar, trôk nar lơh. Wa Tô Đức, Chánh văn phòng Quốc gia mpeh n'’huch ach o, N'gâng kan Lao động-Thương binh ndrel Xã hội mbơh:

            ‘N’gâng kan dôl ma nchrăp tâm rgop nsum đah ăp n’gâng kan, ntŭk kan geh tât, ngăn lah N’gâng kan nchrăp kan ntuh kơl, N’gâng kan tơm prăk, đă Chính phủ ntrŭnh lah nŭih bah bôk nau kan nkô̆ nau bah neh dak n’huch ach o lvang năm 2021-2025, lạh ƀư jêh nau dơi ƀon lan mhe mơ geh ntuh kơl tu tơm bah bôk nau kan ân tât năm 2025. Gâp ân lah, nau kơl an ân nkuăl gay đăp mpăn ăp nŭih ƀon lan rklaih luh ach o nâp nâl ri nơm ân geh năl rnoh kơl an, nau dơi geh kơl an, rơh ƀư nau kơl an tĭng nau nchrăp ntuh kơl jong oi năm”.

            Rơh rlau aơ, N’gâng kan Lao động-Thương binh ndrel Xã hội hŏ rđau đă ăp nkuăl kơl an nau kơp năl rnoh rnăk ach o, êp ach o. UBND ăp n’gor ân geh đăp mpăn nau năl rnăck ach o ngăn, tâm di nŭih, tâm di nau, der nau nchuăt tĭng nau geh dơi. Nkre, nkoch trêng, bonh đă ăp rnăk n’huch nau mĭn kâp rnơm, kơl an rnăk ach o, rnăk êp ach o ăp nhoat hao jêng rklaih ach o nâp nâl./.

Nŭih rblang: H’Thi