VOV4.M’nông: Ơi kônh wa ndrel băl mpôl. Nau ôp brah bah rnoi Bunong vay [ư tâm nklăp du\t yan vai, bôk yan mih, lor ma kônh wa nchrăp [ư mir ba. Aơ lah nau vay khlay n’hanh mô dơi mô geh tâm năm, u\ch ân mih lăng prăng ueh, rnăk vâl hơm răm, nu\ih nun ueh lăng, săk play lay mbônndrel [on lan der nau khuch mô lap. Ba kơi aơ, phung he ndrel uănh nkah nau [ư ver bah rnoi Bunong tâm xã Ea Huar, nkuăl Buôn n’gor Dak Lak, du nau vay nơih ma geh nau khlay ueh.

            Tâm ôi ntơm bu [ư ver [on, [on lan tâm rgum r[u\n tâm ngih bu ranh [on gay ma ndrăp ndoh ndơ. Ndơ ma bu vay nchrăp gay leo ôp brah geh ăp rnăk bu nchrăp ngăn lah phe, play, puăch ndrel ndrănh. Ngăn lah gay geh piăng pưng yor bu tâm rnăk vâl nkra êng gay ma leo ôp.

Bu ranh Che Uyên, ta [on Na Sược, xã Ea Huar, nkuăl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak ân gi\t, nkô| bah nau bah nau [ư ver [on lah u\ch [on lan der lơi nau mô lap ân [on lan nơm. Rnôk [ư vêr ri le\ ma [on mra tâm rgop gay ma rvăt sur, hôm ndrănh ndrel ndơ êng êng ri rnăk nơm nchrăp êng.

Nsing tâm nau geh bah ăp rnăk vâl ma ndoh ndơ geh leo ôp brah âk mô lah đê|. Êng nê, kônh wa ko\ nchrăp ntil ndơ mô dơi mô geh lah jrêng, jêng geh to\ tă bah rsap su\t jêh păt dak su\t. Jêh nê lah rse gay ma kât tâm ty. Tâm du rnăk vâl mra nchrăp du rnoh rse brai kât ty tâm ban ma rnoh nu\ih tâm ngih nơm, gay jêh lôch ôp brah ri ăp rse aơ mra geh kât ty tâm ăp nu\ih. Nkoch tât nau khlay bah nau ver [on, bu ranh Che Phiên, nkoch:

 ‘Aơ lah nau ôp brah ho\ geh tă bah jo\, geh njêng gay u\ch nau ueh lăng ân [on lan, yor ri ma păng geh mâp tă bah jo\ hôm. Geh âk nau vay êng ri nơm dơi jăng lơi, yơn êng nau ver [on ri mô dơi lơi ôh. Tâm [on hên aơ ê geh du năm ma lơi nau vêr aơ ôh, ver ăp năm ăp năm ro. Kăl e nơh ri rnok hôm rêh ri drâu bơ\ gâp [ư ôp ver. Lah mât nau ôp brah aơ păng mra geh âk nau ueh ân [on lan, ndrâm dak nơm, kon sa nơm. Nơm chiă rpu, chiă ndrôk mra nar lơn hao jêng đo\ng”.

Ăp ndoh ndơ geh ăp rnăk vâl rgum tâm bôk [on, ntu\k geh săch gay ma [ư ver. Ta aơ, bu ranh [on ndrel kônh wa ho\ ndâk du n’gâng njuh, du ndrơng ân ndơ ôp brah. Rnôk ăp rnăk vâl tâm [on tât ăp ri bu ranh ôn mra ntơm [ư ôp brah. Bu ranh nchrăp ăp ntil ndơ tâm ndơng, ndrel ma ôp.

Ê lor, bu ranh mra to\ mham ndrănh, jêh ri nchrăp ăp ndơ ân tâm tor yăng. [on lan ko\ n’gâng ndơ ôp brah bah nơm nchrăp ntơm bah ngih tâm êp nê. Rbôk ho\ jêh, bu ranh ntơm ôp:

 “Hơi yan brah ye, brah u che. Hơi brah huêng bah u che yau ye…dăn ân ăp brah mât ndray [on lan hê, kơl an [on hên ăp nu\ih mro săk dăng lăng ngăch, der nau khuch nau rmnh, der nau ji nau kuet. Ân geh mih lăng prăng sơh, jêng ba jêng mbo. Rong rpu jêng mpôl, rong sur jêng mpôl bên ndrung bêng n’gar, ngih vâl hơm răm đăp mpăn”.

Ăp nu\ih mra dâk êp n’gâng njuh gay ôp. Jêh nê, du hê ntoh măt ân du rnăk geh bu kuăl ngêt ndrănh. Bu knu\ng ngêt đê| dơm, jêh ri ntroch tâm yănh leo nsit. Jêh lôch nau ôp bah bah bu ranh [on tâm bôk [on ri ăp nu\ih mra leo nsi\t ndoh ndơ ôp brah si\t ngih. Khân păng leo nsi\t ndrănh geh n’ăp ma mham sur mhe tă ôp brah hi\ng ngăn tâm jâng gung, tâm mpông ngih nơm. Nau aơ gay ma [ư ân seng ân der nau mhi\k. Bu ranh ngăn mra so\k rse brai tă ôp brah gay ma kât ty ăp nu\ih, ntơm bah nu\ih têh tât nu\ih jê|, đah nau u\ch geh nau mât kơl bah brah yang. U Thuyn, ta xã Ea Huar, nkuăl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak, nkoch:

 “Rnôk hăn râng nau vêr [on ri phung hên ko\ ôp brah kơt đo\ng, le\ ma [on râng âk da dê. Kan mât nau vay ơm aơ lah nau ueh, yor păng ho\ geh mât ntơm bah rơh u che yau ye kăl e ri di\ng nơm mât păng, tât tât rơh kon rơh sau nơm gay mât ndray. Rnôk ôp brah si\t ri bu ranh ngăn kât rse brai tâm ty nu\ih bu ranh ngăn jêh ri bu aơ kât ân bu êng kơt ri ân tât lôch, nê lah nau vay Bunong nơm. Kan aơ gay mât ân săk nơm bah ăp nau ji nau khuch. Ăp nu\ih ueh lăng da dê”

Lôch nau ôp êng tâm ăp rnăk nơm ri [on lan ntơm tyâm nau ngêt sa, bu ndrel sa ăp ntil ndơ sa ma nơm ho \nchrăp lor. Kon se ri sa piăng m’êt, piăng pưng, sa puăch…bu nu\ih têh ri ngêt ndrănh yăng. Tur chi\ng goh gong, bu ur druh bu klô ndăm rnoi bu nong njroh mprơ ueh m’ak. Ăp nau njroh nau mprơ tâm nthoi tât lôch măng, tât rnôk ndrănh sât, nu\ih nhu\l, kon se lêt bi\ch hêng êp u\nh năk…

Yuh H’Camry Rya, Kruanh [on Jang Pông, xã Ea Huar, nkuăl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak nkoch tât nau [ư ver bah [on nơm kơt aơ:

 ‘ Ti\ng nau vay bah rnoi Bunong tâm [on hên ri ăp năm [ư nau ver tâm bok [on. Bu ranh ndrel kruanh [on ntơm kuăl jă kônh wa ndrel râng nơih uyeh. Ăp năm uỷ ban xã ko kơl mpeh măt drăp ndơ ndrel nuih n’hâm đo\ngf. Aơ lah nau vay gay geh mât ân jo\ jong, păng geh [uw ăp năm gay bonh đă [on lan tâm rnglăp, gơih pah kan jan sa, văng sa nar lơn hun hao”./.

                                Nu\ih răk rblang: H’Thi