Nsŭp rŭp măng, wa Hrun-nuĭh Bahnar, ta ƀon Kon Chrah, xă Hra, nkuăl Mang Yang, anh pih ta nkơi, wêng ndrôk bah mir sĭt jay. Wa rhơn lah, mpôl ndrôk lĕ kơl rnăk wâl wa rklaih ach o.

“Bôk năp gâp manh rlău 30 rkeh prăk rwăt ndrôk. Rnăk wâl mât rong ndrôk. Tât aƀaơ, gâp manh tay 50 rkeh tăm cà phê, ăp nar hăn chiăp ndrôk, kâp pơng gay geh prăk trok n’hanh mât chăm cà phê, tât yan, gâp mbra trok prăk. Rnăk wâl gâp dŭt rhơn yor dơi hao tâm nău rêh. Jêh nĕ ƀon uănh mĭn an gâp rklaih luh ach o. Gâp mpŏng nuĭh ƀon lan tâm ƀon janh manh prăk, gay hun hao wăng sa rnăk wâl”.

Ta n’gor Gia Lai, nkuăl Mang Yang lah ngoăy tâm âk ntŭk geh nuĭh rnoi mpôl đêt, geh 61% nuĭh ƀon lan. Tâm nĕ, rlău 80% rnăk rnoi mpôl đêt tâm rnăk ach o n’hanh êp ach o. Wa Hoàng Thị Lan Anh-Groi Kruanh UBND nkuăl an gĭt, Mang Yang dôl uănh khlay ntop kơl rnăk ach o gĭt ăp tơm prăk manh kơl an gay ntuh kơl nkra njêng, nkra ƀư ăp bôk nău kan jŭt nhih rông mpông sat, ntop kơl nti ren... kơl nuĭh ach o hao êng.

“Trong ƀư bah nkuăl tâm trong kan n’hŭch ach o lah săch rmôt geh oi dơi rklaih luh ach o lor gay rgum nuĭh tĭng kơl an bah âk jŭr đêt; rgum tâm nkual jêr jŏt ri mbra dơi kơl lor lơn gay ma kơl kônh wa hao tĭng ngăch ăp nkual dơh. Ăp nuĭh ntoh lư mpeh nkra njêng tăch rgâl blău dơi nkoch trêng ƀa ƀơ, ăp mpôl geh rmôt rnăk ach o dơi hăn nti nău blău ơm bah ăp nuĭh tâm nkuăl, tâm xă băl, mô lah nti ta nkuăl, rlău ma n’gor gay ma kônh wa he geh nău blău, geh nău nsing nơm gay ma hao rklaih luh ach o”.

Bah rnôk bôk nău kan rƀŏng tĭng ngih dak n’hŭch ach o nâp nâl dơi ƀư ta lam dak, đah nău kơl bah Trung ương, n’gor Gia Lai lĕ mbơh ƀư âk trong mkra; rgŏ jă ăp nuĭh, rgum prăk mbơh ƀư âk bôk nău kan, nău nchrăp ƀư, nta an rnăk ach o, êp ach o gĭt, n’hao nău geh, rgâl nău rêh. Tĭng nĕ, âk nău rƀŏng n’gluh an lĕ jêh, du đêt rnoh an ƀư rlău nău nchrăp tă bah năm 2018 tât năm 2022, gay n’hŭch ach o nâp nâl tâm nkual rnoi mpôl đêt, n’gor Gia Lai lĕ mbơh ƀư an rlău 18.000 rnăk ach o, êp ach o manh rlău 5.400 rmen prăk bah tơm prăk kơl an gay ntuh kơl hun hao nkra njêng. N’gor rƀŏng tâm 3 năm tât, rgum rĭng ăp năm n’hŭch 2% rnoh rnăk ach o n’hanh hŭch 3% rnăk ach o lah nuĭh rnoi mpôl đêt.

N’gul khay 9/2023, UBND n’gor Gia Lai lĕ ntơm uănh nđôi, n’hanh an trong nchrăp 2059/KH-UBND mpeh nău ƀư tĭng bôk nău kan rƀŏng tĭng lam dak n’hŭch ach o nâp nâl lvang 2021-2025. Tĭng nĕ, n’gor mbra ntop kơl gay ƀư mhe n’hanh nkra jay an đêt ngăn 2.000 rnăk ach o, rnăk êp ach o; đăp mpăn an 98% rnăk ach o dơi dŏng dak kloh uĕh; lĕ rngôch kon se dơi tât ngih sam ƀŭt di năm... Wa Nguyễn Thị Thanh Lịch-Groi Kruanh UBND n’gor Gia Lai an gĭt tay:

“Ăp ntrong kan ma mpôl hên saơ săk rnglăy nĕ lah an ndôp đah nău ŭch ta ntŭk bah kônh wa. Ntĭt nsa kơt ntop kơl mpeh tơm ntil n’hanh ntĭm mpeh nău nkra njêng n’hanh mât rong m’hâm ƀư; ntrong kan geh tât n’hŭch ach o tal 2 lah mât, rƀăy chĭng gong n’hanh an druh ndăm an ăp oh jêt ăp yuh nô, râng ăp nău ƀư lễ hội mpeh ăp nău way ơm kơt cheh tanh, m’hâm ƀư gay bah nĕ cheh tanh way ơm jêng âk ndơ tăch rgâl âk lơn gay nkoch mbơh, mpla nsơ ri mbra kơl an kônh wa geh naư kan, nta jêng nău rêh tâm nsum mpôl”.

Tĭng trong nchrăp bah UBND n’gor Gia Lai, bah aƀaơ tât 2025, n’gor mbra ƀư 7 nău nchrăp n’hŭch ach o nâp nâl. Tâm nĕ, rgum rgâl trong nkra njêng, geh trong joi nău rêh nâp nâl ta nkual rnoi mpôl đêt. Tĭng nĕ, n’gor mbra kơl gay ƀư mhe n’hanh nkra jay an đêt ngăn 2.000 rnăk ach o, rnăk êp ach o; đăp mpăn an 98% rnăk ach o dơi dŏng dak kloh uĕh; lĕ rngôch kon se ta nkuăl ach o dơi tât ngih sam ƀŭt, dơi geh bảo hiểm y tế... Gay nău rƀŏng n’hŭch ach o nâp nâl geh săk rnglăy, n’gor mbra rgum tâm 7 nău nchrăp ƀư lah: Ntop kơl ndâk ƀư hun hao ntung trong wăng sa-rêh jêng nkuăl ach o; rgâl joi nău rêh, hun hao ntrong kan n’hŭch ach o; ntop kơl hun hao nkra njêng, rgâl uĕh kah; hun hao ntĭm nti nău kan, nău kan pah nâp nâl; ntop kơl jay gŭ an rnăk ach o, rnăk êp ach o ta ntŭk ăp nkuăl ach o; nkoch trêng n’hanh n’hŭch ach o đah nău mbơh; n’hao dơi, groi nđôi uănh lah Bôk nău kan n’hanh ăp nău kơl an rnăk ach o, rnăk êp ach o.