VOV4.M’nông: Đah mpo\ng u\ch mir năm tât bôh ba săk geh bêng jay, rnăk wâl ngăch prăl n’hanh nău tâm ro\ng [on lan nar lơ nâp rjăp, nu\ih Bunong Gar ta nkuăl Dam Rong, n’gor Lâm Đồng, [ư brah rhơn dơi geh săk rnglăy jêh du năm kăch rek.

            T^ng bu ranh [on Nơm Y Biêng, ta thôn Păng Dế Dơng, xã Dà Rsal, nkuâl Dam Rong, n’gor Lâm Đồng, lôch ăp tơ\ klêh donh kăch rek mir ba, kônh wa nu^h Bunong Gar ta aơ way [ư rhơn sa ju\r geh ndơ tuch tăm. Nău way dơi [ư tâm kêng du\t năm, ntơm [ư tâm rnăk wâl:

            “Nău way [ư ngêt sa dja lah geh nkô| hôr lah ue\h brah yang le\ an ndơ tuch tăm ju\r geh tâm năm mhe aơ. Ăp năm [ư du tơ\ gay n’hơr geh tât brah yang ăp ndơ ma rnăk wâl le\ [ư geh tâm năm rlău aơ, kơt mbo, ba, cà phê [ư luh bah mir ba. Nău way dja [ư êng t^ng rnăk wâl, tâm nar nê rnăk wâl jă kônh wa [on lan, jă ăp nu^h kruanh tâm [on lan ndrel nsum rhơn đah rnăk wâl”.

            Nău [ư rhơn ju\r geh ndơ tuch tăm tă bah nu^h tơm jay [ư lôch rnôk klêh donh kăch rek. Bu ranh [on Nơm Y Biêng an g^t, kăl e nơh lah [ư ns^t ba n’hao rhe, bah kơi nơh rgâl an tâm di đah nău kan tuch tăm nar lơn ma hun hao:

            “Ntơm nơh kônh wa Bunong Gar dơn [ư ns^t ba n’hao rhe dơm, yơn a[aơ kônh wa ta aơ le\ rgum tay [ư nsum du tơ\ tâm du nar ue\h tâm khay 12 dương. Aơ lah nău way [ư brah du\t têh tâm năm.

            A[aơ mpôl hên [ư geh âk ntil ndơ  tuch tăm êng êng bah mir ba, kơt mbo, ba, cà phê, điều, chôm chôm, sầu riêng…gâp lah bu ranh tâm rnăk wâl, gâp dăp rgum kon său tâm rnăk wâl rgum nsum. Gâp [ư nău way n’hơr an brah yang ăp ndơ ma mpôl hên [ư luh, dăn an brah yang mpôl hên n’hâm soan ngăch lăng gay [ư luh geh âk drăp ndơ lơn…”

            T^ng nău dơi geh wa\ng sa bah rnăk wâl, uănh tâm khay klêh donh ma nu^h Bunong Gar [ư rhơn têh mô lah jê|, jo\ ngoăy mô lah âk nar. Ndơ [ư ôp brah n’hanh rho\ an [on lan sa lah su\r, djăr, ndrôk, rpu…Bu ranh [on Nơm Y Biêng an g^t kloh lơn:

            “Rnăk i geh su\r i guch su\r, geh djăr ri gu\ch djăr, geh ndrănh ri pư ndrănh…Lah u\ch geh âk nu^h khuh n’gôr răm m[ak lơn, ri rnăk wâl jă druh ndăm bu ur bu klô tâm [on ndrel tu\r ch^ng, goh gong, mpât mprơ, tâm ơh, ro\ nău…ăp bu ur druh n’hu\n t^ng nău nteh gâr gong bah bu klô ndăm. Nău way ngêt sa dja [ư mbro tâm bar măng nar, uănh t^ng nău geh bah rnăk wâl”.

            {ư nău way ôp brah ju\r geh ndơ tuch tăm bah nu^h Bunong Gar geh nkô| hôr ro\ng nu^h jru hvi, mô dơn nkah g^t n’hanh lah ue\h brah yang ăp nău ue\h lăng, ma hôm nt^m nti kon său jăp gơih pah kan jan sa mir ba, [ư luh geh âk drăp ndơ lơn đo\ng. T^ng bu ranh [on Nơm Y Biêng, lôch [ư nău way dja nău tâm ro\ng [on lan lơn ma êt lhăt:

            “Lễ hội dja đah nău u\ch ro\ng nt^nh ntăn kon său tâm rnăk wâl lăp tâm khay [ư mir jan ba mhe, jăp gơih wa\ng sa; nkah oh nô, băl mpôl, kônh wa [on lan ân tâm rnglăp lơn đo\ng, t^ng jâng u che jăp gơih lo\ kan, djăt t^ng bu ranh tâm [on mât [on lan đăp mpăn gay wa\ng sa nar lơn ma hun hao, geh âk rpu\ng, geh âk rpoăl lơn, mir ba nar lơn ma âk hvi…rgo\ jă kon său, kônh wa tâm [on lan ân nsrôih lơn đo\ng gay nău rêh nar lơn ma hơm răm ăp to\ng.”

            Đah nău âk ntil tơm tăm ndơ mât, nău rêh bah kônh wa ăp rnoi mpôl đê| ta nkuâl Dam Rong, n’gor Lâm Đồng nar lơn ma dơi n’hao prêh, [on lan ăp to\ng lơn. N’hanh nău way [ư ôp brah rhơn ndơ tuch tăm ju\r geh lah nău ue\h mha êng dơi [ư ta ăp [on lan nu^h Bunong Gar ta aơ. Lah geh rnôk weh khâl [on lan nu^h Bunong Gar ta Đam Rong, n’gor Lâm Đồng, tâm ăp nar kêng du\t năm, he mbra dơi nu^h tơm  jay jă râng lăp ngêt sa dja, yor nu^h Bunong du\t dêh năch. He mbra dơi gân djăng tâm yăng ndrănh nju\ng rnhôt, tâm khuh n’gôr goh nteh ch^ng gong, nău jôn rbăn njroh mprơ bah ăp bu ur druh bu klô ndăm, n’hanh ndrel sa ăp ndơ sa kah bah yôk bri Tây Nguyên./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân