VOV4.M’nông: Ti\ng nau vay bah rnoi K’ho, ntơm bah kăl e, rnôk mhe ndâk [on, tơm si tâm bri ko\ geh moh săk bah nơm, ndrel kon nu\ih ko\ kơt nê đo\ng. Yor ri, đah nau u\ch geh Brah kơl mât an ri rnoi K’ho mra [ư nau ôp brah gay moh săk ân kon rnôk mhe deh.

Bu ranh K’Chung, ta Thôn Păng Pah, xã Dà K’nàng, nkuăl Đam Rông, n’gor Lâm Đồng ân gi\t, Rnoi K’ho bu mi\n lah, jêh rnôk ur sai mhe tâm gu\, jêh rnôk deh kon, i me mra gu\ bi\ch u\nh tâm jrâu êng, mô ân bu êng saơ, knu\ng nu\ih tâm rnăk vâl mơ geh luh lăp tâm jrâu aơ. Bu mô vêr kơt nê gay ma mât ân kon se mô geh hăk bi\ch, mô geh nhi\m…Du pơh jêh rnôk deh oh bê ri rnăk vâl [ư nau ôp brah gay ma moh săk ân kon se:

‘Ti\ng nau vay bah rnoi K’Ho, ri kon bu ur rnôk têh mra gu\ sai, bu klô geh ur ri ti\bng ngih ur “chi\ng ân geh bor, dak ân geh n’hong, ntâk phôi yor u\ch duh, gu\ ur so\k sai ân ngih bâl lơn ueh, gay nthoi rnoi”…Gay ân brah yang mpơl saơ, jêh rnôk kon se mhe deh geh du pơh ri rnăk vâl mra [ư nau ôp brah moh săk ân kon. “Kon bah brah ri brah moh săk, kon bah yang ri yang moh săk” ndrel kon bah nơm deh luh ri ko\ gay [ư moh săk”.

Mbơ\ kon se lah nu\ih dâk [ư nau ôp brah moh săk ân kon. Ndrel moh săk kon ân săk ân kon nơm, rnoi K’Ho mra so\k moh săk bah U che yau ye gay ma moh ân kon. Bu mi\n lah, moh săk bah U che yau ye nơm ri nơm mô dơi ân chuêl. Moh săk ân kon sau gay u\ch kon sau nơm jêh aơ rnôk têh mra nkah mro tât tu tơm. Bu ranh K’Chung, ngơi:

‘Tâm rnăk vâl geh me mbơ\, geh kon. Ndrel rnôk [ư ri me mbơ\ lah nu\ih dâk bôk [ư. Hôm moh săk gay moh ân kon ri ti\ng bu kăl ri mra so\k moh sakư bah yau ye nơm moh ân kon, yor rnoi K’ho uănh khlay ngăn yau ye nơm, bu klach chuêl moh bah tu tơm nơm. Kơt lah gâp aơ moh lah K’Chung ri me mbơ\ gâp lo\ so\k moh sakư bah U che gâp gay ma moh ân gâp đo\ng”.

Ko\ ti\ng bu ranh K’Chung đo\ng, lah rnăk vâl mô to\ng nau dơi gay ma [ư nau ôp brah gay moh săk ân kon ri bu mra jă ăp nu\ih bu ranh geh bu nsing rnơm ngăn tâm [on, rnoi deh, mô lah apư nu\ih bu ranh. Bu u\ch kon nơm rnôk geh ăp nu\ih geh bu rnơm dâk [ư nau moh săk ri jêh aơ rnôk kon nơm têh ri ko\ geh kơt nê ndrel rêh jo\ jong lơn. Ndơ gay geh leo ôp brah moh săk tâm nar aơ lah du mlâm sủ (jâk nklăp 15-20kg) mô lah du mlâm djăr, nsing tâm nau geh bah ăp rnăk vâl, yơn mô dơi lah mô geh ndrănh…gay ma jă bu năch tât ranag ngêt sa rnok hăn râng djăt nau moh săk ân kon:

‘Lah lah rnăk nơm mô to\ng nau geh gay ma ntơm [ư nau ôp brah gay ma moh săk ân kon ri bu đă du hê bu nu\ih geh nau bu nsing rnơm ngăn tâm [on, kơt lah mra jă bu ranh [on, mô lah nu\ih âk năm ngăn tâm rnoi deh gay ma ndơn măt me mbơ\ bah kon se gay ma [ư brah gay moh săk ân kon se. Yor rnôk geh nau râng bah ăp nu\ih geh bu nsing rnơm tâm [on lan ri nau ôp brah moh săk ân kon mra geh nau ueh khlay lơn. Bu mi\n klah djăr gay leoôp brah moh săk ân kon lah du mlâm, ndrănh yăng du yăng gay ndrel geh nau rhơn m’ak đah rnăk vâl. Yỏ bu u\ch kon se nê jêh aơ rnôk têh ndăm mra jêng nu\ih geh nau blau. Nsing tâm nau geh jêng bah ăp rnăk vâl, ndơ leo sa tâm nar ôp brah aơ lah du mlân sur du crăp (nklăp 15kg), lah mô ri sa djăr kđôi đo\ng”.

Kon se jêh rnok bu [ư jêh nau ôp brah ri rnăk vâl mra đăp mpăn ueh nuih n’hâm lah ho\ geh brah yang mât chăm ân. Ndrel ntơm jêh aơ bu rnơm lah, kon sau bah nơm mra lôch nau rêh geh brah yang mât kơl an…bu ranh K’Chung, ngơi:

‘Kon nu\ih rnôk mhe deh ri ân geh moh săk. Lah mô geh moh săk, jêh aơ tă rnôk Brah Mngứ ôp ri mô bla ma ơh nau ôh. Ndrel ti\ng nau vay bah rnoi K’ho ri nơm rnôk kon nu\ih deh ri brah geh nau dơi mât chăm, răk rong”.

Nau ôp brah lah du nau vay ueh khlay ngăn tâm nau rêh bah rnoi K’Ho. Nar aơ, nau ôp brah moh săk kon bah rnoi K’ho hôm geh mât ơm, bol ma nau [ư geh êng êng , yơn nau khlay bah păng mô geh nau rgâl. Ăp nau nê ko\ u\ch kon sau nơm mra geh brah yang mât kơl an ndrel kon se rnôk têh ri jêng nu\ih geh kơl an [ơon lan, geh ăp nu\ih bu rnơm, bu u\ch ro\ng./.

Nu\ih rblang: H’Thi