VOV4.M’nông: Nau tâm ro\ng bah bar hê druh ndrăm tâm nau mprơ mro lah nkô| nau mơng ndrel [ư âk nu\ih n’gih n’gơ play nuih. Tâm nau mprơ bah rnoi Jarai, ăp nau mprơ aơ geh âk ntil ngăn, ueh đo\ng, kơt lah du ntrong dak hock tă bah tơm dak Krong Pa hoch mro.

Nau mprơ ntơm luh tă bah nau pah kan jan sa, nkoch tât nau u\ch ro\ng tâm nau rêh, tâm nau tâm ro\ng bar bar hê druh ndăm đah ăp nau mprơ ueh ngăn ma hôm geh nau râm tâm săk jăn. Nau mprơ mro lah nu\ih băl ntoh măt ân nơm gay nkoch tât nau mi\n tâm nuih n’hâm nơm, geh âk nau tâm ndri\ng, [ư âk ntil lơn tâm nau rêh,. Bu ranh Rmah Chuch, ta Plei Kenh Săn, Xã Ia Le, nkuăl Chư Pưh, n’gor Gia lai nkoch:

“Kăl e nơh, rnoi Jarai hăn pah kan ti\ng yan, yan srih tăm ri m’ak ngăn, sial khôm lhêt, bu nkre gu\ srih tăm, nkre mprơ, yan kăch rek ri ang khay, bu dôl ma pah kan ko\ mprơ, gu\ rlu ko\ mprơ đo\ng. Rnôk hăn tâm brih, ncho rseh pănh mpa bri, hăn gir tui gir reng bu ko\ mprơ, tâm mông măng bah napư ndring ngih ri bu ur druh bu klô ndăm tâm jă tâm lor ri ko\ mprơ đo\ng”.

Mra dơi lah, nau mprơ nê lah nau mpơl ân nau rêh đăp mpăn bah rnoi Jarai ndrel lah nau mprơ ko\ lah nau tâm nthoi gay ân ăp bu ur druh, bu klô ndăm rnoi Jarai tâm tât tâm dăch lơn. Kơt Rmah H’Rek ndrel Kpă Thăm ta Plei Luh Tong Yong, Xã Ia Hrú, nkuăl Chư Pưh, n’gor Gia Lai ri ăp nau mprơ lah nau ho\ [ư khân păng jêng ur jêng sai:

‘Đah ma hên ri mprơ lah nau ma nơm u\ch, nơm mprơ, yơn mô di lah rnôk ngêt ndrănh nhul mư di\ng mprơ. Rnôk u\ch geh nau tâm nkoch, nau tâm mbơh mpeh du nau kan ri ma saơ jêr nkoch ma bâr ngơi, bah nau mprơ, geh n’ăp ma kreh đơn ndrel mra mprơ nkre ro”.

Nau tâm ro\ng bah bu ur druh ndăm bu klô ndăm tâm nau mprơ bah rnoi Jarai geh nkoch ueh ngăn, nơih gi\t ndrel geh âk nau ueh. Păng kơt lah nau rêh ueh lăng bah kon nu\ih ta aơ. Nau u\ch ro\ng, ueh gleh ko\ lah nau nkoch ueh lăng đo\ng tâm ăp nau mprơ bah rnoi Jarai mpeh nau tâm ro\ng bar hê , ko\ [ư ân nau mprơ nê lơn ma geh nau nkoch ntơm năm aơ tât khay êng ndrel mô rlu geh [ư hun hao ueh tay, geh tay ăp nau uch, njêng ăp nau mprơ mhe, jru lơn, ueh nơih lơn. Nai nti kon se Siu H’Chin, ta ngih săm [u\t Lê Lợi, Xã Ia Sol, nkuăl Phú Thiện, n’gor Gia Lai nkoch:

‘ Gâp u\ch ngăn djăt nau mprơ bah rnoi Jarai, gâp vay djăt bah Radio, bah nu\ih bu ranh bu mprơ. Gâp u\ch djăt mpeh nau nkoch tât nau tâm u\ch ro\ng yor lah păng tâm di ngăn đah nu\ih mom, păng nkoch tât nau mi\n, bah nuih n’hâm bah nu\ih mom kơt lah nau tâm nuih, nau tâm ro\ng, nau tâm kah gi\t. Gâp u\ch lah mra geh âk nau mprơ nkoch tât nau tâm u\ch tâm ro\ng lơn tay”.

Nu\ih bu ur Jarai lah nu\ih vay mpôn săk nơm, yơn rnôk bu tâm u\ch ri ko\ geh nau ueh ngăn, janh ngăn đo\ng. Aơ lah ăp nau nkoch tâm nau mprơ “Ayong ih Pơdjơ\ hăng jrao” (nê lah May ndơn gu\n tâm săk gâp [ah) “ Oh mô dơi sa kah, bi\ch mô dơi saơ hăn, ndăm ah. Oh mô geh nau dơi hôm gu\ gâm trau bor, oh mô geh nau hôm u\ch gu\ mprơh klang sa djăr,  piăng sông mô kah, dak ngêt mô lăp, yor nkah tât nô, nkah tât nau nô ngơi, nkah tât nau nô nti\nh, rngot klâng ngăn ndăm ê”.

Hôm bu klô ndăm Jarai ri mham? Ăp bu ndăm Jarai ko\ lah nu\ih dăng kơt tơm si bri kro\ng, nkoch nau ma nơm u\ch bah nau mprơ “Oa adơi ju” : “Nô kuăl oh tă bah mông ôi, nô kuăl oh tât n’gul măng, nô kuăl oh tă bah rnôk djăr mhe ndrau, oh [ư kơt lah mô saơ ơm nô”…

Ho\ tă bah jo\, rlet rlau âk nau rêh, nau geh bah nau rêh, ăp bu ur druh, bu klô ndăm rnoi Jarai ho\ tâm ro\ng ndrel tâm tât jêng ur sai, ndrel tâm yu\ tâm nau rêh. Nau tâm rong mro lah nau ueh tâm ban rêh kơt nau nkah nau mprơ. A[aơ, tâm nklang âk nau mprơ mom, ri hôm ơm ăp nau mprơ rnoi Jarai đah nau mprơ ueh ndrel geh nkoch tât âk ntil tâm nau rêh, geh âk mpưm băl mom u\ch ro\ng. Ti\ng nau rêh bah nau mprơ geh nkoch tât, nau mprơ hôm kơt lah tơm dak hoch n’hoch leo ăp nau mi\n nau ueh tâm nklang [on lan. Aơ lah nau nkoch bah Kpă H’Bớt, ta Thôn Pleitel A2, xã Ia Sol, Phú Thiện-Gia Lai:

‘ Gâp ri u\ch ngăn djatư nau mprơ bah rnoi Jarai, gâp vay djăt ăp ntil nau mprơ, gâp djăt nau nkoch ntơm bah me mbơ\, u che mprơ. Gâp u\ch lah apư balư mom a[aơ djăt nau mprơ rnoi Jarai âk lơn tay”.

Hôm Kpă H’Ba, ta Xã Ia Sol, nkuăl Phú Thiện, nkoch:

‘ Gâp ri du\t n’hâm bonh băl mom djăt ndrel mprơ nau mprơ bah rnoi nơm, geh kơt nê mư geh mât nau ueh văn hoá ueh lăng aơ. Gâp mi\n ăp balư mom gay nti\m nti tay tâm ăp nu\ih bu ranh, djăt bu mprơ âk lơn, phung he ko\ dơi r[u\n rgum ăp băl mom u\ch nau mprơ. Geh kơt nê mư bah kơi tă nau mprơ rnoi Jarai mư geh nu\ih ndơn ndrel [ư ueh tay”.

Nau tâm ro\ng tâm nau mprơ păng kơt lah mât rong nuih n’hâm bah kon nu\ih tât đah ăp ntil nau ueh lăng lơn. Ngăn lah tâm nau hun hao văng sa rêh jêng âk ngăn kơt a[aơ, nau ueh bah nau mprơ rnoi Jarai ko\ geh ăp n’hâm mhe gay âk mpưm nu\h mom uch ro\ng ndơn mât./.

Nu\ih rblang: H’Thi