Trong hăn ngăch Khánh Hoà-Buôn Ma Thuột, trong nthoi đah bri ma dak lêng, trong ma bôk năp knŭng lah geh tâm rnôk bĭch mbơi bah ƀon lan Dak Lak, rnôk aơ hŏ jêng geh ngăn. Wa Trần Hồng Tiến, Bí thư nkuăl uỷ Krông Pắk, n’gor Dak Lăk nkoch, rnôk mhe đă ƀư, âk nŭih ntôn đŏng mpeh nau jêh nau kan, đah rnoh 22 rbăn rmen kơt nê, âk rlau 3 tŏ nau geh bah n’gor. Jêh nê, rnôk Quốc hội ân ƀư nau ntrŭnh bah nau kan ntuh kơl khay 6/2022 ndrel lôch du năm ƀư, trong hăn ngăch Khánh Hoà-Buôn Ma Thuột geh ueh ngăn tât nau văng sa, rêh jêng bah nkual.

            Wa Trần Hồng Tiến lah, ntơm năm 2022 tât rnôk aơ, âk nŭih ntuh kơl mĭn, uănh ndrel geh rlau 11 rbăn rmen ntuh kơl tâm Krông Pắk. Năm aơ, 4 nau kan công nghiệp, tuch tăm, ngih máy nkra play kao đah rnoh nklăp 1.500 rmen mra geh ƀư tâm nkuăl.

            ‘Ntơm bah nau geh dơi trong hăn ngăch rlet Krông Pắk, đah rlau 34km, đah 4 ntŭk nthoi, hên hŏ leo nau rgum bah ăp ntŭk kan công nghiệp, ăp ntŭk kan Logistics, ăp ntŭk gay kual jă ntơm ntuh kơl ndrel geh n’gor ân ƀư, leo nau rgum nsum bah n’gor. Rnơm nê, tâm rnôk aơ rlau, âk nŭih ntuh kơl hŏ uănh khlay đŏng tât Krông pắk. Aơ lah du nau ueh ngăn”.

            Tât rnôk aơ, Dak Lak lah n’gor bôk năp ndrel êng bah Tây Nguyên nkra trong hăn ngăch tĭng nau geh nthoi bah ăp nkuăl văng sa tơm. Trong hăn ngăch Khánh Hoà-Buôn Ma Thuột jong 117,5km, dơi hăn 4 bôk ndeh du trong, ngăch 80-100km/h, nchrăp mra jêh tâm dŭt năm 2025. Wa Võ Ngọc Tuyên, Giám đốc N’gâng kan nchrăp kan ndrel ntuh kơl n’gor Dak Lak mbơh, ntơm bah rnôk ƀư tât rnôk aơ, nau kan dôl geh văng sa ueh, nkuăl hŏ ndrel dôl vơt âk tổng công ty, rmôt kan, nŭih ntuh kơl tât ƀư nau tâm boh:

            ‘Nau mĭn bah ƀon lan, ntŭk kan tăch rgâl, tơm ntuh kơl mra hăn vơt lor bôk, nchrăp nau mĭn gay ma săch luh ăp nau kan ntuh kơl. 5 khay bôk năm aơ, geh âk ngăn Tổng công ty, rmôt kan tât Dak Lak gay mĭn, joi ndrel săch, ntuh kơl. Kơt du đê̆ nau kan ntuh kơl tach pâl golf, tŭk tăch ndoh ndơ, âk nau kan geh nau dăng ndrel ăp rgum công nghiệp...Hên nsôih kơl ân geh ơm geh dơi ndơn nau ntrŭnh ntuh kơl ndrel ƀư nau ndơn ân geh ăp tơm ntuh kơl tât”.

Đah n’gor Dak Nông, nau nkra trong hăn ngăch Gia Nghĩa-Chơn Thành dôl geh Quốc hội uănh ân ƀư nau ntrŭnh ntuh kơl, rgop nau pơk nau rgum bah ăp tơm ntuh kơl tâm n’gor. Lôch khay 3 mhe rlau, Dak Nông pă săm ƀŭt kơp dơn ntuh kơl, đah rnoh đăng ký 1.700 rmen. Nkre lah, n’gor kí nau nkah tâm boh đah 4 tơm ntuh kơl, rnoh prăk đăng ký 1.700 rmen. Nkre lah, n’gor ký ton nkah nau tâm boh đah 4 tơm ntuh kơl, rnoh prăk đăng ký 8,4 rmen đôla (tâm ban ma 213 rbăn rmen) Bơi tât n’gor rnoh nê lah tă bah rmôt kan TH đah nau nchrăp ndâk du ntŭk rong ndrôk sŏk dak toh têh hvi, ndrel ma ntŭk dŏng nau kan prêh ueh mhe, ndrel pơk hvi ntuh kơl ăp nau kan neh ntu, ndơ ndâk nkra tay...

Nŭih janh dăng tâm nau pah kan jan sa, Thái Hương, Kruanh rmôt kan rƀŏng kan bah rmôt TH mbơh, Dak Nông lah êng, Tây Nguyên lah nsum dôl rgum ăp nau dơi gay rgum ăp tơm ntuh kơl têh:

‘Nau kan bôk năp gay geh nau dơi nê lah nau blau mât nau kan bah tơm ntuh kơl. Nau kan tal 2 lah nau geh bah trong tơm bah nau kan nê tâm nkuăl tâm moh nau dơi. Nơm ân geh ndăn tâm nau geh dơi bah nkuăl nê mô di lah mô geh nau nsôih leo nsĭt. Ndrel nau hun hao ân geh nkuăl logistics gay ma nkra jru lơn. Nau tal 3, lah nau lăp kan bah n’gâng kan nkuăl, ngăn lah nau kan bah nŭih daka bôk lah nau khlay. Tŏng lĕ 3 nau nê ri ngăn lah mra geh nau dơi”.

Nau ntrŭnh mrô 23 năm 2022 bah Bộ Chính trị mpeh nau rƀŏng hun hao văng sa, rêh jêng bah nkuăl Tây Nhiyên tât năm 2030, rƀŏng tât năm 2045 leo nkô̆ nau tât năm 2030 jêh 5 trong hăn ngăch jong 565 km, geh: Quy Nhơn-Pleiku, Khánh Hoà-Buôn Ma Thuột, Gia Nghĩa-Chơn Thành, Tân Phú-Bảo Lộc, Bảo Lộc-Liên Khương. Nkre lah, mĭn, ntuh kơl trong hăn Bắc-Nam mpeh ba lơ Ngọc Hồi-Kon Tum-Buôn Ma Thuột-Gia Nghĩa jong 355 km. Ăp trong hăn ngăch, ngăn lah cao tốc Bắc-Nam mpeh ba lơ Ngọc Hồi-Pleiku-Buôn Ma Thuột-Gia Nghĩa mra lah “trong tơm mham” lah “nting kuih” bah nkuăl Tây Nguyên, ntrŭt dăng văng sa, rêh jêng hun hao dăng rjăp.

Tâm rơh rƀŭn ntrŭnh ƀư nau kan tĭng nau ntrŭnh mrô 23, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính lah rjăp, nau kan ntuh kơl ƀư ntrong hăn tâm Tây Nguyên lah nau n’hao nau tâm nthoi nkuăl ndrel ăp nkuăl. Bah nê, njêng nau kan hun hao mhe, đah ăp nkuăl công nghiệp, nkuăl đô thị, nau kan, n’hao nau geh prêh ăp nau hun hao bah neh. Yơn lah, ăp n’gor bah Tây Nguyên mô knŭng kâp rnơm tâm Trung ương ma ân geh nchrăp tu tơm kan ndrel ân geh rgum ăp tơm nau kan tă bah tơm ntuh kơl, geh kơt nê ăp trong hăn ngăch rlet bah nkuăl aơ geh dơi ơm ntuh kơl ngăch. Thủ tướng Phạm Minh Chính lah rjăp:

‘Tu tơm nơm ntŭk sŏk, nau kan bôk năp ndrel ntŭk geh prăk? Ƀa hin geh nau kan kơt aơ: Ngoai lah ntuh kơl nsum, tal bar lah bah ăp tơm ntuh kơl, tal pe lah tâm boh nsum-êng. Lah knŭng tâm rnơm tâm nau ntuh kơl nsum ru knŭng geh kơt nê dơm, ân geh âk tu tơm kan, geh nsum ma Ngih dak (Ngih dak geh n’ăp Trung ương ndrel n’gor). Nsum ty lăp kan nsum, tơn mô di lah knŭng n’gor ƀư lah mô geh dơi, knŭng êng Trung ương kŏ mô geh dơi. Jêh ri ân geh ntrŭt dăng ăp nau kan nsum, êng tĭng nau ntrŭnh bah Luật ntrŭnh, jêh ri rgum ntuh kơl dak ba dih ri ân geh ntrong kan, njêng ntŭk ntu ntuh kơl ân kloh aih lơn”./.