VOV4.M’nông: Gay pơk hvi nau tâm n’ur, n’hao nau tâm rnglăp đah ăp rnoi mpôl, ăp nsum mpôl [on lan, tâm kơl tâm rnôk mâp nau khuch rmanh, rnoi Rđe geh nau tâm rnglăp, dơi tâm rnglăp đah oh nô bu klô, oh nur bu ur, mô lah tâm njêng me kon, bơ\ kon. Lah kăl e nơh, nau tâm rnglăp geh đah ăp nu\ih ndrel rnoi ri a[aơ rnoi Rđe hôm tâm rnglăp đah oh nô rnoi êng, [ư nau tâm rnglăp tâm nsum mpôl oh nô 54 rnoi oh nô Việt Nam lơn ma nâp nâl lơn.

Nau [ư tâm rnglăp geh [ư tâm ngih jong bah rnoi rđe. Bu ranh Ama Lao ta [on Ako Dhông, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak, ân gi\t, nau tâm rnglăp tâm njêng đah nau u\ch mô êng geh bar nu\ih, bar rnăk,. Ma le\ bar rnoi mpôl tă bah aw jêng geh tâm rnglăp kơt oh nô du ngih, ndrel tâm pă tâm kơl rlet nau jêr, geh dơi hơm răm đăp mpăn:

‘Nau vay bah ơm tâm njêng ri a[aơ hôm đo\ng, ma ngăn lah nu\ih tă bah ntu\k êng tât, nau tâm rnglăp tâm kơl jêng lah nau u\ch bah ăp nu\ih. Ntơm bah nau tâm boh tâm dăch, ri bu săo mô dơi geh tâm nkhah ri bu jêng tâm rnglăp njêng oh nô. Oh nô tâm njêng ri mô dơi tâm nchlơi ôh, rnôk jêr jo\t ri ân geh nau tâm kơl đo\ng”.

Ndơ gay ma do\ng tâm rnglăp njêng ri nơih dơm, knu\ng du mlâm djăr, du yăng ndrănh ndrel bar mlâm kông geh nchrăp êp tơm njuh tâm ntu\k bah gah ngih. Mô êng ăp nu\ih tâm 2 rnăk vâl, băl mpôl, ma nau tâm njêng ân geh nau râng bah kônh wa [on lan đo\ng,. Bu ranh Ama Loan, ngơi:

‘Ndơ nchrăp ri nơih dơm, khlay ngăn lah bar hê ndrel băl mpôl bah bar ding geh ndơ kơl an ndrel [on lan ân geh bu gi\t le\. Bu saơ bả nu\ih nê mhâm nau tâm njêng, jêh aơ mhâm nau rêh, tâm nau tâm kơl, geh ngăn kơt nau ton đo\ng lah mô. Knu\ng ân geh du mlâm djăr đah 2 mlâm kông ko\ dơi hôm, mô lah du mlâm sur đah 2 mlâm kông ko\ ueh đo\ng, lah geh lơn ri ow têh lơn đo\ng, yơn lah bu mô kâp [ư têh ôh”.

Ti\ng nau vay ơm, bar hê nu\ih tâm njêng ri ân geh tât bah ôi gay ân tơm ngih kât ndrănh ndrel nchrăp ndơ ôp brah. Rnôk bu tât rgum le\ ri mơ nau ôp breh geh [ư. Jêh du ntrong tur chi\ng, tơm [ư ôp brah bu tât, jă bar nu\ih dâk êp tơm njuh ndrel bu ôp: Le\ bar nu\ih u\ch đo\ng lah mô nau tâm njêng? Rnok le\ bar hê nê u\ch ri nu\ih ôp brah ntơm nau ôp.

Bâr hê nu\ih tâm njêng gu\ tâm dăch ba kơi yăng ndrănh. Nu\ih ôp brah gu\ bah năp, ty kuăn kông ndrel djăr, nkre ôp brah nkre năr djăr ân nkreh dak ndrănh jêh ri ôp

Nau ôp brah geh nau kơt lah jă brah yang, huêng phan tât râng nau tâm njêng oh nô bah bar nu\ih, ntơm a[aơ mro mrăng tât ba kơi ân jêng oh nô du ngih, ndrel tâm kơl, rêh ndrel khi\t ndrel.

Nau ôp brah bah bu ranh geh [ư ta ôn Ako Dhông tâm rơh Festival chi\ng gong Tây Nguyên 2017 geh nau khlay kơt lah: “Hơi brah. A[aơ rnoi Niê ndrel rnoi Mlô tâm njêng. Tâm ro\ng tâm kơl ân tât rnôk khi\t, ngêt ndrănh yăng ân tât sât, tur chi\ng ân rnôk bu ranh đă rlu. Kơp ntơm â[ơ bar nu\ih jêng oh nô du ngih, tâm u\ch, tâm ro\ng, tâm jă pah kan jan sa, geh moh nau jêr ân geh tâm kơl, mô geh tâm nkhah, geh nau ueh ndrel pă, geh nau jêr ndrel kơl, ndrel pah kan jan sa ân geh nau mhe ndrel ndâk [on lan hơm răm”.

Jêh rnôk ôp brah yang ri bu nu\ih ôp ndjôt kông dok ngăn tâm ty bar nu\igh geh tâm njêng. Nkre dok kông, nkre ôp : “Hơi brah, bar mlâm kông aơ lah nau ntoh ân bar nu\ih tâm tn, đah ăp kônh wa băl mpôl [on lan, ăp nu\ih tât râng nar aơ, aơ lah ndơ ân saơ khân păng jêng oh nô tâm du ngih, tâm kơl ân lôch săk, tâm yu\ tâm ro\ng, tâm kơl pah kan jan sa, ân geh tâm kơl mô dơi tâm nkhah, geh nau ueh ndrel pă, geh nau jêr ndrel kơl”.

Oh H’Hoa Niê, ta [on Ako Dhong, Phường Tân Lợi, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak ân gi\t, nau ôp brah aơ lah nau nkah jru ngăn tâm nuih n’hâm bah bar nu\ih [ư tâm njêng mpeh nau tâm rnglăp, tâm kơl jêh aơ:

‘Nau khlay lah rnôk ôp brah ân bar bu ndăm rnok tâm njêng, tâm rnôk ueh khlay nê, ăp ndoh ndơ ko\ geh nau khlay, rnoi Rđe du\t n’hâm ryưk ngăn, ri mô dơi nkah, mô dơi ngơi nau mô ueh. Jêh rnôk tâm njêng ri khân păng mra tâm rnglăp đah bar nu\ih, bar rnăk vâl ndrel bar [on lan, păng mra leo tât âk ngăn nau rhơn ueh”.

Nu\ih ôp brah ndơ\ kông, nti\nh bar nu\ih, ndrel đă khân păng ngêt ndrănh lor. Jêh nê lah me bah bar hê khân păng, jêh ri oh nô tâm rnăk vâl ndrel ăp nu\ih tât râng ndrel gay ntoh nau tâm rnglăp.

Jêh rnôk ngêt ndrănh, nu\ih ôp brah ndrel nu\ih tâm njêng ndrel rnăk vâl hăn jur tâm nglan gay tăm tơm si. Tơm si geh săch lah tơm n’hăr, ntil tưm geh n’hâm rêh jong, ntoh ân nau nâp nâl bah oh nô.

Oh H’Hoa Niê, ngơi:

‘Mô geh du ntil tơm kơt tơm n’har ôh, n’hâm rêh păng dăng ngăn nkre jo\ jong đo\ng. Yor ri rnôk [ư ôp brah tâm njêng ri ân săch tơm tăm geh nau tâm njêng oh nô ri ân săch tơm n’har yor lah păng geh kơt nê”.

Tơm tăm ko\ lah nau [ư dăch du\t tâm nau tâm njêng bah rnoi Rđe. Bar nu\ih tâm njêng tă bah nê mra jêng oh nô du ngih. Jêh ăp nau ôp brah ri [ôn lan dnrel ngêt ndrănh, sa puăch, sông piăng m’êt, njroh mprơ tâm n’ur gay rhơn ân ăp nu\ih geh tâm njêng tâm rnglăp, u\ch khân păng mro tâm rnglăp, tâm njêng mro.

Nau [ư tâm njêng bah rnoi Rđe gay ntoh nuih n’hâm tâm rnglăp tâm nau rêh, nau rêh jêng đah ăp rnoi mpôl. Rnoi Rđe ryơk ndrel mât nau aơ bah âk rơh ngăn, nau kan aơ lah nau u\ch êng, mô geh nau ndăn. Nau kan aơ leo jêng nau ueh khlay, u\ch ăp nu\ih rêh ân ueh, tâm rnglăp tâm kơl kơt oh nô du ngih, ndrel tâm pă, tâm kơl rlet rlau âk nau jer, nau khuch gay ndâk [on lan nar lơn hơm răm, sâm geh lơn./.

Nu\ih rblang: H’Thi