Nghệ nhân dân gian Y Hiu Niê Kdăm-Nu\ih nthoi nau nteh chi\ng Rđe.
Thứ sáu, 00:00, 31/01/2020

VOV4.M’nông: Bơi tât 20 năm tâm dăch đah jrâu nti tur chi\ng, bu ranh Y Hiu Niê Kdăm mô nkah ho\ ntyi\m nti ân du\m âk rơh mom blau tur chi\ng ndrel gi\t ăp nau chi\ng bah rnoi Rđe. Đah nau gơih ndrel nau nsôih gay ma mât nau vay ơm bah rnoi mpôl, bu ranh Y Hiu ghôm nsôih nti ân mom ndăm, gay nau tur chi\ng geh nthoi mro.

            Ăp nar năm mhe aơ, tâm ntuk pâl n’aih nsum Kô Tam (nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak) lơn ma jêng ueh m’ak yor nau nteh chi\ng. Âk nau chi\ng geh goh ta aơ, yor rmôt nu\ih bu ur pah kan bah ntu\k pâl n’aih aơ goh. Bah năp nê nê bơi tât du khay, 17 nu\ih bu ur pah kan tâm ntu\k pâl n’aih ho\ gơih n’ơr tur chi\ng, goh gong đah nau nti\m bah bu ranh Y Hiu Niê Kdăm.

            Yuh H’ Ri Ka Niê, tâm rmôt chi\ng aơ nkoch, bol ma ho\ blau djăt ndrel tăng âk nau nteh chi\ng tâm [on nơm, yơn rnôk geh nti ngăn ri mơ saơ păng jêr geh tâm rnglăp ân nteh tâm ban. Yơn lah, đah nau ntim nti bah bu ranh Y Hiu, yuh nsôih djăt ân ueh ndrel goh ân ueh ndrel ân blau lơn:

            ‘Nai nti\m nti ri nơih gi\t ngăn, nti ân ăp nau nteh, ăp nau tăng. Nai nti|m nti gơih ngăn, nti\m ân n’hêl, ân kloh ân ăp nu\ih ti\ng. Geh nai ntim nti ri gâp saơ u\ch ngăn. Gâp lơn ma u\ch geh âk lơhn tay, gi\t âk lơn tay gay ma nơm lơn ma geh nau blau, jêh aơ hôm nti\m nti âk ăp oh kon se ba kơi tay đo\ng ri lơn ma ueh”.

            Ti\ng uănh nau nti\m nti bah rmôt tur chi\ng ndrel lah nu\ih kơl an prăk ân ăp jrâu nti\m nti aơ, wa Nguyễn Thị Ngọc Anh, Kruanh Hội đồng quản trị Công ty pâl n’aih nsum mpôl Kô Tam ân gi\t, geh nau mbơh đă bah ntu\k kan văn hoá, thể thao ndrel pâl n’aih nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột mpeh nau nti\m tur chi\ng, ngăn lah ân rmôt bu ur, păng saơ rhơn ngăn ndrel u\ch nkre. Ăp nu\ih râng hăn nti ko geh nau bonh đă ndrel geh pă prăk khay kơt lah hăn pah kan tâm ăp nar. Rnơm ma nê, ăp nu\ih geh râng nti ri gơih ngăn, djăt ueh ngăn ăp nau tă geh nti, bu ranh Y Hiu ntim. Knu\ng jêh gleh nar geh nti, ăp nu\ih ho\ geh djăt kloh ndrel ăp nau chi\ng ueh ngăn. Wa Nguyễn Thị Ngọc Anh, nkoch:

            ‘Nai nti\m nti gơih ngăn, nti\m ueh ngăn, leo lôch nau gi\t blau bah nơm nti\m nti ân kon sau. Ndrel ăp sau ăp mon ko\ geh âk nau u\ch đo\ng yor lah ăp mom hôm nkre [ư nkre nti. Ăp mom ta aơ ri u\ch ngăn ma nai, nkre u\ch mât đo\ng, mât nau vay ơm bah nơm yor ri ăp mom ho\ gơi nti\m nti ndrel ma gơih djăt nau ndrel geh nau blau goih ueh ngăn”.

            Bu ranh Y Hiu Niê Kđăm ân git, păng ntơm hăn nti tur chi\ng tă bah năm 2002, rnôk ma jrâu tur chi\ng mom bah [on M’Duk (Phường Ea Tam, nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột) nchrăp leo pơk jrâu mhe ma ê geh saơ joi nu\ih nti. Yor mô u\ch kon se lơi dơm nau nti\m nti, wa ho\ dăn đah ntu\k kan [ư hăn nti jrâu nê. Lôch jrâu nti, âk ngăn kon se nti tur chi\ng tâm [on M’duk ho\ blau tur chi\ng nau nơih đah nau geh âk lơn đah ăp jrâu nti\m tur chi\ng ndrel rnôk nê. Ndri lah tă bah nê, nau nti\m nti tur chi\ng ho\ krêp dêh ma wa, leo păng hăn tât ăp [on tâm nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột ndrel âk nkuăl êp nê. Wa Phạm Thị Hải Bình, Groi Giám đốc Ntu\k kan văn hoá, Thể thao ndrel pâl n’aih năl lah, bu ranh Y Hiu gơih ngăn ma nau kan nti\m nti ndrel ma mât nau vay ơm chi\ng gong bah rnoi nơm:

            ‘ Đah bu ranh Y Hiu Niê Kđăm ri aơ lah du hê nu\ih du\t n’hâm gơih n’ơr, nsôih kan ndrel geh nhau u\ch ngăn tâm nau kan mât ndray, ê lor lah nau mât ndray nau vay ơm văn hoá bah rnoi Rđe, jêh ri đo\ng lah tâm nau nti\m nti ân ăp oh kon se tâm ăp jrâu ma Ntu\k kan văn hoá nkuăl [on têh Buôn Ma Thuột ho\ [ư”.

            Bu ranh Y Hiu nkoch, păng mô nkah le\ ôh păng tă nti du\m bri âk jraua tur chi\ng ân mom ndăm. Kan nti\m nti tur chi\ng ngăn lah đah bar ngơi ndrel nau gi\t yơn mô geh tâm săm [u\t bu nti\m mbơh lor yor ri păng leo lôch nau u\ch ro\ng, nau gơih n’ơr gay ma nti\m nti ân kon se. Lah kon se ê ho\ gi\t, păng nsôuh nti\m nti ân gi\t, nau u\ch ro\ng bah nơm gay ma nti ân kon se. Lah kon se ê geh nau gi\t ri păng nsôuh mbơh tay, kuăn ty ăp oh gay ma nti\m nti nau tur chi\ng ân tâm di nau nteh, tât rnôk nteh ân geh tâm ban mơ di\ng lơi. Păng hôm joi trong ntim ân ngăn n’hêl lơn ăp nau tur chi\ng ân tâm ban đah nau mbơh nti\m êng păng, nchih klơ bảng ân kon se nơih uănh, nơih gi\t:

            ‘Gâp hăn nti tur chi\ng tă bah jo\ hôm, bơi tât 20 năm, ndrel kan nsum ma ntu\k kan nti\m mbơh nau ơm văn hoá bah nkuăl [on têh. Gâp ho\ nti\m ân n’ăp ma kon se jê|, druh ndăm, n’ăp ma nu\ih tâm [on đo\ng. Jêh tât a[aơ ri gâp nti\m nti ân n’ăp ma bu ur ndrel druh ndăm ndrel du rmôt tur chi\ng bu ur kon se tâm [on Tuôr, xã Hoà Phú. Gâp săo ăp kon se ri gơih ngăn djăt nau gâp mbơh, bol ma bu ur mô lah bu klô ri ko\ lah du nau gay ma mât ăp nau vay ơm ueh bah nơm, mô ân geh roh lơi”.

            Mô êng knu\ng blau tur chi\ng ndrel nkra ndơ uh, goh êng bah rnoi rđe, bu ranh Y Hiu Niê Kđăm hôm lah nu\ih mbơh nau u\ch, nti\m nau u\ch ro\ng ngăn bah nau tur chi\ng, goh gong, nau u\ch đah ndơ goh, ndơ uh bah rnoi nơm ân ăp rơh kon se geh păng nti\m mbơh. Aơ lah nau ma mô di lah ăp nu\ih ko\ blau dơi [ư ôh. Nau mi\n đah nau klach roh hêng bah ăp nau khlay bah nau vay ơm nê lah nau nsôih đă păng ân geh [ư ân dơi, păng hôm u\ch ntim ân kon se ăp nau blau êng kơt lah nkre goh, đing năm, đing buôt.

            Ndrel đah nau nti\m nti ân ăp jrâu yor Ntu\k kan Văn hoá pơk, bu ranh Y Hiu hôm dâk êng pơk jrâu êng ân ăp kon se geh nau u\ch tur chi\ng tâm [on lan nơm. Âk me mbơ\ ho\ hăn tât uănh khlay ma ma trok prăk, yơn păng mô ndơn. Păng nkoch, nau u\ch, nau rhơn ngăn bah nau rêh păng knu\ng lah saơ nau rêh jêng bah nu\ih nơm nti\m nti tâm ăp nau nteh ching, gay nau nteh chi\ng nê geh nthoi jong mro mrăng đah ăp yan kao năm mhe./.

                                    Nu\ih rblang: H’Thi

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC