Tâm rơh tâm lơh tâm su mprơh Mỹ, dut n’hâm lvang bah năm 1967-1975 trong Hồ Chí Minh rlău neh n’gor Kon Tum lah ntŭh lơh phah, nking n’gang hô bah tahen trôk n’hanh bộ binh Mỹ-Ngụy. 449 năm bah kơi nar miền Nam rklaih đăp mpăn lĕ rngôch, Bắc-Nam kơp dơn ngoăy, trong hăn mbâl âk bom ndrăk kăl e lĕ rêh tay lĕ rngôch n’hanh hun hao, ăp ƀon lan lĕ geh nău răm bah hơm răm, uĕh lăng.

Lah ngoăy tâm 4 nkuăl n’har bri bah n’gor Kon Tum, jêh 9 năm ndâk njêng, Ia H’Drai lĕ geh âk nău rgâl dŭt têh tâm nkra njêng n’hanh đăp mpăn nău rêh nuĭh ƀon lan. Tă lah nkual neh bri săr âk nău sôt rmanh tâm lơh tâm su, aƀaơ Ia H’Drai lĕ jêng tơm si jŏ năm, tơm sa play n’hanh ndrung wang mât rong. Ntung trong ta Ia H’Drai đăp mpăn soih luh đah ăp xă n’hanh tât ăp nkuăl kiău ma, mpeh tâm 2 n’gor Gia Lai n’hanh Kon Tum, nta nơih tay an tuch tăm kơt rdêng ndơ lŏ mir. Tât Ia H’Drai ndâk njêng đah 2 jâng lang mpang ty, knơm janh ntop đah gơih ƀư sa, yuh Phan Thị Sương ta thôn 1, xă Ia Tơi an gĭt, aƀaơ rnăk wâl lĕ geh tơm tăm jŏ năm n’hanh tơm sa play đah dĭng lĕ rnoh neh 6 ha geh prăk ăp năm hang rhiăng rkeh prăk:

Bôk năp hăn taơ ăp nuĭh lah tăm cà phê lah mô geh play. Ntơm bôk năp tăm 500 tơm dơm. Tăm tât năm tal 3 tơm cà phê uĕh nđir, uĕh n’hanh play âk đŏng. Tăm mbrơi mbrơi, tăm hao geh 2.500 tơm. Ta aơ tâm di ngăn tơm sa play ngăn lah play đŭr, sầu riêng đah cam, play bung. Tât aƀaơ ri gâp lah ngăn hăn ăp ntŭk ƀư sa mô ban ta ap. Rnăk wâl nsrôih gŭ ta aơ n’hanh tĭng đah neh aơ tât rnôk lôch săk dâl.

Bôl dơi ndâk njêng mô hŏ jŏ âk ntil nău nkra njêng nkuăl Ia H’Drai aƀaơ dôl leo lor n’gor Kon Tum. Ndrel đah nklăp 25.000ha cao su dôl sok rtăk, nkuăl hôm geh rnoh neh prit tăch n’gluh n’hanh mât ka dak ngăn têh ngăn n’gor. 3 năm bah năp rnoh rnăk ach o du năm bah nkuăl rĭng geh rlău 19% n’hanh aƀaơ rnoh rnăk ach o bah nkuăl knŭng hôm bah dâng 8%. Wa Võ Anh Tuấn, Kruanh UBND nkuăl Ia H’Drai an gĭt, nkuăl dôl rƀŏng tât nău rƀŏng tât dŭt năm 2025 nkuăl ntơm geh ăp rnoh ndơ ƀư mpeh thôn ƀon mhe:

Nkuăl ntơm geh ăp rnoh ndơ ƀư mpeh thôn ƀon mhe ri tâm ăp xă ta nkuăl an geh du xă tât lor thôn ƀon mhe n’hao prêh. Aƀaơ mpôl hên lĕ ndâk njêng trong nchrăp tâm năm 2024 xă Ia Tơi mbra tât thôn ƀon mhe n’hanh xă Ia Dom mbra geh ăp rnoh ndơ ƀư mpeh thôn ƀon mhe n’hao prêh n’hanh xă Ia Đal ntrŭt đă tay nâp nâl lơn ăp rnoh ndơ ƀư ma mpôl gêh dơi geh. Mpeh nău ƀon lan tât lor thôn ƀon mhe, nuĭh ƀon lan ta nkuăl geh nău tâm ban ŭch dŭt âk bơi kơt 100%.

Tâm âk nar khay 3 lịch sử, 2 ding trong Trường Sơn lvang rlău n’gor Kon Tum, bôl tâm rnôk duh phang hô hôm e uĕh nđĭr tơm tăm jŏ năm, tơm sa play. ta ntŭk nthoi Đông-Tây Trường Sơn geh trong 18A-18B hăn n’gor Attapư, dak băl Lào tâm rơh tâm lơh tâm su aƀaơ lah nkuăl têh Plei Kần, nkuăl Ngọc Hồi lĕ geh rup ndah du nkuăl têh n’har bri. Bah ntŭk tâm lơh hô aơ bah tahen trôk n’hanh bộ binh Mỹ-Ngụy tâm rơh tâm su aƀaơ hăn tay nklăp 18km tay mpeh Tây lah tât mpông n’har bri quốc tế Bờ Y, mpông trong hvi đah ăp n’gor Nam Lào, Đông Bắc Campuchia, Thái Lan n’hanh Myanma. Wa Huỳnh Quốc Trung, Kruanh Ban mât uănh nkual wăng sa n’gor Kon Tum, an gĭt ntŭk kan dôl dŭt n’hâm nsrôih gay tăch rgâl n’hanh wăng sa n’har bri bah n’gor hun hao tâm di đah nău geh n’hanh nău dơh geh êng:

Ban mât uănh ntrôl dăng lơn tay rgâl nkra hành chính nta an ntŭk ntô ntuh kơl dơh, kloh aih gay n’hao wăch rgum ntuh kơl tâm nău kan tăch rgâl, tăch rgâl n’har bri, tâm rgâl ndơ tâm nkual wăng sa mpông n’har bri quốc tế Bờ Y bah ăp doanh ngfhiệp tâm n’hanh bah dih dak. tâm rgop đah ăp ngih pah kan dơi kan nta an nơih an nuĭh tăch ndơ n’hanh ƀon lan gŭ n’har bri tâm nău tăch rwăt, tâm rgâl ndoh ndơ tă bah n’har bri tĭng nău ntrŭnh bah pháp luật. Dăn đă ăp trong mkra wăch rgum ăp doanh nghiệp ntuh kơl ntung trong an nkual wăng sa mpông n’har bri quốc tế Bờ Y gay rhŏ an nău kan tăch n’gluh ndoh ndơ.

Kơp tât lĕ khay 2/2024, tâm 13 xă tĭng trong n’har bri ngih dak jong rlău 292 km kâng n’har đah dak băl Lào n’hanh Campchia ta 4 nkuăl bah n’gor Kon Tum lĕ geh 7 xă tâm di thôn ƀon mhe. Ăp ntŭk ang hun hao wăng sa-rêh jêng ta trong Trường Sơn kăl e aƀaơ lvang rlău n’gor Kon Tum dôl nar lơ âk lơn n’hanh nău rhơn bah hơm răm, uĕh lăng dôl dơi nthoi jong.