VOV4.M’nông – Tâm ban kơt [on lan ăp mpôl rnoi đê| nu^h êng ta nkual neh Tây Nguyên, nteh ch^ng, nteh goong kơt lah le\ krêp kăr tâm poăch mham, tâm  săk huêng bâh nu^h Mơ Nâm- du mpôl bâh nu^h Sêđăng. Đah khân păng, ch^ng gong mô di kanu\ng lah ndơ nteh ma hôm na lah nău ueh an geh mât rbăy bâh ntơm tât a[aơ, ch^ng gong geh tâm nău rêh ăp nar, ndrel đah ăp nău way, nău kuăl brah.

Đah nghệ thuật ch^ng goong, ta ăp rnoi mpôl đêt mbra geh nău m’ha êng, nu^h Mơ Nâm kơt ne\ đo\ng, ch^ng goong geh tâm săk nơm ăp nău ue\h nt^t mpơl êng. Đê| đo\ng lah ndrel rnoi Mơ Nâm, yơn ta ăp nkual êng êng, nău tu\r, rkhăch nteh geh âk nău êng đo\ng. Ta ăp nău nteh, joi nu^h tu\r ch^ng goong an dơi [ư nău êng, nuih n’hâm bah nkual neh ne\...

Bu ranh A Vơng ta thôn Kon Ke 1, nkuăl têh Măng Đen, n’gor Kon Tum lah du hê le\ mât ndray lôch săk đah nteh ch^ng goong, nteh ch^ng bah nu^h Mơ Nâm. Bu ranh A Vơng an g^t: “Tâm nău rêh bah nu^h Mơ Nâm mô dơi mô geh nteh ch^ng goong. Pơng hăn ndrel đah mpôl hên bah nău gu\ âm ăp nar, tât ăp lễ hội, nău way ơm…”.

Bu ranh A Vơng rao ju\t ch^ng

Nu^h Mơ Nâm geh 2 bôr ch^ng têh lah bôr 4 păng n’hanh bôr 11 păng. Bôr 4 păng geh 8 nu^h râng tu\r, du\t âk dơi do\ng êng ta ăp rnăk wâl, gay rho\ an ăp lễ hội ta jay kơt: {ư brah rhơn jay mhe, lễ hội srih choih…. Đah bôr 11 păng ri geh 11 nu^h tu\r, dơi do\ng tâm ăp lễ hội têh bah [on lan, ntoh lư ngăn lah lễ hội rhơn ba mhe, rhơn jay nhih mhe…. Gay dơi do\ng bôr 11 păng, joi nu^h tu\r ch^ng an blău, an jo\ jong gay nti; hôm đah bôr ch^ng 4 păng ri dơh lơn, ăp rkhăch mô jêr ma geh nău mbơh rblang đêt tât le\ rngôch kônh wa tâm [on.

Đah nu^h Mơ Nâm, ch^ng goong mô knu\ng lah du nău do\ng nteh gay rho\ tâm ăp rơh lễ hội ta thôn [on, ma săk pơng hôm lah du gâl bah ăp lễ hội. Ntoh lư kơt tâm [ư brah rhơn ba mhe, nu^h Mơ Nâm mbra lăch djăr gay rah ta ba, ta phe n’hanh mhing ta ăp păng ch^ng dơi uănh lah tâm lễ hội. Nău way aơ ns^t tay nău u\ch bah kônh wa tât đah brah huêng, dăn du năm mih lăng prăng ue\h, gah geh nău rêh hơm răm n’hanh to\ng ăp. Mô lah tâm lễ hội rhơn jay mhe, jêh rnôk mhing mham su\r ta ăp jrông jay, ri nu^h Mơ Nâm mhing ta ăp păng ch^ng đah nău way gay mât ndray drăp ndơ tâm jay mô an so\k ntu\ng, yor bah kăl e, ăp ch^ng goong le\ dơi uănh lah drăp ndơ khlay, jay geh âk ch^ng yău ri lah ndro\ng, dơi ăp nu^h êng ryơk.

Rnoi Mơ Nâm (nkuăl Kon Plông) tu\r ch^ng, uh rlet nkoch ndơ ue\h văn hoá đah năch pâl nđaih

T^ng nău way lah bah nu^h Mơ Nâm, ch^ng goong lah ndơ gay tâm ngơi đah brah yăng. Tâm ăp lễ hội, kônh wa [ư ăp nău mpo\ng u\ch bah năm tă bah ăp nău rkhăch ch^ng gay dơi dơn nău rgum mât, kơl an bah brah yang. Bah meng ne\, mô knu\ng tâm nău rêh brah huêng, ma khlay bah ch^ng hôm dơi mpơl nău tâm rnglăp nsum mpôl ta ăp [on lan. Tâm nău rêh ăp nar, rnôk nteh ch^ng n’gôr m’ak lah rnôk ăp nu^h rgum r[u\n. Yor nău ne\ le\ rhăt jăp tâm rnglăp bah le\ rngôch ăp nu^h.

Bu way uănh lah ue\h bah du bôr ch^ng t^ng tâm nău nteh. Du bôr ch^ng ue\h, mbra dơi [ư bah kông ngăn, rnôk goh, nteh ntâr ngai, geh nău rgop nteh n’gôr êp n’hanh ngai. Hôm đah ăp bôr ch^ng mô ue\h, do\ng kông le\ tâm rlu\k, ueh nteh knu\ng dơi rnôk bôk năp, jêh ne\ ngăch ju\r djơh, nteh bah ăp bôr ch^ng aơ lơ jo\ lơ nteh tih.

Bu ranh A Vơng an g^t: Du hê pâl ch^ng dơi an lah blău rnôk dơi g^t blău ăp ntil nău rkhăch bah ch^ng. Ta t^ng nău rkhăch, an g^t ăp ntil “tâm rgop” đah ăp nu^h tâm rmôt tă bah ch^ng me tu\r lor, gay mô tâm v^ nteh. Yor nê, gay jêng du hê pâl ch^ng blău mô geh dơh du đêt, joi an geh nău mât ndray, nsrôih n’hanh geh nău u\ch.

Dơi an lah, đah nu^h Mơ Nâm, nghệ thuật ch^ng goong lah ăp nău khlay văn hoá khlay, dơi mât ndray, r[ay tă âk nu^h. a[aơ, gay rgop ndrel đah kônh wa mât r[ay ăp nău khlay văn hoá ch^ng goong, nkuăl Kon Plông nsrôih [ư âk trong mât ndray n’hanh hun hao ntil nghệ thuật aơ. A[aơ le\ tâm rgop đah ăp nghệ nhân pơk âk jrô nt^m an druh ndăm, mât ăp lễ hội ue\h, ndâk njêng ăp [on văn hoá pâl nđaih, ndâk njêng ăp rmôt ch^ng goong ta ăp [on lan gay tu\r rho\ an năch pâl nđaih tât khâl nsong ns^t tay nău geh đăp mpăn an ăp nghệ nhân… tă bah ne\, nteh ch^ng, nteh goong bah nu^h M’ Nâm ntâr n’gôr n’gul bri lâng dak rngot Trường Sơn têh hvi./.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja