VOV4.M’nông: Tâm nău rêh nuih n’hâm bah [on lan ăp rnoi nu^h Tây Nguyên lah nsum n’hanh nu^h Bahnar lah êng, ch^ng gong lah ndơ du\t khlay. Păng mô dơn lah drăp ndơ huêng, ndơ tâm ngơi đah kon nu^h n’hanh brah yang ma hôm lah drăp ndơ khlay bah ăp rnăk wâl, [on lan đo\ng. Nău n’hao êng săk rnôk UNESCO kơp dơn “ntu\k tu\r ch^ng goh gong Tây Nguyên” lah drăp ndơ văn hoá mô mpơl săk bah ntil kon nu^h, ăp nu^h g^t blău ch^ng gong Tây Nguyên ma ăp nău kan ngăn ngăn bah he, nău nsrôih dâk rêh tay n’hanh trêng nti an rơh kơn mom ndăm văn hoá ch^ng gong Tây Nguyên.

            Đah a[aơ 13 năm, Văn hoá ch^ng gong Tây Nguyên ho\ dơi UNESCO kơp dơn ngăn lah ndơ du\t ue\h blău văn hoá mô mpơl săk n’hanh trêng mbung bah ntil kon nu^h. aơ lah du nău rhơn, nău n’hao êng săk đah nu^h [on lan Tây Nguyên. I ngăn, du\t âk nu^h blău ch^ng gong Bahnar, Jarai, Sedang, Rđe…ho\ nsrôih êng gay mât njrăng, prăp ndray n’hanh trêng nti tay mpeh văn hoá ch^ng gong an rơh kon mom ndăm bah kơi. Wa Thuk, ta [on Plei Angleh, xã Đak Krong, nkuâl Đăk Đoa, n’gor Gia Lai nkoch:

            “Kônh wa ta aơ tâm ban kơt kônh wa nu^h Bahnar ntu\k êng [a [a\ đo\ng du\t uănh khlay dêh ro\ng ch^ng gong, [on hên geh rlău 20 bor ch^ng gong nê. Đah kônh wa he ta aơ uănh ch^ng gong lah drăp ndơ khlay bah rnăk wâl, bah [on lan. Yor kơt nê|, ăp nu^h g^t blău ch^ng gong, nu^h bu ranh trêng nti tay an rơh mom ndăm bah kơi g^t tu\r ch^ng goh gong, g^t gân djăng ch^ng gong. N’hanh lơn lah ăp năm mhe aơ [ư nt^m nti ch^ng gong an kon se tâm kêng măng nar prao ăp pơh. Jêng ăp rơh kơn kon se ta Plei Angleh dja tâm ban kơt plei êng [a [a\ bah xã Đak Krong lah êng n’hanh lam nkuâl lah nsum đo\ng g^t tu\r ch^ng goh gong da dê. Djăt ma geh rnôk kh^t yot, mô dơn êng du [on nê tu\r ch^ng goh gong bah măng tât ôi ma le\ du [on tâm xã tât weh khâl n’hanh ndrel râng tu\r ch^ng goh gong njăt an nu^h roh s^t đah bri phan t^ng u che yău ye đo\ng. hôm ăp nar lễ hội, tâp kh^t, [ư mpât mprơ gưl xã, gưl nkuâl ri nti lor ăp nău mprơ ơm, mô lah nău mprơ mhe gay rnôk tu\r ue\h lơn. Jêng mô geh kô| ma ntu\k tu\r ch^ng goh gong mô rêh mbro t^ng mông nar”.

            Nu^h blău ch^ng gong, tă [ư nai nt^m nhih nti tiểu học Y Blưn ta [on Pơlei Kon Tum Kơpơng, phường Thắng Lợi, nkual [on têh Kon Tum, he mbra dơi lah bu ur Bahnar ta n’gor Kon Tum râng nti tu\r ch^ng goh gong dơm. Âk rơh kơn kon se nti ta lam ăp nhih nti tâm nkual ho\ dơi păng trêng nti tay nău ch^ng gong, jêng ăp găr ntil ndơ\ tay nău nteh ch^ng gong Tây Nguyên n’gloh nteh ngai lơn. Kônh wa njêng du rmôt ch^ng gong kon se ta [on plei Kon Tum Kpơng, way dơi jă râng ăp nău kan văn hoá ta nkual [on têh, ta n’gor. Wa Y Blưn nkoch:

            “Ăp nu^h blău ngăn ri nt^m t^ng trong way ơm nê lah ăp nu^h blău mprơ nău ch^ng gong, hôm gâp ri an ăp oh mon nti kăr le\ t^ng rêng tâm râp goh lôch nê mơ nt^m goh ch^ng gong. Bôk năp ri gâp nt^m an ăp oh mon tu\r goh nău ch^ng gong i dơh [ât kơt goh ăp nău mprơ bah nhih nti, nău mpât mprơ, rnôk ma ăp oh mon ho\ bên ti hôm ri nt^m ăp nău ch^ng gong ngăn.

            Gâp mô hôm g^t kah dah âk tơ\, dah âk rmôt, nt^m an kon se tâm [on Kon Tum Kpơng nti ta nhih nti Võ Thị Sáu, Nguyễn Công Trứ, Triệu Thị Trinh…n’hanh du đêt mon nha t^ng nti ch^ng gong đo\ng. Kơt rmôt bah Kali Trần, ăp mon ho\ hăn tu\r ăp ntu\k tâm dak he n’hao êng săk ngăn”.

            Nu^h rgum joi, wa A Biu, ta [on plei Klech, xã Ngọc Bay, nkual [on têh Kon Tum, n’gor Kon Tum lah ngơăy tâm ăp nu^h g^t blău chraih ch^ng gong, ho\ an roh âk mông nar rgum joi ch^ng gong Tây Nguyên n’hanh mông nar an trêng nti tay rơh mom ndăm bah kơi tu\r ch^ng goh gong đo\ng. wa an g^t:

             “He nt^m an kon se ta nhih nti ri ân geh to\ng ăp ch^ng gong. Manh ch^ng gong bah [on jêr ngăn đo\ng jêng hăn rvăt dơm. Ri geh nu^h tăch yơn mô di ch^ng gong hôm ăp to\ng ue\h kơt ơm ma ho\ geh d^n bet âk. He m^n ch^ng gong chah đang ri dơi nj^r tay, lah mô geh ch^ng gong ri mô geh ndơ ma nt^m nti an kon se. jêng hăn rvăt s^t nkra nj^r tay dơm. Ntơm bah nê ăp nar nt^m an ăp kon se jê| ch^ng gong dơm. Djăt ma ăp măng nar prao lah khân păng hăn tât ta jay nti tu\r ch^ng gong, nti múa xoang dơm.

            Đah nău nt^m an rơh kon se tu\r ch^ng goh gong he mô dăn  geh ndơ nkhôm đê|. Kon se hăn nti lah rhơn hôm. M[ak goh gong đo\ng, rhơn goh gong đo\ng. yor kơt nê|, gay huêng ch^ng gong hôm rêh mbro ri ăp rơh kơn bah kơi ân gân djăng đah ch^ng gong, ro\ng ch^ng gong n’hanh mât ndray ch^ng gong kơt u che he kăl e”.

            Ndrel đah nău nsrôih bah ăp gưl n’gâng kan ta ntu\k, ăp nu^h g^t blău ch^ng gong dôl t^ng [ư trêng nti tay an kon său blău tu\r ch^ng goh gong tâm ban kơt nău ro\ng đah drăp ơm ơm yău ntlơi an văn hoá dja, gay ch^ng gong Tây Nguyên mbro n’gloh nteh./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân