VOV4.M’nông: Nu\ih Êđê ta Tây Nguyên t^ng mpôl me, yor r^ tâm rnăk wâl kơt tâm nău rêh jêng, nu\ih bu ur geh nău dơi têh. Ngoay tâk nău dơi ne\ lah dơi so\k sai, deh kon so\k mpôl me n’hanh geh nău têh tâm rnăk wâl.

            Tâm nău way [ư tâm nđăp bah nu^h Rđe, ăp rnăk đă du nu^h dâk ntơh măt way kuăl lah Amiêt awa. Amiêt awa mbra ntơh măt an rnăk wâl gay [ư ăp nău way gay jêng ur jêng sai n’hanh du bông nău rêh jêh aơ tay. Amiêt awa dâk [ư kơt me bơ\ deh he nơm, tâm nchră n’hanh tâm nkra nău têh jê| đah bar rnăk wâl. Aduôn Ấp, ta xã Ea Tul, nkuâl Cư M’gar, n’gor Dak Lak, an g^t:

            “Ntơm bah kăl e hôm, kơt jay geh jro\ng, Amiêt awa lah ăp nu^h ntơh măt an rnăk wâl jay bu ur hăn ôp jay bu klô tâm nchră nău gay ôp sai an mon he. Lah bar hê bu ur bu klô tâm di nuih n’hâm, tâm ro\ng nsum ngăn ri rnăk wâl bar di nta trong dơh gay bar hê dơi tâm gu\ so\k nsum.

            Bu ranh [on Aê Vui (Y Soát Êban) ta buôn Puôr, xã Hoà Đông, nkuâl Krông Pach, n’gor Dak Lak, an g^t, tât năm druh ndăm, lah u\ch nu^h bu ur druh, bu klô ndăm mbra hăn nkoch đah Amiêt awa n’hanh me bơ\ hăn tât jay bu klô hăn ôp wăng lor. Rnôk rnăk bu ur mô lah bu klô ho\ tâm ban u\ch nsum, n’hanh lơn lah bu klô u\ch đah tâm gu\ ur sai dja, bu ur mơ dơi hăn jay bu klô nkăp kông. Bu ranh [on Aê Vui an g^t:

            Rnôk kông dơi nkăp amiêt awa bu klô ndăm lah: “Aơ lah kông nkăp an bu ur druh bu klô ndăm an jêng ur sai”, “Ndrôk rpu mô geh nu^h nchâp đă chuh muh/ bu ur druh bu klô ndăm mô geh nu^h nchâp đă tâm gu\ ur sai/ lah bu ur druh bu klô ndăm khân păng tâm ro\ng êng mbra dơn so\k kông koh”. Lôch nê bu ur druh n’hanh bu klô ndăm ndrel pah ti tâm kông koh, i kônh răch dăn brah yang. Nău tâm nkăp kông đah nkô| hôr bar ding tâm ton mbra jêng ur jêng sai, tâm ro\ng nsum. Nkô| hôr bah nău way tâm nkăp kông lah nău kơp dơn bah brah yang, rnăk wâl n’hanh [on lan an bu ur druh bu klô ndăm dơi jêng ur jêng sai.

            Lôch [ư nău way nkăp kông, nu^h ntơh măt an jay bu klô mbra nkoch le\ ăp ndơ tê| peh tâm nđăp kơt: bu ur druh hăn gu\ rho\ an jay bu klô 3 năm, plơng an me du mblâm ndrôk, plơng an bơ du mblâm su\r, wer an ăp oh yuh tâm rnăk du mblâm su\r mô lah du mblâm djăr, an amiêt awa du mblâm su\r mô lah prăk…Rnăk bu klô mbra so\k du mblâm sung, ngan kông, yăng ndrănh. Rnôk ho\ ăp to\ng ndơ nchrăp nkol tâm nđăp, amiêt awa bar ding tâm mâp nsum gay nchră n’hanh dơn ngoăy ăp nău tâm ton mhe gay njrăng n’gang ăp nău tât mô kơt nău he u\ch ro\ng geh rnôk bar hê s^t gu\ nsum du jay. Aơ lah du rơh lễ khuh n’gôr, geh njroh mprơ du măng rsol.

            A[aơ, nău way tâm nkol bah nu^h Rđe dơh glêh lơn đo\ng, nău way moh lah [aih ma lê dơm tâm di đah nău geh wa\ng sa bah ăp rnăk wâl, lơn lah kơl băl mom mô wa\k phăn rnon, geh ndơ ma rdâk njêng nău rêh êng. Wa Aê Na (Y Cúc Hwing), ta buôn Tu, xã Ea Tul, nkuâl Cư M’gar, n’gor Dak Lak, an g^t:

            Nău way mpeh tâm nđăp mô hôm mât mpeh nău nchâp đă bah nău nkol tâm nđăp kơt ndrôk, rpu, ch^ng, yăng…kơt kăl e nơh đo\ng ôh. A[aơ, mô hôm do\ng ăp nău nê tâm nău nkol tâm nđăp. Nău hôm mât tât a[aơ lah nău nt^m đă bah bar ding mât bôk an bar hê ur sai mom mpeh trong pêt mât oh kon, rêh g^t tâm ro\ng nsum âk lơn, mô tâm ntlơi nsum…Nău ue\h dja nha hôm mât tât a[aơ.

            Tâm nău way nđăp bah nu^h Rđe, mô dơi lah mô geh nău [ư brah dăn an bar hê ur sai mhe geh nău lap. Lôch rnôk [ư ôp brah n’hâm soan an me bơ\ ri mbra răch an ur sai mhe. Rnăk bu ur mbra kêt pe ngan ndrănh n’hanh pe mblâm kông gay nkăp an mpeh sai, kônh n’gâng n’hanh nô [ong bah i sai. Mpeh rnăk bu klô plơng tay ma pe ngan ndrănh n’hanh pe mblâm kông nkăp an i [ăn, kônh tơm n’hanh nô [ong bah i ur.

            Rnôk ăp nău way ho\ [ư lôch jêh, ăp nu^h mbra ndrel rhơn sa khuh n’gôr. Bar hê kônh ndơ\ ndrănh an bu ur n’hanh bu klô. Bar hê khân păng ndrel ngêt le\ n’hanh djăt nău nt^nh ntăn bah me bơ\ n’hanh bar ding băl mpôl. Bar hê ân ngêt soăt mô an ler bah dih. Nê lah nău wer. Năch tât râng tâm nđăp tâm nthoi hăn bah năp bar hê ur sai mom n’hanh nkre pă an ndơ ăp nău mbah rhơn.

            Amiêt awa nt^m đă bar hê ur sai gu\ rêh nsum tât kh^t săk păk mbra, ân [ư le\ nău way kan bah he. Ăp nău mprơ nt^m nti geh nkô| hôr kơt aơ “Ho\ geh ur ri ân gu\ đah ur tât du\t nău rêh; ho\ kuăn tong ri ân ngêt tât sât; ho\ tu\r ch^ng goh gong ri ân tu\r goh an tât rnôk bu kân ti tay”.

            Kơt ăp rnoi nu^h oh nô, nu^h Rđe geh ăp nău way văn hoá du\t mha êng tâm nđăp nsao. Rhơn m[ak lơn, tâm ăp nău way ơm nê, lăp săk he tâm nău rêh mhe, kônh wa ho\ ntlơi jăng ăp nău way ơm mô ue\h kơt ntul rlong tâm nđăp jâk têh ir; mât nău ue\h tâm nt^m nti kon său rêh mhâm an rhơn răm, geh nău dơn kan./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân