Ăp doanh nghiệp nkret njêng cà phê ta nkual Tây Nguyên dôl tâm lvang jêr jŏt, rnôk rnoh cà phgê rlăi na nao hao. Nău aơ ƀư doanh nghiệp geh roh săk geh, đê̆ đŏng roh prăk, an rgum jêt nkra njêng. Yơn lah, âk doanh nghiệp nghiệp cà phê ta Tây Nguyên hôm e mĭn uĕh rnôk an lah rnoh khlay mhe tâm ban, nta nơih an hun hao nău kan ndơ cà phê nâp nâl.

Lơ sĭt dŭt yan nkra njêng 2023-2024, rnoh cà phê lơ na nao hao mhe. Âk nuĭh ƀon lan tăm cà phê tăch geh ta rnôh khlay 90 rkeh prăk/tấn, lôch uĕh du yan nkra njêng săk geh. Rlơ̆ tay, bah rnôk rnôk cà phê rlăi rlău 80 rkeh prăk/tấn, âk doanh nghiệp nkret njêng cà phê ta Tây Nguyên lĕ an n’hŭch nkra njêng mô lah rlu dơn sam ƀŭt nchăm ndơ. Yơn lĕ bơi 3 khay rlău, doanh nghiệp hôm e kâp yor cà phê mô rlu hao âk, hao rnoh khlay 93 jêh nĕ 95 rkeh prăk prăk, n’hanh aƀaơ lĕ bơi 100 rkeh prăk/tấn. Wa Phan Bá Kiên, Giám đốc Công ty TNHH Baka, way nkret njêng cà phê wâr kĭn n’hanh cà phê môi ta n’gor Gia Lai an gĭt, bôl lĕ geh trong nchrăp na nê̆, nkrem lor ăp nuih nău hao rnoh khlay an lĕ yan, yơn đah rnoh hao bah cà phê năm aơ doanh nghiệp an roh prăk:

Đah ăp sam ƀŭt nchăm ndơ lĕ ký, doanh nghiệp dơn roh dơm. Bah kơi aơ, he mkra tay an nuĭh rwăt, nkra rgâl ta ăp sam ƀŭt nchăm ndơ mhe.

Nău geh hŭch mô lah jăng lơi nău roh lah nu naư nsum bah ăp doanh nghiệp nkret njêng cà phê aƀaơ. Yơn lah, nău aơ mô ƀư jêng nău mĭn klach ta ăp doanh nghiệp. Tĭng wa Dương Thị Sơn Long, Giám đốc Công ty TNHH cà phê Uyên Phương, way nkra njêng cà phê môi n’hanh geh rkum quán cà phê ta Dak Lak, nău rnoh cà phê rlăi hao an saơ nău kan aơ dôl rƀŏng tât tâm ban. Yor, âk năm bah năp, rnoh khlay cà phê rlăi knŭng bah dâng 40 rkeh prăk/tấn ri rnoh khlay ndơ hao mro đêt ngăn rlău 4 tơ̆. Rnôk nĕ, lĕ rngôch doanh nghiệp geh prăk tâm di, hôm nĕ tăm luh cà phê khuch, tât rnoh an phah neh, ntlơi cà phê. Wa Long an lah, lvang hao ƀư jêr an doanh nghiệp mbra jong mô jŏ. Nău tâm ban rnoh khlay mhe mbra ơm dơi ndâk nkra tay, gau n’ăp ƀon lan, doanh nghiệp nkret njêng, tăch cà phê ndrel tâm pă nău khlay bah nău kan ndơ.

Săk nơm dŭt ji bôk mpeh nău cà phê hao khlay yơn he hôm e saơ răm. Lah cà phê mât rnoh khlay kơt aƀaơ ri nuĭh ƀon lan mbra mô rgâl cà phê đah ăp tơm êng kơt sầu riêng... Ndơ lơh rnoh neh cà phê nar lơ hŭch? Nĕ lah yor cà phê dŭt thuk. Rnôk aơ nuĭh dŏng mô hŏ ŭch hao khlay yor mhe ta lvang bôk năp. Rnôk bên hôm khân pơng mbra dơn. Rnôk nĕ n’ăp nuĭh ƀon lan n’hanh doanh nghiệp cà phê, dơi rêh ngăch dăng.

Ndrel trong uănh mpeh mpŏng hao tâm ban lơn tâm pă nău geh trong khlay ndơ cà phê, wa Lê Đức Huy, Tổng giám đốc Công ty TNHH XNK 2/9-Simexco Dak Lak an lah, jêr jŏt aƀaơ ntrôl ăp doanh nghiệp n’hao tâm rgop n’hanh nsrôih rgâl mhe. Ăp năm bah năp, ăp doanh nghiệp ta Tây Nguyên dŭt âk knŭng tâm rgop đah nuĭh ƀon lan gay ndâk njêng ăp nkual tăm. Ndrĭ aƀaơ đă doanh nghiệp an tâm rgop ndrel, hăn ndrel đah nău joi tay ntŭk tăch n’gluh n’hanh hun hao ntŭk tăch tâm dak:

Geh jêr jŏt, geh nău rvê yơn hôm e geh âk nău nsrôih. Nău ŭch bah ntŭk rwăt aƀaơ hôm e dŭt têh. Ăp nuĭh dơi rêh rnôk geh nău êng n’hanh nău êng nĕ tâm di nău ŭch bah ntŭk rwăt. Ntĭt nsa kơt Simexco, bôl lĕ tăch geh âk an năch dak bah dih, yơn mpôl hên hôm e mŏn trong rhŏ an ntŭk tăch mpeh Bah lơ gay tŏng ăp an nuĭh wâr kĭn. N’hanh nău nĕ, ăp doanh nghiệp jêt ri lĕ nchrăp trong, nchrăp tâm rgop n’hanh geh trong ƀư gay dơi hun hao têh tâm ôi taơ klak.

Tây Nguyên aƀaơ geh nklăp 640 rbăn ha cà phê, lah nkual tăm cà phê Rubusta têh ngăn lam ntŭr neh. Aơ lah naư kan nkra njêng bơi geh tât nău lôch uĕh, cà phê ta nkual tăm tăch geh mro đah rnoh khlay bơi đah rnoh khlay jao ta ăp ntŭk tăch cà phê lam ntŭr neh. Yơn lah, rnoh khlay nkra njêng rĭng du ha cà phê ta aơ ăp năm bah năp geh nklăp 120 rkeh prăk/năm. Đah ăp nkual uĕh âk dơi doanh nghiệp ton rwăt ndơ, rnoh khlay du ha cà phê knŭng hao tay nklăp 10%, mô dơi kơl nuĭh ƀon lan đăp mpăn nău rêh.

Nău khlay cà phê rlăi hao bơi 100 rkeh prăk/tấn tâm năm aơ, dơi uănh lah nău tâm ban an nuĭh ƀon lan. Ăp doanh nghiệp cà phê wât nău nĕ n’hanh dôl nsrôih nchrăp an trong hun hao mhe, rƀŏng tât nău geh tâm di n’hanh hun hao nâp nâl.