VOV4.M’nông: Đăk Hiêu, du nkuăl geh nkhah êng tâm [on Liêng Keh, xã Đắk Phơi, nkuăl Lắk, ho\ tă bah nkuăl lơi dơm mpuh chuh n’gang, kơt lah 100% kon se ta aơ mô geh chuh. Yơn lah, jêh bơi tât 5 năm nsôih nkoch mbơh, bonh đă nu\ih [on lan, tâm dăch ma [on lan, tâm dăch ma ngih dak si, ri tât rnôk aơ nau chuh n’gang ta aơ ho\ geh rlau 50%.

Trong hăn tă bah Ngih dak si xã Đắk Phơi tât Đắk Hiêu jong nklăp 8km yơn lah trong hăn mô ueh, hao yôk. Tâm yan vai, ndeh hon đa hăn dơi bol ma geh nau jêr, yơn lah tâm yan mih trong mbir, ndeh dơi hăn ta aơ knu\ng lah ndeh công nông, mô lah hăn jâng. Yor ri ma, bơi tât 5 năm ma aơ, trong aơ ho\ jêng mơng ngăn đah ăp nai dak si tâm xã Đắk Phơi. Ta aơ geh 82 rnăk [on lan đah 391 nu\ih, 100% lah lah nu\ih rnoi mpôl Mông ntrơn hăn tă bah nkuăl yôk mpeh ba lơ lăp gu\, nau rêh văng sa ri mâp âk nau jêr ngăn. Ti\ng nau vay tă bah jo\, bol ma ntu\k hăn ri rnoi Mông ko\ u\ch gu\ klơ yôk prêh, ntrơn gu\ âk ntu\k yor ri ma nau chuh n’gang dak si kơt lah mô geh. Aơ lah nkô| ma bah năm năm 2015, ntu\k aơ lah ntu\k mioo geh  do\ng ma dak si chuh n’gang. N’hâm soan bah me ndrel kon se geh khuch, rnoh kon se brêt têh ri âk. Gay rklaih nau kan aơ, ăp n’gâng kan, rmôt kan, ngăn lah ntu\k kan dak si ho\ n’hao nau kan nkoch mbơh, n’hao nau git bah nu\ih [on lan mpeh nau khlay bah nau mât chăm n’hâm soan, ngăn lah nau chuh n’gang. Ngih dak si xã Đắk Phơi ho\ ndâk ntu\k chuh n’gang bah dih tâm Đắk Hiêu, cán bộ nau dak si tât bonh đă ăp rnăk gay ân kon hăn chuh. Tâm ăp khay du tơ\, cán bộ chuh n’gang lo\ hăn rlau 8km trong yôk gay ma chuh n’gang ân kon se ta aơ. Tât rnôk aơ, jêh bơi tât 5 năm nsrôih, nau gi\t bah nu\ih [on lan ta aơ geh n’hao prêh, rnoh kon se geh chuh n’gang geh 52%, rnoh bu ur tâm năm deh kon geh chuh vắn xin njrăng uốn ván geh 45%.

Yuh Đào Thị Cam, geh 4 nu\ih kon. Kon tal 4 mhe deh geh 20 nar. Le\ 3 bah yuh Cam ko\ ê tă mâp geh chuh du ntil vắc xin ơm. Rnôk deh kon tal 4, yuh geh cán bộ Ngih dak si xã Đắk Phơi hăn tât ta ngih nkoch nti\m kloh mpeh nau chuh n’gang, yor ri ma jêh rnôk tăng lah geh rmôt hăn chuh n’gang bah ngih dak si tât tâm [on, yuh Cam ndăn leo kon mhe deh hăn chuh njrăng vắc xin hiăn. Yuh Đào Thị Cam nkoch:

‘ Gâp geh 4 nu\ih kon, le\ 4 nu\ih kon ri ê geh mâp chuh dak si du tơ\ ơm. Nar aơ ri mơ gâp leo kon gâp hăn chuh dak si rơh bôk năp”.

Du hê nu\ih êng đo\ng lah rnăk yuh Thào Thị Thổ. Kon bôk rah yuh Thổ ho\ rlau 2 năm yơn ê mâp tă geh hăn leo chuh ơm. Nkô| lah yor klach kon ji kop duh hô yor ri ma mô leo chuh. Nar aơ, rnôk geh bu hăn chuh tâm [on, rnôk ma sai păng mô geh tâm ngih, yuh Thổ bă kon tal bar păng mhe geh du khay tât chuh vắc xin bôk năp ân ma kon. Yuh Thào Thị Thổ nkoch:

‘Năm aơ gâp 19 năm, gâp deh geh 2 nu\ih kon hôm. Kon gâp ê geh tă mâp chuh du tơ\ ơm yor lah sai gâp mô ân chuh. Nar aơ sai gâp mô geh ta ngih, yor ri ma gâp leo kon hăn chuh”.

Ti\ng nai dak si Phạm Thế Thăng, Kruanh ngih dak si xã Đắk Phơi, Đăk Hiêu ê geh ndâk [on êng yor ri ma ê geh nai dak si tâm thôn, tâm rnôk nu\ih [on lan ê geh nau gi\t rbăng ngăn, hôm ơm nau vay rluk mâl ê gi\t, rlau 505 rnoh nu\ih mô blau nau ngơi yoăn yor ri ma nau nkoch mbơh, bonh đă nu\ih [on lan tât ngih dak si lah nsum, leo kon se hăn chuh lah êng mâp âk nau jêr ngăn. Nau dak si CKI Phạm Thế Thắng, ân gi\t:

‘Nau tâm ngai tă bah aơ tât ngih dak si xã ri ngai ir yor ri ma rnoh nu\ih leo kon hăn ngih dak si xã hăn chuh ri mô âk. Ngih dak si ho\ ndơ\ luh âk nau kan. Ăp khay, cán bộ nau dak si tât ta aơ gay ma chuh. A[aơ, rnoh geh chuh vắc xin to\ng nglai ê geh âk. Đah vănc xin du nglai chuh ri rnoh prêh lơn, kơt lah hiăn, rtoh luh dak ho\ geh rlau 80%. Rnoh dêh lah dêh tâm rnoh chuh tal 3, kơt lah vắc xin 5 tâm 1 geh 3 nglai yor ri ma tơ\ chuh geh tâm nkhah”.

Bol ma ngai, jêr hăn, yơn nau kan chuh n’gang geh Ngih dak si xã Đắk Phơi [ư tâm di nau mbơh đă bah n’gâng kan dak si. Kon se ndrel bu ur bu\n tât chuh ko\ geh mbơh, khám săch, jêh chuh ri geh nkân gu\ tâm 30 mni\t, nau kan chih n’gang geh đăp mpăn, ngăn lan, cán bộ, naui dak si mro nti\m mbơh ân kloh ăp nau vay mâp jêh chuh tâm kon se geh ma me mbơ\ bah oi nau rvê.

Yơn lah, nau kan chuh n’gang tâm nkuăl Đắk Hiêu dôl geh nau ueh, yơn nau ntul rlong ngăn lah rnoh nu\ih ntrơn lăp gu\ êng tâm Đắk Hiêu hôm âk lơn [ư nau kan mât njrăng rnoh nu\ih geh chuh n’gang ri mâp nau jêr. Rơh tât, ndrel nau nsôih bah ngih dak si, n’gâng kan tâm xã ân geh ăp nau kan rjăp ngăn lơn tâm nau kan mât rnoh nu\ih ntrơn gu\ mhe, ơm ntop tay nu\ih kơl nau kan dak si gay mât chăm ân ueh n’hâm soan bôk năp lah nsum, chuh n’gang lah êng ân nu\ih [on lan ta aơ lo\ geh nau rgâl, rgop nau n’hao n’hâm soan, nau uêh ân nu\ih [on lan.

Nu\ih rblang: H’Thi