VOV4.M’nông: Kơt ăp rnoi mpôl đêt ta nkual Tây Nguyên, rnoi Bahnar geh âk nău mpât mprơ du\t ueh, đah âk ntil kơt: Mprơ tâm ơh, mprơ tâm hôr bu ur bu klô, mprơ n’hir oh, mprơ nkoch êng… du ntil geh nău ueh êng. Lơn lah đah nău mprơ mpr^ng hôr êng, đah âk nău mprơ ueh, [ư an nu\ih djăt u\ch.
Wa Hyưk, gu\ ta thị trấn Đak Đoa, nkuâl Đak Đoa, n’gor Gia Lai lah du hê nu^h g^t blău n’hanh mprơ ro\ nău êng lăp âk tâm nuih n’hâm nu^h ro\ng djăt. Păng nkoch đah băl djăt radio mpeh trong mprơ ro\ nău êng bah rnoi nu^h Bahnar:
“Nău mprơ ro\ nău êng lah gay mpơl nău hôr bah săk he nơm mpeh ăp nău u\ch ro\ng, rngot nkah tâm nău rêh nău kan ăp nar. Nău hôr tâm ăp nău mprơ ro\ nău êng way lah hôr rnê kônh wa, ăp nu^h djăt, mprơ hôr rnê khân păng, sâm êng săk he nơm…gay khân păng rhơn, ro\ng nău rêh, rnăk wâl n’hanh pah kan jan sa tuch tăm…”
Ơ hơi wa. May u\ch lah mprơ ro\ nău he so\k nău hôr ue\h gay mprơ rnê nu^h êng, yơn mô hưn rnôk hôr mpeh săk nơm?
Wa Hyưk: Ơ, mprơ ro\ nău êng lah kơt nê|, way so\k nău mprơ hôr rnê nu^h êng rlău he, he mô rnê êng săk g^t blău rlău khân păng, he way gu\ ta nâm bu, mô ntă săk, g^t blău rlău bu, way tâm rnglăp nsum…
Ơ, dăn may ro\ gu gâl tâm nău mprơ ro\ nău êng “Nar bân tâm mâp” mpeh nău hôr ma may mhe nkoch bah lơ nê mêh:
Ăp tơ\ mâp nău rhơn mô du\t
Kâp nău jă, nkoch bri lô ka
Yô| lah jay gâp ach ngăn
Bah dâng neh n’huk, ntu\k gu\ a[aơ
Mpo\ng nkoch bri ntoch jong mbro…
Nklăp lah kơt nê| d^ng nău mprơ ro\ nău êng way [ư gân djăng nuih n’hâm nu^h djăt. Ơi wa Hyưk, bah ntơm may g^t mprơ ro\ nău êng mêh?
Wa Hyưk: Gâp g^t mprơ ro\ nău êng ơm ngăn hôm, ntơm bah 15, 16 năm deh bah năp nơh, a[aơ ho\ rlău 50 năm deh hôm, g^t mprơ ho\ 30, 40 năm, jo\ ngăn hôm.
N’hanh nău ro\ng dja le\ kơl may g^t wât du\t kloh mpeh ntil nău mprơ dja di đo\ng. Lah mprơ ro\ nău hôr mpeh tâm ro\ng do\ng tri ri mhâm mêh?
Wa Hyưk: Tâm nău mprơ tâm ro\ng do\ng tri, trong so\k nău mprơ mô êng ơm. Rnôk mprơ ri so\k nău hôr lhêt lhơt, hôr an săk he nơm djơh lơn, mô jêng lơn…Hôm ăp bu ur druh ma he hôr nê ri rnê khân păng ue\h reh, jăp blău, dêh đêp tâm nău kan…ntơm bah nê khân păng saơ u\ch ro\ng n’hanh jêng ndu kuăt so\k.
Ơ. Tâm ăp rơh nkhêp geh tâm mâp mô lah tâm ăp măng ngêt ndrănh yăng, ndrel ăp nău nkoch bri lô ka, ăp nu^h way tâm dâl mprơ ăp nău mprơ u\ch ro\ng. Rnôk ăp tơ\ geh kơt aơ, mprơ ro\ nău du\t u\ch djăt. Bol ma ro\ nău mprơ ue\h mô lah mô, rnôk nău ro\ bôk năp du\t dơh n’hanh dăch dêh da dê:
Bâr gâp tâm ban gâr gong nteh
Nău mpr^ng gâp lah mô le\ mbor
Yuh nô lơi d^ng mưch gâp yơ\
Gay nar rhơn dơi lôch tât du\t…
N’hanh djăt ma kơt nê nău ro\ dơh glêh tâm ban kơt ntăm an tâm nuih n’hâm nu^h.
Ơi wa Hyưk, mprơ ro\ nău êng dja, rlău ma mpơl nuih n’hâm mô ntă săk ri hôm geh moh nkô| nău hôr êng đo\ng mêh?
Wa Hyưk: Nău mprơ ro\ nău êng dja gay [ư njêng ntu\k gu\ mâp, ngêt ndrănh sa djăr khuh n’gôr ryôk m[ak đo\ng, mpơl nuih n’hâm dêh ro\ng ăp nu^h, mô mưch du hê nu^h. Mprơ lah gay ăp nu^h yô| n’hanh ro\ng tâm têk ndrêng nsum, dêh ro\ng lơn.
Ơ, mprơ ro\ nău êng hôm lah ntil nău mprơ dơi ăp nu^h geh nău rêh mô lap, quet nte, kon prôi kon đơi sơch gay hôr săk he nơm tâm ăp nău mprơ. Nt^t kơt:
Nău rngot ji mô g^t nu^h đah nkoch
Nău rêh prôi đơi, rdu t^ng năm khay
Yơk n’gâr ku\k mô dơi, kan mô dơi jêng
Pha lah rngot ji, nău rêh nu^h săm yô|…
Nê lah ăp nău mprơ ro\ nău êng du\t yô| nđach mpeh nău krit jêr bah nu^h quet nte, u\ch geh du nău rêh ngăn kơt ăp nu^h. Ăp nău mprơ hôr kơt nê|, kơl khân păng bah ir rngot ji n’hanh kơl geh tay nău mpo\ng, u\ch ro\ng mpeh ăp nău ue\h m[ak tâm nău rêh.
Ơi wa Hyưk, gay nău mpât mprơ bah nu^h Bahnar dơi mât ndray n’hanh rêng ngai, may moh geh nău njoăl tât kônh wa [on dăch [on ngai mêh?
Wa Hyưk: Ơ, dăn njoăl nău lah ue\h tât le\ rngôch ăp kônh wa, ruh me. Gâp u\ch ro\ng ăp nu^h, bu\nh ranh, druh ndăm u\ch ro\ng n’hanh mât ndray ăp nău mpât mprơ da dê, mât ue\h ăp nău way ơm văn hoá bah rnoi nu^h he gay mât ndray, trêng nti tay an rơh bah kơi tay…/.
Nu^h nchih rblang: Điểu Thân
Viết bình luận