VOV4.M’nông: Ăp năm dăch aơ, nar lơn âk kônh wa rnoi Bahnar ta n’gor Kon Tum [ư nau nju\n sông ti\ng nau vay Et Rok. Aơ lah nau [ư nju\n sông nơih, mô roh âk prăk rêl, ma le\ rgum âk kônh wa băl mpôl [on lan. Bah kơi aơ, phung he ndrel joi gi\t mpeh nau vay nju\n sông Et Rok bah rnoi Bahnar ta n’gor Kon Tum.

Nau nju\n sông Et Rok bah rnoi Bahnar nơih ngăn, mô geh nau tâm hao gu\, chôk drăp ndơ kơt ăp rnoi êng êng ta Tây Nguyên. Nau nju\n sông geh [ư nsing tâm nau geh jêng bah 2 rnăk vâl, yơn gay geh ndrănh yăng, puăch djăr, puăch sur. Ndrel nau nju\n sông geh [ư du tơ\ tâm ngih bu ur mô lah bu klô.

Gay nchrăp ân nju\n sông Et Rok, ngih bu klô ndrel ngih bu ur gay nchrăp geh đê| ngăn lah 5 yăng ndrănh, tâm ban ma 5 nau moh lah: Ndrănh ân me mbơ\, ndrănh ân ur sai mhe, ndrănh ân bu ranh [on, ndrănh ân bu druh ndăm, ndrănh ân bu năch. N’hanh nsing tâm nau geh jêng bah rnăk vâl, mra geh gu\ch du mlâm mô lah bar mlâm sur gay ma ân năch bu ngêt sa ndrel pă ân năch leo nsi\t. Lah rnăk vâl geh oi ri kônh wa mra dơi guch ndrôk rpu gay ma [ư njun sông. Lah bar đah ngih bu klô ndrel ngih bu ur mô geh âk, ri nau njun sông hôm geh ơm, yor geh kônh wa [on lan, balư mpôl, tâm rgop gay ma kơl nju\n sông.

Ti\ng wa Pưk, ta Plei Don, Phường Quang Trung, nkuăl [on têh Kon Tum, n’gor Kon Tum: Rnôk jă bu njun sông ri ur sai mhe hăn lor hôm di\ng le\ bar đah balư mpôl hăn ba kơi. Ăp bu ndrăm ri ti\ng jâng bu klô, hôm bu druh ri ti\ng jâng I ur mhe. Tâm nthoi rmôt ur sai mhe lah băl mpôl bar đah. Me mbơ\ bu klô, bu ur hăn lor, di\ng le\ băl mpôl bar ding hăn ndrel gay Et Rok. Ăp nu\ih tât nju\n sông ri ndơ\ ndrănh, ân ndơ ân ur sai mhe, ndrel [ư nau Et Rok. wa Pưk, nkoch:

 “ Njun sông Et Rok ri geh tă bah rơh u che kăl e hôm. Bah năp nơh, tât hăn njun sông ri, lah geh băl mpôl tâm 3 rơh ri geh đê| ngăn geh du yăng ndrănh, du mlâm djăr, hôm băl mpôl dăch ri gay geh sur. Lah rnăk vâl mô geh ngăn ri ko\ ân geh du mlâm djăr đo\ng. Yơn a[ă nơih lơn, du chai bar chai ndrănh dde|, tăp djăr gâm, mô lah kẹo lah dơi đo\ng”.

Nju\n sông nơih yơn lo\ geh nau nsum mpôl âk ngăn. Yor ri, kônh wa rnoi Bah nar ta Phường Quang Trung, nkuăl [on têh Kon Tum ho\ ti\ng chroh Thiên chua giáo ma rhiăng năm ma aơ, yơn nau nju\n sông Et Rok hôm geh mât ueh ơm. Ndrel yor rnoi Bahnar mô geh mpôl gay der nau kan “Io\k hơgăm” 0so\k ur, sok sai tâm dăch dak mham), nju\n sông Et Rok lah du rơh gay kônh wa ndơn balư mpôl, bol ma geh nau hăn pah kan jan sa tâm [on êng. Yuh Mari, ta Plei Don, nkoch:

 ‘Oh nô tâm [on ngai geh rnôk tâm mâp âk tơ\ yơn mô gi\t lah oh nô băl mpôl. Rnôk hăn tât nju\n sông Et Rok ri mư gi\t. Ntơm bah u che me mbơ\ ho\ nkoch mbơh ân tât rnôk aơ, nơm ko\ mra nkoch mbơh ân kon sau nơm ba kơi đo\ng, gay nau vay ueh kơt aơ mô geh [ư roh rui ndrel ân balư mpôl dăch ngai pe puăn rơh ma hôm gi\t, tât ôp khâl, tâm mbơh tâm kơl rnôk geh nau rngot ko\ kơt lah nau ueh”.

Lah nu\ih joi rgum mpeh văn hoá ơm ndrel gi\t âk ngăn mpeh nau vay bah rnoi Bahnar, wa A Jar, ta Plei Don, Phường Quang Trung, nkuăl [on têh Kon Tum, n’gor Kon Tum nkoch: Nau nju\n sông Et Rok bah năp nơh knu\ng geh ăp [on mpeh ba lơ nkuăl [on têh Kon Tum kơt Plei Don, Plei Tơngai…[ư. Yơn âk năm ma aơ, du đê\ [on bah rnoi Bahnar ta mpeh ba dâng nkuăl [on têh Kon Tum ko\ ndâk tay nau Et Rok. Wa A Jar nkoch:

 ‘ Moh nkô| ma nau vay aơ hôm geh bu mât ân tât rnôk aơ? Nau bôk năp lah nau nsum mpôl aka ngăn, nau tal bar lah mô geh roh hoach drăp ndơ, tâm di đah nau rêh hôm âk nau jêr jo\t bah kônh wa nơm. Ntơm nau nju\n sông Et Rok aơ, kônh wa băl mpôl bar ding tâm năl, geh nau têh, nau jê| ko\ ndrel tâm kơl. Gâp u\ch, nau vay Et Rok aơ mro geh kônh wa [uw tâm rnôk nju\n sông”.

Đah ăp nu\ih mô geh mpôl kơt rnoi Bahnarr, kônh wa jêr ngăn gi\t oh nô balư mpôl lah gu\ tâm [on ngai, mô geh tâm mâp âk, mô geh nau tâm mbơh, ngăn lah tâm rơh kon sau. Yor ri, nju\n sông Et Rok lah ngoai tâm ăp nau geh tâm mâp tâm mbơh gay kon sau tâm gi\t tâm mơng, nau tâm boh dak mang. Aơ ko\ lah nau kan geh tâm rgum nsum, mô êng la nau tâm boh bar ding bu ur bu klô ma n’ăp ma nau tâm boh băl mpôl dak mham “Rui ra” (oh nô tâm dăch). Yor ri ma nau nju\n sông Et Rok geh kônh wa rnoi Bahnarr ryơk, mât ngăn lah tâm nau rêh rgâl mhe a[aơ./.

Nu\ih răk rblang: H’Thi