VOV4.M’nông: Nau sa bam he geh nsum đah nau rêh bah kônh wa rnoi K’ho Srê ta n’gor Lâm Đồng tă bah jo\ ma aơ. Nau [ư aơ geh tâm ăp năm, jêh lôch kăch rek, u\ch ân Brah ba ân ăp nu\ih, ăp rnăk geh ndơ sa, ndơ nsoh, nar lơn geh nau rêh ueh lăng, hơm răm ndrel đăp mpăn. Phung hen ndrel uănh gi\t mpeh nau ueh sa bam he bah rnoi K’ho bah nau nkoch bah bu ranh K’Ken, ta Thôn Tân Linh, xã Tân Văn, nkuăl Lâm Hà, n’gor Lâm Đồng.
Ăp năm, rnoi K’ho vay [ư nau sa ba mhe rnôk yan kăch rek lôch (nklăp tâm khay 12 tât khay 1 năm ba kơi). Nau [ư aơ mô ru ngăn lah rnôk nsi\t ba tâm jay, brăp tâm ndro\ng.
Lor ma rek ba, tơm ngih mbơh ân ăp ngih, băl mpôl tâm [on lan: Năm aơ, rnăk hên rek geh rlau 100 sah ba, ba bêng ndro\ng, bêng jay, rnăk vâl hên [ư nau ngêt sa rhơn n’hanh jă kônh wa tâm [on lan ndrel rhơn nsum. Tơm ngih mra gu\ch du mlâm rpu gay ma sa. Yan aơ geh âk ba ri rnăk vâl kuăl jă tay kônh wa kơl an ân ma ngăch. Tât nar nchrăp, nau rek ba ho\ lôch, rnăk vâl hăn jă kônh wa tâm [on tât san sum, ngêt nsum rhơn du năm săk rnglay, geh âk ba âk phe. Bu ranh K’Ken, nkoch:
‘Nau sa rhơn bam he lah nau [ư ngêt sa u\ch ân rnăk vâl hơm răm, brah ba ko\ kơl an nơm tâm pah kan jan sa, geh âk play lay mbôn, ăp nau jêr ko\ rlet jêh, du năm geh hơm răm, tong ăp. Rhơn bam he, nau ôp brah, u\ch brah lo\ kơl an, năm ba kơi ân rnăk vâl hên pah kan jan sa ueh âk lơn”.
Rnoi K’ho mi\n lah: Nua sa bam he lah rơh gay kônh wa geh ôp brah ba kơl an ân nau ueh lăng bah [on lan, kơl geh hơm răm đăp mpăn. Ndơ ôp brah vay lah djăr, sur n’hanh ndrănh yăng. Ăp rnăk vâl jêr ri ôp brah ma djăr, rnăk vâl geh oi ri ôp ma sur. Bu ranh K’Ken, nkoch tay:
‘ Ndơ ôp brah ri gay geh ngan thaih, siau, 3 ngan dâng ndơ ôp brah. Ngan bôk năp lah ân ndrănh, ngan tal bar ân mham djăr mô lah sủ, ngan tal pe ri dâng por. Aơ lah 3 ngan gay ma ôp brah. Tơm njuh ri rnăk vâl ko\ ndâk đo\ng, ăp năm geh âk ba ri rnăk vâl sa têh, jă le \ ma [on sa n’hanh ndâk njuh têh, ndơ sa ri sa rpu”
Jêh nchrăp ăp ndơ ôp brah, nu\ih tơm ôp brah mô lah tơm ngih (bu klô) [ư nau ôp brah bam he tâm jay ba ngih nơm. Tâm rnôk aơ, ăp nu\ih bu ur mô dơi lăp jay ba, yor rnoi K’ho bu lah: Bu ur mô kloh săk, ngăn lah rnôk saơ săk mra [ư ân brah ba ji nuih, năm ba kơi mra mô kơl ân rnăk geh âk bat ay ôh. Yor ri, knu\ng geh bu klô mư dơi lăp jay ba [ư ôp brah bam he.
Bu ranh K’Ken răch brah ba kơt aơ:
‘Ơi brah ba. U\ch brah ba di\t ta aơ nsum rhơn đah rnăk vâl. Nar aơ, rnăk hên [ư nau ôp brah sa bam he, u\ch brah kơl an rnăk vâl, pă ân geh nau rêh mro hưm tăm, sa ba mô le\, geh ndơ têm ndơ sa. Rnăk vâl hên jă di\ng le\ ăp brah jang ndrel brah ba sơm kơl ân hên n’hâm soan ueh lăng, pah kan jan sa lơn ma geh jêng tâm yan ba kơi…ơi brah..”
Rnôk jêh răch brah, djăr geh bu lăch mham n’hanh hi\ng tâm ntu\k rnăk vâl mi\n lah brah ba gu\. Tâm jay ba, tâm dro\ng ba, sa, siau, tâm mpông ngih…ko\ geh rnăk vâl hi\ng mham djăr. Jêh nê, nu\ih tơm ngih jă ăp nu\ih ngêt ndrănh yăng tâm jay ba.
Jêh nê, djăr geh bu leo răch brah tâm ngih gu\. Djăr geh bu gu\ch, khu\ng proch rib u leo ôp brah.
Jêh nê, rnăk vâl, kônh wa tâm [on nntơm ngêt sa rhơn bam he. Bu tâm mbơh nau blau tâm pah kan sa, u\ch yan ba năp ueh lơn yan ba kơi, âk ba lơn…Nau ngêt sa ân tât măng ngo. Geh rnăk vâl ngêt sa tât ôi nar ba kơi.
Tât rnôk aơ, nau sa bam he bah rnoi K’ho hôm ơm n’hanh geh mât, đah nau khlay nsum, nau rêh hơm răm, tâm pă nau blau pah kan tâm yan tât. Nau aơ geh nsum đah nau pah kan, gu\ âm bah rnoi K’ho Sre [ư ba dak. Bu ranh K’Ken, nkoch:
‘ Nau ôp brah aơ ho\ geh tă bah jo\ hôm,. Lah nau vay rnoi mpôl, yor u che me mbơ\ lơi ân. Tât rơh gâp, gâp ko\ nkoch mbơh nau ueh ơm-nau ôp brah ba ân kon sau rơh ba kơi, ân khân păng lo\ mât ndrel [ư ueh nau vay bah rnoi nơm”.
Nar aơ, kônh wa rnoi K’ho ho\ geh nau tâm n’ủ đah rnoi êng gay ndrel hun hao, ndâk njêng nau rêh mhe. Nau sa bam he geh mâp lah du ntil nau ueh nsum, leo tât nau nkah đah u che yau ye, tâm pă nau blau pah kan jan sa, rnơm nau rêh geh ndơ sa, ndơ nsoh, geh n’hâm soan gay [ư jênh drăp ndơ, tâm rnglăp tâm [on lan, lah nau kan du\t n’hâm rnê ryơk./.
Nu\ih răk rblang: H’Thi
Viết bình luận