VOV4.M’nông - Ntơm bah nar aơ, bôk nău ntuh ngơi bu nong tă bah Radio TNVN pơk nkô| trăch “Nău ueh văn hoá ăp rnoi mpôl đêt Tây Nguyên”. Nkô| trăch dơi pơk bôk pơh bôk năp n’hanh pơh tal 3 ăp khay. Aơ lah ntu\k nkoch, tâm rgâl, m^n joi g^t mpeh ăp nău ueh tâm nău rêh, nău way ơm, nău ngơi ndơ sông sa…, ăp nău êng tâm văn hoá đah ăp rnoi nu\ih, nău ngơi ăp nkual… bah ăp rnoi mpôl đêt ta Tây Nguyên lah Êđê, Bahnar, Jarai, Sêdang, K’ho, M’nông.

Kônh wa n’hanh băl mpôl uănh m^n, u\ch joi g^t mpeh văn hoá ăp rnoi mpôl đêt ta Tây Nguyên, mô lah u\ch nkoch ăp nău ueh tâm nău rêh ăp nar bah rnoi nơm tât đah băl mpôl dăch ngai, nchih s[ an mpôl hên t^ng ta aơ: Chương trinh phát thanh tiếng M’nông, Đài TNVN, số 19A, đường Lê Duẩn, Tp BMT, n’gor Daklak; mô lah hộp thư điện tử: Phongdantoc7@gmail.com

Mpôl hên mpo\ng dơi dơn nău kan ndrel bah kônh wa n’hanh ăp băl mpôl, gay ăp nău ueh tâm văn hoá ăp rnoi mpôl đêt Tây Nguyên nar lơ dơimât ndray, n’hanh pơk hvi tâm [on lan.

Tâm nkô| trăch bôk năp nar aơ, mpôl hên nkoch mpeh nău tâm ơh-rnoi Jarai.

Nău mprơ Jarai du\t ueh n’hanh âk ntil, dăch dêh kơt nău ngơi tâm ôp ăp nar bah nu\ih [on lan. Tât a[aơ, ăp nu\ih m^n njêng mô ho\ kơp le\, di ngăn nău mprơ Jarai geh ding âk ntil, er n’hanh nău moh bah ăp ntil nău mprơ ne\. Ta du [on lan mô lah nkual neh ntu\k kônh wa Jarai gu\ rêh, nău mprơ dơi luh ăp er du\t êng yor nu\ih [on lan ta nkual ne\ [ư jêng.

Du đêt nău mprơ âk ngăn dơi âk nu\ih u\ch n’hanh way mprơ a[aơ, lah nău mprơ “Adoh tơdăm dra”. Nău mprơ aơ dơi ăp bu klô, bu ur du\t u\ch, yor aơ lah nău mprơ tâm ơh, tâm rnglăp nău ro\ng bah khân pơng. Jêh aơ, he ndrel m^n joi g^t mpeh nău ueh nău mprơ Jarai “Adoh tơdăm dra”, tă bah ăp nău nkoch bah ur sai Kpă Tham n’hanh Rmak H’Rek, ta nkual Chư Pưh, n’gor Gialai.

Ur sai Kpă Tham-Rmah H'Rek ndrel rmôt nău mprơ Jarai

            Phung he mhe tă djăt nau mprơ tâm ơh rnoi Jarai, ta Ia Hrú, nkuăl Chư Pưh, n’gor Gia Lai, yor Kpă Tham n’hanh Rmanh H’Rek mprơ. Tâm ăp nau mprơ bah rnoi Jarai, jêr ngăn lah nau mprơ tâm ơh. Nau jêr yor lah bar nu\ih knu\ng mprơ dah ma luh n’hanh knu\ng tâm ơh nkre ân nau mprơ geh tâm ndri\ng, tâm di đah nau ơh bah nu\ih mprơ lor. Yor kơt nê, nau mprơ gay tâm ndring mô geh apư nu\ih ko\ geh nau mprơ tâm ntru\p, mô lah tâm ơh ân tâm di ngăn. Bar nu\ih gay geh nau blau, nau gi\t tâm nau blau tâm ơh âk ri mư geh nau dơi mprơ nsum. Yuh Rmah H’Rek, ur nô Kpă Tham, nkoch tât nau khlay bah nau mprơ tâm ơh ma nô-yuh mhe mprơ:

            Săk gâp, rnôk lah bu ur druh e geh sai, rnôk mhe tâm u\ch ma bu, ăp nau tâm nkoch tâm nchră đah nau mprơ ndrel nau tâm ndri\ng nau dơm. Du đê| nu\ih bu mô mi\n lah nau mprơ păng geh nau khlay, yơn đah gâp ri nau mprơ aơ rgâl ma nau tâm nkoch, nuih n’hâm bah nơm đah nu\ih nơm ro\ng. Bar hê phung hên u\ch nau mprơ tâm ndri\ng nau tă bah jê| n’ơhanh vay mprơ nsum [a [ư ri tâm nau mprơ  saơ geh nau ueh ngăn. Kơt lah, balư nơm ndri\ng nau nkoch nau tâm ro\ng ri ndrel joi nau mprơ ân geh tâm ndri\ng tay gay ma ơh mplơng nau ân tâm di.

Kơt lah nau ma phung hên mhe mprơ aơ nơh, phung hên mprơ đah nuih n’hâm nsôih tât tât tâm mâp bol ma me mbơ\ mô u\ch, mô ân, oh nur mô ư mô u\ch ân phung hên tâm gu\, yor ri ma gâp nkoch le\ nau mi\n đah nau mprơ n’hanh nsôh gay tâm tata jêng ur sai bol ma me mbơ\ mô ân. Ngăbn lah ohung hên tâm tât tâm jêng yor geh nau u\ch nau mprơ, nơih tâm nau mi\n n’hanh tâm pă nkoch. N’hanh tă bah nê, tât rnôk aơ phung hên hôm geh nau mprơ, mprơ tâm ăp nar ngêt sa, nar rhơn m’ak, nau rngot klâng bah [on lan mô lah tâm ăp nar ngêt sa têh’.

Nau mprơ nroi Jarai mpeh nau er ri geh plơ\ si\t plơ\ hăn kơt lah nau tur chi\ng, nrôk ntoh n’hao rnôk mbrơi, rnôk  ri lo\ geh nau nơih, nteh tâm ban. Rnôk mhe ntoh nayu mprơ ri nu\ih mprơ ân geh âk n’hâm, geh nsum đah nau mprơ ueh, rnôk mprơ kơt lah tâm nkoch tâm n’eng tôr.

Âk bu ndăm, bu ndruh rnôk tâm u\ch, bu mô jang nkoch ngăn nau u\ch ôh. Bah nau mprơ, nau ndri\ng ri bu tâm nkoch, tâm mbơh noiưh ngăn.

Ta Plei Luh Tong Yong, xã Ia Hrú, n’gor Gia Lai, nau mprơ bah ur sai Kpă Tham n’hanh Rmanh H’Rek, geh ăp nu\ih bu rnê nkoch ngăn, ngăn lah bu ndăm. Nau mprơ ho\ leo ur sai khân păng tâm jêng tâm tât, n’hanh nau nau [ư njêng nau ueh tâm  rnăk vâl khân păng tâm âk ngăn rlau aơ. Nô yuh u\ch mprư ntơm bah kn se, tât rnôk têh blau chiă ndrôk mô lah râng nau ngêt sa bah [on lan ri vay mprơ tâm rlong ân bu djăt. Nkoch tât nau u\ch đah nau mprơ bah ur sai nơm, nô Kpă Tham n’hanh yuh Rmah H’rek nkoch:

Đah phubng hên nau mprơ ho\ lah nau nơm u\ch ngăn mprơ, yơn mô di kâp geh ngêt ndrănh nhu\l di\ng mprơ. Rnôk geh nau u\ch nkoch u\ch mbơh ri nơm jêr ngơi ma mbung, nau nau ngơi ri nth bah nau mprơ, geh đơn ri nơm nkreh n’hanh ntoh nau mprơ nkre ro.

Ur sai Kpă Tham-Rmah H'Rek ta ntu\k rhôp nău mprơ VOV Tây Nguyê

Nô Kpă Tham nkoch tay:

Mprơ mô êng lah nau ueh văn hoá vay ơm bah u che nơm lơi ân ma lah nau u\ch păng ho\ sa jru tâm nting mham hôm. Ntơm bah ơm tât rnôk aơ, nau văn hoá ơm, nau mprơ ơm phung hên u\ch n’hanh mprơ mro lah geh rnôk nơih

Nau mprơ “Adoh todăm dra” rnoi Jarai geh nau lư ngăn tâm nkuăl Chư Pưh n’hanh Ayun Pa, n’gor Gia Lai. Êng nê, tâm nkuăl aơ hôm geh nau mprơ “Kam Thơng” vay ri bu ranh, bu têh năm tâ mprơ nsum mo lah mprơ ân nu\ih ma khăn păng u\ch ro\ng nkoch nau mô lah tâm mbah. Tâm nkô| trăch ba kơi, phung hên mbơh tât nau mprơ aơ.

 Nu\ih nchih rblang: Y Sưng Phê Ja