VOV4.M’nông:   Lâm Đồng lah ntŭk ntoh lư mpeh nău kan kơt tĭng công nghệ mhe an nkra njêng tuch tăm. Năm bah năp, kônh wa rnoi mpôl đêt lĕ janh ntuh kơl prăk, kơt tĭng công nghệ mhe gay tăm biăp, nkao nsĭt tay wăng sa khlay. Ta xă Phi Tô, nkuăl Lâm Hà, bah năp đaơ kônh wa knŭng tăm cà phê, lôch năm mư săk geh, yơn aƀaơ lĕ ntoh âk ntrong kan tăm lagim an geh wăr năm. Tâm nĕ, rnăk yuh Ka Lương (nuĭh K’Ho) ta thôn Phi Sour, xă Phi Tô lah du nău ntoh lư.

Rup ndah uĕh bôk năp rnôk tât thôn Phi Sour, xă Phi Tô, nkuăl Lâm Hà, n’gor Lâm Đồng lah dŭt âk jay têh, jay thái tâm srah mir cà phê n’hanh ăp nkual jay bil, jay jal. Rnăk yuh Ka Lương rnoi (K’ho Sre) gŭ êp măt trong chay. Mpeh bah kơi jay têh uĕh lah du nkual jay bil hvi 700 m2, geh trong dak toh, poh phân hoch êng. Aơ lah ntrong kan tăm lagim (ăp ntil biăp-bum-play) tâm jay bil bôk năp ta thôn Phi Suor, xă Phi Tô. Yuh Ka Lương an gĭt, jêh rnôk tăch cà phê, rnăk wâl ntuh kơl bơi n’gul rmen prăk gay ƀư jay bil. Hôm prăk nkra njêng bôk năp lah prăk manh 30 rkeh, đah prăk kon đêt bah Ngân hàng Chính sách nkuăl Lâm Hà. Jêh yan lagim bôk năp, saơ geh săk rnglăy, rnăk wâl yuh Lương nkoch, kônh wa ta aơ ơm bên đah tơm cà phê, rnôk rgâl an tăm lagim trong ƀư mhe, an wât mpeh khoa học kỹ thuật.

        “Mpeh kỹ thuật mât chăm ri gâp hăn mĭn joi gĭt, yor ta ntŭk Rmôt bu ur xă mô hŏ ƀư ntrong kan aơ jêng gâp hăn tât Đơn Dương gay nti nău blău ơm, hăn tĭng oh yuh nuĭh Yuăn gay uănh đah nĕ khân pơng mât chăm m’hâm ƀư, khân pơng dŏng moh ntil gay gâp gĭt blău trong ƀư”.

Yuh Ka Lương mât chăm lagim tâm jay bil.

Tăm lagim tâm jay bil lah du kỹ thuật mhe, êng da dê nkôp đah tăm cà phê. Yuh Ka Lương an gĭt, ndăn mông ôi ơm, mô lah nŭng nar, măng gay mât chăm. Tăm Lagim an geh âk, đêp; lơn lah kỹ thuật njrăng n’gang tu ndrŭng sa. Ndơ geh rnăk wâl yuh ƀư dơi tăch tât ntŭk rwăt, đah rnoh khlay đăp mpăn n’hanh âk lơn ntŭk rwăt bah dih. Knŭng kơp êng ndơ geh bah 700 m2 jay bil đah ăp ntil biăp-bum-play, du khay yuh Ka Lương nsĭt geh rlău 10 rkeh prăk. Aơ lah tơm prăk khlay, đăp mpăn dŏng an nău rêh rnăk wâl. Rlău ma nĕ, rnăk yuh hôm geh 5 sào cà phê, mât rong sŭr ndrôk, kik djăr n’hanh nchrăp lor ndơ sa bah srih tăm ba lŏ. Tĭng yuh Ka Lương, nău rgâl tăm lagim tâm jay bil lah trong hăn mhe geh nău rgâl hao mhe tâm tuch tăm bah rnăk wâl.

“Bah năp đaơ, nuĭh ƀon lan rnoi mpôl đet he bên đah trong tuch tăm lŏ mir way ơm. N’hanh nuĭh K’ho kơt nĕ, ăp ntil prăk dŏng tâm rnăk wâl kâp tơm cà phê, lôch năm mư dơi geh du tơ̆, ma ăp prăk dŏng tâm rnăk wâl, mĭn an kon nti nsơm hăn manh bah dih da dê. Dŭt năm trok mô tŏng trok manh an bu. Bôl cà phê ƀư du ha. Jêh nĕ, gâp hăn kan an oh nô nuĭh Yuăn, tăng khân pơng ntĭm lơi kâp tâm mir cà phê, ma an rgâl, jêng tăm lagim, yor lagim mbra geh prăk âk lơn tơm cà phê. Bôl lagim sa du tơ̆ du đêt, yơn tâm khay geh âk tơ̆”.

Ăp năm bah năp, ăp gưl Rmôt bu ur ta Lâm Đồng lĕ rgŏ oh yuh janh kơt tĭng khoa học kỹ thuật, công nghệ mhe an tuch tăm; ntuh kơl rgâl tơm tăm, mpa rong geh săk rnglăy. Hội Liên hiệp bu ur ăp gưl ta Lâm Hà lĕ nsrôih joi ăp tơm prăk manh ntop kơl bu ur hun hao wăng sa. Ntop kơl nuĭh tâm rmôt manh prăk hun hao wăng sa rnăk wâl, ntơm n’hŭch ach o ta ntŭk. Tât aƀaơ, Hội Liên hiệp bu ur nkuăl Lâm Hà lĕ tâm rgop đah Ngân hàng Chính sách-xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp n’hanh phát triển nông thôn ntop kơl bu ur gĭt tât, dŏng săk rnglăy ăp tơm prăk. Tă bah nĕ, lĕ geh rlău 5.000 nuĭh tâm rmôt dơi manh đah dĭng lĕ nkah rnon rlău 140 rmen prăk. Yuh Ka Soanh, Kruanh rmôt kan bu ur xă Phi Tô, nkuăl Lâm Hà an gĭt, ăp năm bah năp ta ƀon lan lĕ geh nău rgâl tâm pah kan jan sa, ngăn lah đah bu ur rnoi mpôl đêt, ntĭt nsa kơt rnăk yuh Ka Lương:

“Ka Lương lah nuĭh tâm rmôt kan nuĭh rnoi K’ho tâm Rmôt kan bu ur lah du hê tâm rmôt dŭt nsrôih hao tâm nău rêh, janh mĭn janh ƀư, gơih nti ren mĭn joi gay hun hao wăng sa rnăk wâl. Yuh lah du hê nuĭh ntoh lư. Gâp mpŏng lĕ rngôch oh yuh bu ur he, lơn lah nuĭh tâm rmôt lah bu ur rnoi mpôl đêt tĭng kơt hun hao wăng sa bah Ka Lương gay rgop hun hao wăng sa-rêh jêng bah ƀon lan”.

Yuh Ka Soanh, Kruanh Rmôt kan bu ur xă Phi Tô nkoch mpeh nău nsrôih hao bah bu ur rnoi mpôl đêt ta ntŭk.

Nău rêh bah kônh wa rnoi mpôl đêt ta nkuăl Lâm Hà, n’gor Lâm Đồng lah nsum lĕ geh âk nău rgâl na nê̆. Bah meng nău nsrôih bah rnăk wâl, hôm geh nău ntop kơl bah n’gâng kan ƀon lan n’hanh nău kan dơi kan, ngăn lah tơm prăk gay ntuh kơl nkra njêng. Mhe aơ ngăn, tâm khay 8 mhe rlău, UBND nkuăl Lâm Hà lĕ ntrŭnh uănh an nchih săk rlău 800 rnăk rnoi mpôl đêt dơi geh nău kơl manh prăk kon đêt rgâl nău kan. Êng xă Phi Tô geh bơi 100 rnăk, du rnăk dơi manh 100 rkeh prăk. Aơ lah tơm prăk khlay ngăn, kơl kônh wa rnoi mpôl đêt ntuh kơl an nkra njêng geh săk rnglăy lơn tâm năm tât.

                    Lơ Mu K’Yến-Quốc Học/ VOV Tây Nguyên

Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja