Tâm rnôk công nghệ mbrô hun hao dăng, mạng lah ntŭk pah kan, uănh pâl mô dơi  lah mô geh tâm nău rêh ăp nar, yơn nkre đah nê lah geh ma nău roh đăp mpăn nău lư nar lơn ma hao. Ăp ma nău geh dja jêng mpơl kloh lơn đah kon se tă bah lơn âk kon se mô gĭt năl geh ma nău klach rvê tâm ban kơt trong njrăng der rmoh rman. Jêng, ân geh ăp trong ntĭm nti kon se trong dŏng điện thoại n’hanh mạng internet du trong tâm di.

Tâm nău rêh công nghệ mbrô, ăp rnăk n’hanh kon se dŏng Internet gay kơt nti, uănh pâl n’hanh buăt nthoi mpôl băl tâm nău rêh lah nău ŭch geh âk. Lôch ôp uănh bah Viện gŭ mĭn mât uănh hun hao jŏ jong (MSD) an saơ, geh bơi 84% kon se dŏng điện thoại, tâm nê điện thoại pet lât âk 76%. Rlău 86% kon se geh ôp mbơh geh dŏng mạng xã hội. 97% kon se dơi ôp geh dŏng điện thoại jŏ ntơm bah 1h/nar, tâm nê bơi 27% dŏng điện thoại ntơm bah 5h/nar. Nău ŭch lơn âk lah gay pơk uănh phim rup, djăt nău mprơ, dŏng mạng xã hội.....rnoh năm deh ma kon se Việt Nam dŏng ăp công nghệ pơk lăp tâm internet n’hanh mạng xã hội (rĭng geh lah 9 năm deh, ơm lơn 4 năm rđĭl đah lam ntŭr neh). Ntơm bah nău ŭch joi gĭt tât dŏng mbro mạng xã hội dôl ƀư âk kon se chuêl lêng nău kơt nti kơt nău nkoch bah nai Nguyễn Lưu Liên, nai ntĭm nhih nti phổ thông nkre re pe gưl Edison:

Ăp kon se nti ta năm deh dja ăp kon se dŭt ŭch joi gĭt mpeh ăp trang mạng xã hội. N’hanh tâm rnôk kơt nti, ăp băl way pơk uănh tâm ăp trang mạng xã hội n’hanh pâl games online ri khuch tât nău kơt nti n’hanh rƀah gĭt nău nti bah ăp kon se.

Nău hun hao bah công nghệ, Internet nsĭt tay dŭt âk nău uĕh n’hanh kon se dơi geh dŏng, yơn măt êng ƀư ăp kon se geh ma nău klach rvê đŏng kơt geh: Mpơl luh nău lư êng săk nơm, geh bu mplư rlăm, geh bu ntêt nkri, mô dơn nê r’ât lah ta trôm mạng đŏng, lơh khuch tât nău mĭn nuih n’hâm jŏ jong an kon se. Tĭng wa Nguyễn Ngọc Anh – nuĭh rnâng kan bôk nău kan mât njrăng kon se, prăk nkrem kon se liên hợp quốc an gĭt:

Công nghệ mbrô rgop ƀư rgâl nău têh hvi, âk nău gĭt blău tâm ban kơt khuch tât kon se đŏng. Ntĭt kơt, rnôk ntĭt nkri bah dih nău rêh, nuĭh tơm lơh nkri lah nuĭh têh  dăng lơh ji tât săk jăn. Yơn lah, ta mạng, kon se mbra geh mpôl gŭ rêh tâm mạng… mưch rmot, nduih lah mô lah nchih lah nău djơh, mô dơn nê rdôl lơh, ntêt nkri, ƀư jêng ji đit prêng mô lah geh nchoh nklă nău lư ma nuĭh tơm lơh mbra lah âk nuĭh mha êng mô gĭt bên muh măt, tă bah mpôn ndâp săk, manh săk rlăm n’hanh nău tâm nđơn trêng nău lư dŭt ngăch tât wâr măt. Kon se mbra lah nuĭh geh bu lơh nja nuĭh râng n’hanh ntơm leo ăp nău tih dja ta trôm mạng.

Tâm bah ri aơ nơh, Đảng, Ngih dak n’hanh lam trong kan chính trị hŏ lăp kan  dăng gay mât njrăng uĕh lơn an kon se ta Internet ma rêng kan pháp luật, na nê̆ kơt: Luật kon se, Luật đăp mpăn nău lư mạng, Luật tât đah nău lư. Thủ tướng Chính phủ hŏ uănh an dŏng bôk nău kan gưl neh dak yor an kon se lvang năm 2021-2030 n’hanh bôk nău kan “Mât njrăng n’hanh ntop kơl kon se tâm dâl nău uĕh, blău mhe tâm ntŭk gŭ rêh mạng lvang năm 2021 – 2025. Yơn lah, gay nkra ăp nău tât rmoh rman ma kon se mâp n’hanh ntrŭt ntrôl trong hun hao kloh rsang an kon se tâm nău rêh mbrô, ân n’hao dăng nkoch trêng, ntĭm nti, kơi năp nti mpeh nău gĭt blău, nău hăr ngăch tâm dâl nău ta trôm mạng, tâm ban kơt mât njrăng đăp mpăn an kon se ta trôm mạng đŏng. Nkre, geh ăp trong nkra gay “sơch”, “njrăng n’gang” ăp nkô̆ nău tih djơh, mpăng đêt ăp nău tât rmoh rman mô lah geh nău ma nău tât, mât njrăng kon se tâm nău dŏng mạng xã hội. Wa Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục kon se (Bộ Lao động Thương binh n’hanh Xã hội) an gĭt:

 He ntrŭt nsôr ăp trong ƀư mhe ăp trong ntop kơl mpeh kỹ thuật gay kơl kon se tâm dâl nău sŏng uĕh ngăn ta trôm mạng, ntlơi jăng ăp nău lư tih djơh. Bah meng nê he ân ra uănh tay ăp quy định mpeh trong pháp luật…gay mhâm ƀư he đăp mpăn dơi kon se geh ntŭk gŭ rêh đăp mpăn, kloh uĕh. Lơn lah đah ăp doanh nghiệp, ăp công ty kan ta trôm mạng rloh rlău n’har bri, neh dak ri  ân geh ăp trong uănh năl, kơp dăng lơn đŏng, ân geh ăp quy định tâm di du trong lhăt jĭr lơn gay he nkra dơi ăp nău tih bah công ty, tập đoàn dja.

Mât njrăng kon se lah nsum n’hanh mât njrăng kon se ta trôm mạng lah nău dơn kan nsum bah lam rêh jêng kon nuĭh. Bah meng nău lăp kan bah ngih dak, Chính phủ, me bơ̆, nai ntĭm nti geh nău rgop dŭt khlay tâm nău ndrel hăn, năp an ăp kon se nău gĭt blău, nău dơi tâm di tĭng năm deh gay ăp kon se gĭt êng n’hanh geh nău dơi mât njrăng êng săk nơm ta trôm mạng.