Rnôk ăp tơ̆ khay rlu nti tât, nău rhơn mƀak kon se rluk hăn nkre đah nău rvê mbro bah ăp me bơ̆, nê lah geh ma nău rmok dak ta kon se. Ta n’gor Dak Nông, ntŭk geh dak me dakn’glău âk mpưm, nău rvê nê lơn ma jăch ndăn lơn. Dŭt rngot lah tâm bar pe khay  bôk năm 2025, hŏ geh 18 kon se khĭt tă bah rmok dak. Ndrĭ ăp nhih pah kan dơi kan hŏ n’hanh dôl moh ndơ ƀư gay njrăng bah nău tât dja? Nău nchih mbra nkoch nău ngăn geh nkah njrăng lor, nkre nchih nkah nău nsrôih bah n’gâng kan, ăp mpôl kan n’hanh n’gâng kan ntĭm nti tâm nău mât njrăng đăp mpăn săk rêh an kon se.

Yuh Lê Thị Phương Thu, gŭ thôn Đức Hoà, lah công chức ta UBND xã Đức Mạnh, nkuâl Dak Mil, n’gor Dak Nông. Yuh Thu nkoch, rnăk yuh geh bar hê kon jê̆, kon dak bôk nti jrô 6, I oh nti jrô 1. Sai lah tahen kol hăn kan, du hê yuh mât chăm kon jêng  ăp rnôk khay rlu nti tât yuh hôm rvê tay mpeh đăp mpăn bah kon rnôk pâl ndrel băl mpôl. Tâm nê, nău rvê bôk năp lah nău klach rvê rnôk ŭm dak me.

“Mât njrăng kon tâm rnôk khay rlu nti đah ur sai hên ri dŭt jêr jŏt ngăn, yor lah an ăp kon gŭ êng ta jay pâl nsum ri mô đăp mpăn ngăn. Jêng mpôl hên ân njuăl gŭ an u che kơl mât chăm dơm. Lah an păng pâl êng, gâp geh ntĭnh ăp kon lơi dĭng pâl ta ăp nkual n’glău dak, dŭt klach rvê tâm ăp nar khay rlu nti dja”.  

Dak Nông geh rnoh hvi rlău 6.500 km², đah dak me, dak n’glău rŭ hôch geh ma nău tŭp rmok dak. Nô Điểu Lê Nam Nam, Kruanh Ban druh ndăm rchong kon se jê̆ nhih nti Tỉnh đoàn Dak Nông, an gĭt gay hŭch bah ir rmoh rman, tâm bah ri aơ nơh ăp gưl n’gâng kan hŏ mon geh 20 bể re ta 7 nkuâl, nkual ƀon têh n’hanh ƀư hang rhiăng jrô nti re dơm an kon se. Nkre, kan nsum đah ăp n’gâng kan, nsum mpôl ta ntŭk an ƀư âk trong nkra ntop kơl kon se njrăng n’gang tât rmoh rmanh, lơn lah tŭp rmok dak.

“Tỉnh đoàn hŏ rđău đă ăp đoàn tâm dâng dŏng âk loa hăn nkoch trêng tât ăp rơh kơn ƀon lan ta ăp thôn, ƀon ăp ntŭk way geh tât rmok dak. Bah meng nê, ƀư nchih mpăng, an ao đông njêng êng an ăp rnăk ƀon  lan geh n’glău, ntu kuĭh gay njrăng bah tŭp rmok dak. Kan nsum ndrel công an, n’gâng kan xã tât tĭng rnăk ƀon  lan geh n’glău dak kuĭh êng ký siƀŭt tâm ton ân geh trong njrăng, n’gang rmok dak.”

Nchih rgum bah Sở Y tế n’gor Dak Nông an saơ, ntơm bah bôk năm tât aƀaơ ta n’gor geh 14 tơ̆ tât rmok, ƀư 20 kon se khĭt. Tâm nê 12 tơ̆ rmok dak lơh 18 kon se khĭt, hao âk ndal rđĭl ndrel đah khay dja năm 2024. Ăp rơh rmok dak geh lơn  âk ta ăp nkuâl Dak Mil, Đắk R’lấp, Tuy Đức, Đắk G’long n’hanh nkual ƀon têh Gia Nghĩa. Wa Hoàng Viết Nam, Groi Giám đốc Sở Y tế n’gor Dak Nông, nkoch:  

“Nô nău rmok dak ta n’gor Dak Nông tâm bah ri aơ nơh geh ta ăp n’glău dak kuĭh êng bah ăp rnăk da dê. Yor kơt nê̆ đah n’gâng kan dak, mpôl hên kuăl jă ăp rnăk way uănh khlay tât oh kon he, mhâm ƀư gay njêng ntŭk pâl dŭt đăp mpăn tâm khay rlu nti năm 2025 dja.”

Wa Trần Sĩ Thành, Groi Giám đốc Sở Giáo dục n’hanh Đào tạo n’gor Dak Nông an gĭt, djăt ma tât tâm khay rlu nti ăp năm, Sở kan nsum đah Công an n’gor, Sở Y tế n’hanh ăp me bơ̆ kon se an ƀư ăp trong njrăng, der nău tât rmoh rmanh, tâm nê geh rmok dak an kon se nti. Sở hŏ rđău đă ăp nhih nti ƀư jrô nti bah dih mông mpeh nău blău rêh gay njrăng, n’gang nău tât rmoh rmanh kơt điện giật, rtoh ŭnh sa, tâm tom ndeh n’hanh lơn lah rmok dak.

“Sở hŏ kan nsum đah Tỉnh đoàn, ăp n’gâng kan dơi kan ndơ̆ jao kon se nti an rnăk wâl ri ân ntĭm nti, nchrăp nău gĭt blău an ăp kon se nti mpeh trong njrăng n’gang rmoh rmanh tâm khay rlu nti. Nkre, rđău đă ăp nhih nti kan nsum đah me  bơ̆ kon se nti mât uănh oh kon he lhăt lơn, an kon se nti râng âk tâm ăp jrô nti mpeh njrăng n’gang nău tât rmoh rmanh n’hanh lơn lah nău blău re an ăp kon se.”

 Njrăng, n’gang rmok dak an kon se mô dơn lah nău  dơn kan bah tĭng rnăk ma hôm lah nău dơn kan khlay bah ăp gưl, n’gâng  kan n’hanh lam rêh jêng kon nuĭh. Ăp rnoh âk mpeh rmok dak yô̆ nđach tâm bah ri aơ nơh ta Dak Nông lah nău nkah njrăng lor rlay kah, ân geh nău lăp kan lĕ n’hâm suan, ăp kôp lơn đŏng. Ăp nhih pah kan dơi kan ân ntik n’hao tay nuih n’hâm dơn kan, ntrôl dăng pah kan nkoch trêng, ntĭm nti nău blău rêh, pơk hvi ăp jrô nti re, n’hao âk hăn ôp uănh, groi nđôi ta ăp nkual geh ma nău tât geh rmok âk… gay njêng ntŭk gŭ rêh đăp mpăn an ăp kon se, lơn lah tâm khay rlu nti.