VOV4.M’nông: Tĭng nau kơp bah N’gâng kan gung trong-nchuăn rdeng, nau ŭch manh prăk ntuh kơl nkra trong hăn ngăch lvang năm 2021-2025 nklăp 350.900 rmen, tâm nê tơm prăk geh nklăp rlau 219.500 rmen, tơm prăk rgum bah dih ngih dak nklăp 131.400 rmen. Lvang năm 2026-2030 nklăp 395.600 rmen, geh tơm prăk 209.100 rmen, rgum bah dih ngih dak geh 186.500 rmen. Nê lah rnoh ân saơ, êng tơm prăk ngih dak ŭch geh nau rgâl mhe nau kan “n’hong hoch” tu tơm, n’hao nau rgum ntuh kơl ƀư nau kan nsum, êng ndrel đah “tơm prăk ntuh kơl leo ntrong”, ơm geh ƀư trong hăn.

            Tâm nau nchrăp ntrŭnh mpeh tơm prăk gay ma kơl an Bôk nau kan ndâk njêng ndrel hun hao văng sa rêh jêng, Chính phủ ân Quốc hội uănh rnoh kơl an ndâk njêng, hun hao văng sa rlau 350 rbăn rmen ndrel ƀư tâm 2 năm (2022-2023). Tĭng nê, rđau kan Chính phủ mbơh “50% tơm prăk hun hao ngih vâl gung trong tâm Bôk nau kan ndâk jâng văng sa jêh bah srê Covid-19 mra kơl an nkra trong hăn”. Nau aơ mra njêng n’hâm rgâl mhe gay rgum ăp tơm ntuh kơl râng ƀư ăp nau kan nkra trong. Nau kan hôm e lah ăp nŭih ƀư tĭng nau nê, lah ân tơm prăk aơ tât tâm di ntŭk ŭch kan, ƀư ueh nau săk tam, leo tơm gay hun hao văng sa. Wa Nguyễn Hải Nam, rmôt kan Quốc hội n’gor Thừa Thiên Huế, ân lah:

            ‘Phung he ân geh kơl an ân tâm di nŭih gay ma der dơi tơm prăk mô lăp tâm nau kan ma ƀư jêng lăp tâm nau kan ê nkra tăch rgâl. Âk tơh tâm nchră bah ăp nŭih blau nchră nau kan ân lah hŏ rgum dăng tâm nau rklaih pă kan pah, nau rêh jêng ndrel tâm nê kŏ nchŏng kloh lah ân geh ntrŭt dăng nau rklaih pă kan pah, nau rêh ƀon lan ndrel tâm nê kŏ ân nchŏng kloh lah ntrŭt dăng nau ntuh kơl nsum doh rklaih ăp nau nkol mpeh nau rgâl mhe hành chính ndrel nau ƀư, gay ma njêng dơi kan pah ndrel ndâk văng sa”.

            Năm 2022 aơ, ngăn lah hôm âk nau jêr, nau ntul rlong. Yơn tâm nau tât kŏ geh nau nkhêp nê lah nau ƀư nau kan bah nŭih nkra trong. Nau dơi geh uănh ndơn jêh nê lah nau kan 5 nau rgum ngăn tâm 5 nau kan gung trong nchuăn rdeng (trong loih, trong dak, trong jâng, trong dak lêng ndrel trong trôk) hŏ geh N’gâng kan gung trong nchuăn rdeng ƀư jêh tâm năm rlau aơ. Tâm nê, mpeh nau kan “ndâk nkra nau kơl an, pơk trong nơih ueh ngăn gay rgum nau ntuh kơl bah ăp ntrong”. Râng rmôt kan ndâk njêng nau kan aơ, wa Lê Đỗ Mười, Kruanh Viện rƀŏng nau kan gung trong, mbơh:

            ‘Tâm 5 nau rgum kŏ geh ndâk njêng nau kan gay ma rgum tơm prăk tâm nau rêh. Ngăn lah tơm prăk gay ma kơl an hun hao ngih vâl gung trong. Aơ lah nau ueh kŏ lah nau ntul rlong bah ntŭk kan têh ngăn yor aơ lah tơm gay hun hao nau kan têh ndrel mro mô tŏng, ngăn lah ân ntŭk ƀư nau kan ân geh nau rgâl mhe âk kơt trong loih, trong trôk ndrel êp nê lah trong jâng ndrăn ngăn lah trong hăn ngăch mpeh ba dâng, tu tơm đŏng ân trong hăn ngăch mpeh da bâng tât năm 2030 đah nkô̆ nau nsôih geh tŏng 5000 km tĭng Đại hội Đảng XIII leo luh gay ma nchră mra geh dơi”.

            Năm 2022, Luật ntuh kơl tĭng nau kan nsum-êng (PPP), ntrong kan pháp lý rgum nau tơm ntuh kơl hŏ lăp ngăn tâm nau rêh. Ngăn lah nau kan ntrơn ntŭk gay nkra trong, hŏ dơi geh ƀư đah tơm prăk ngih dak, n;hao nau săk geh bah tơm prăk ân nau kan đah nau râng bah tơm prăk Ngih dak, geh tât 51% rnoh tơm prăk. Jêh nê, ngih ntuh kơl mra geh 6 khay gay ma rgum tơm prăk ngân hàng, nchrăp tơm prăk ƀư nau kan...Nchră tât nau kan aơ, wa Lê Kim Thành, Kruanh vụ mât nau kan ntuh kơl nsum-êng PPP n’gâng kan gung trong nchuăn rdeng, mbơh:

            ‘Phung hên kŏ ŭch, ŭch ăp nau kan PPP hŏ geh tơm ntuh kơl râng nchră ƀư nau kan geh nau dơi. Chính phủ ân ăp tơm ntuh kơl geh mông ntuh kơl lah 6 khay jêh rnôk kí nau ton ƀư gay ăp tơm ntuh kơl rgum tơm prăk êng, ƀư ăp nau kan ntuh kơl ngih vâl, ƀư nau ntrŭnh têh bah Ngih dak, rgum tơm prăk bah dih nau kơl an ndrel ma đah tơm prăk Ngih dak gay ma ntuh kơl ngih vâl gung trong, rgop nau hun hao văng sa”.

            Tâm nau ngăn, du đê̆ nau kan nkra trong hăn ngăch dơi geh đă ƀư ntrŭnh tĭng nau kan PPP yơn nau ton tơm prăk kơl an bah Trung ương ndrel nkuăl ê geh kloh ngăn, leo tât nau mô dơi geh ntŭk ntuh kơl. Aơ lah nau kol mpeh nau kan ân geh ơm “n’hong trong” gay ma rgum ăp tơm ntuh kơl êng. Tâm nau ƀư leo dŏng, moh nau mô tâm di ân rgâl-lah nau rđau kan bah Thủ tướng Chính phủ. Wa Hồ Minh Hoàng, Kruanh Hội đồng quản trị Công ty cổ phần ntuh kơl rguum kan Đèo Cả, ntŭk mhe ƀư nau ntrơn tă bah Upcom jêng ƀư nau kan tâm nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh, gay rgum ăp tơm bah ăp nau ntuh kơl, râng ndâk nau nkra trong, ŭch nau rgâl mhe, nau rgum PPP:

            ‘Gâp mĭn nŭih ƀon lan ân geh gĭt kloh lơn nau jêr bah neh dak, nkoch mbơh âk lơn mpeh nau rgum sŏk prăk, nau ƀư aơ tĭng nau kan BOT bah năp nơh, mô lah nau kan ntuh kơl PPP rnôk aơ, N’gâng kan gung trong nchuăn rdeng, Chính phủ, ăp n’gâng kan, ntŭk kan geh tât kŏ mra geh nau tâm ban ngăn, mra ân geh nau rgâl, nau mĭn mhe ntrong ƀư mhe ueh lơn”.

            3 trong ƀư mhe: Tu tơm bah ngih dak ntuh kơl, rgum tơm prăk tâm ƀon lan, ndrel ntŭk kan, nau kan ndrel pháp luật geh nkra đăp mpăn ƀư nau kan tĭng nau tâm boh nsum-êng ân kloh, săk tam, ngăn lah mra ƀư ueh lơn tay tâm năm 2022 aơ. Aơ lah nau ƀư n’hong trong, pơk trong ntuh kơl gung trong ngih vâl dak nơm ân geh rgâl mhe tâm rơh tât./.

Nŭih rblang: H’Thi