VOV4.M’nông: Sah ho\ geh bah du\t ơm aơ jêng du ndơ do\ng way bên tâm nău rêh n’hanh nău kan ăp nar bah nu^h K’ho ta Tây Nguyên. Kơt lah ăp rnăk way geh bar pe mblâm sah tâm jay đah âk ndơ do\ng êng êng. Tâm nê geh sah do\ng tâm rnôk lễ, tết, [ư njroh mprơ n’hanh do\ng gay ma yông ue\h măt uănh, dơi kuăl lah sah ndrang (sơ\ bơnơl). Sah ndrang lah ndơ [ư du\t âk roh mông nar tanh n’hanh mpơl nău blău ti n’hanh ndê bah nu^h tanh.

            Bah kơi jay xây têh hvi kloh ue\h bah rnăl wa K’Ệp, ta thôn Duệ, xã Đinh Lạc, nkuâl Di Linh, n’gor Lâm Đồng, lah jay đar do\ng gay prăp ndơ tanh sah. Nău kan tanh tôk ho\ kơl kônh wa ns^t geh wa\ng sa đăp mpăn âk năm rlău aơ. Ndơ geh tanh kônh wa pă an tăch [on lan tâm nkual n’hanh năch pâl nđaih dăch ngai, kơt Nkual [on têh Hồ Chí Minh, Vũng Tàu…a[aơ năch u\ch rvăt ndơ ue\h măt uănh kơt sah ndrang ân nchăm rvăt lor du khay bah năp. Rnoh khlay sah ndrang uănh t^ng ntil, nklăp 250.000 tât 600.000 prăk du mblâm. Wa K’Ệp an g^t, bôk năp tanh sah ndrang gay bah nău ro\ng dơm, lôch nê tanh âk mbrơi âk mbrơi:

            “Gâp kơt joi nti êng tanh sah ndrang. Gâp saơ sah ho\ sat jăng lơi, gâp so\k droh tay uănh mhâm trong tanh, kơt nti êng tâm âk khay mbro. Rnôk bôk năp gâp tanh pâl dơm, tanh rlong, lôch nê yông ta jay, ăp nu^h lăp pâl ri saơ rnê ue\h n’hanh u\ch rvăt. Ntơm bah nê gâp tanh sah, rnôk bôk năp gâp tanh sah ngăn dơm, tât bah kơi nê mơ d^ng tanh sah ndrang. Gâp tanh sah ndrang ntu\k tât lôch ri bu dăn rvăt le\ tât ntu\k nê. Geh rnôk mô geh sah ndrang gay ma tăch. A[aơ khân păng u\ch rvăt sah ndrang ri ân kuăl điện nchăm ton rvăt lor, mô geh sah ndrang ơm gay ma tăch đo\ng ôh”.

            Nău tanh sah ndrang ân [ư đăp dêh na nê|, blău sơch ntơm bah rnôk nchrăp ndơ tanh tât [ư tanh lôch jêng sah. T^ng wa K’Ten, ta thôn Kao Kuil, xã Đinh Lạc, nkuâl Di Linh, yor kơt nê| ma nău tanh du mblâm sah ndrang roh du\t âk mông nar:

            “Sah ngăn kơp le\ ma nar kôih ngâr nchrăp ndơ tanh sah ri jo\ nklăp 3 nar lah [ư jêh, hôm sah ndrang roh du\t âk mông nar lơn, he ân đăp dêh n’hanh [ư na nê| t^ng gâl tanh ri sah mơ nâp n’hanh ue\h. Du mblâm sah ngăn do\ng jo\ bar pe năm. Hôm sah ndrang ri do\ng jo\ ngăn, way do\ng an kon său rnôk ăp nar lễ hội dơm”.

            Ndơ tanh sah ndrang lơn âk lah rse reh rj^ng, gle, sre brai ju, len…A[aơ u\ch geh, ngâr, gle, rse reh rj^ng…di rnoh tanh sah ue\h, kônh wa ân hăn joi tâm bri jru ngai, le\ ma s^t hăn ân roh du pơh. Ndơ tanh ân [ư rlău âk gâl kơt ih kro (yơn ân der nar kranh, du\t ue\h lah an sial n’hơt kro mbrơi); plah n’hanh kôih ngâr…Rnôk tanh ri ntơm lor bah lu\r sah tât săk sah, rse sah. Ăp du gâl ân geh nău đăng blău da dê, lơn lah kỹ thuật njêng rup ndrang.

            Geh bar ntil trong tanh sah ndrang tơm, nê lah tanh njêng rup ndrang chữ V n’hanh ntil rup ndrang dru\ng joch. Săk ndrang lơn âk lah ndrang gu\r n’hanh ndrang nđôch, dơi so\k bah ntô tơm si bri mô lah brai ndrang; nău way do\ng dak gu\r nđôch êng tâm bri gay [ư ntơr ue\h trong rup ndrang, njêng luh ăp ndơ geh [ư nt^t êng.

            A[aơ ta xã Đinh Lạc, nkuâl Di Linh, n’gor Lâm Đồng, geh âk nu^h blău tanh sah, njêng [on blău ti kan way ơm. Bol ma kơt nê|, ta năp trong r[o\ng lăp rgum n’hanh hun hao, nar lơn ma đêt mom ndăm u\ch krêt dêh đah n’gâng kan tanh sah. Bu ranh [on K’Jôs, thôn Duệ, xã Đinh Lạc, nkoch:

            “Tâm thôn Duệ geh âk rnăk hôm mât ndray nău kan tanh tôk kơt tanh sah ndrang, sah dak…Yor tâm nău rêh nău kan ăp nar bah nu^h [on lan way nkre krêp dêh đah sah. Gâp u\ch ro\ng n’gâng kan ta ntu\k uănh khlay geh ăp trong nkra kơt pơk jrô nti tâm rlong tanh an ăp rơh năm deh, nu^h tanh blău n’hanh ue\h măt uănh ri geh ndơ nkhôm. Kơt nê| he mơ [ư an rơh mom ndăm gơih nđơr.

            Wa Nguyễn Quốc Phương, Groi kruanh UBND xã Đinh Lạc an g^t: gay mât ndray nău kan tanh tôk way ơm bah nu^h K’ho, n’gâng kan ta ntu\k kan nsum đah Ntu\k rgum r[o\ng nău kan way pơk ăp jrô nti ta tanh tôk an nu^h u\ch nti:

            “N’gâng kan ta ntu\k way nchrăp, bu ranh [on n’hanh mpôl mât njrăng êng thôn, chi bộ n’hanh ăp nsum mpôl ndrel lăp kan, he mbra tanh nkre ntu\k pơk jrô nti ta hội trường bah thôn gay [ư ntu\k nt^m nti d^l, trêng nti kỹ thuật tơm dơh tât blău jêr gay tanh sah ngăn tâm ban kơt sah ndrang đo\ng. mô dơn tanh sah ma tanh ăp rlơ đâng piăng, ăp dông rang đo\ng…Nê lah ăp ndơ he nkre do\ng dơi n’hanh nkre năp gay ue\h măt uănh. A[aơ trong r[o\ng ăp nu^h way plơ\ tay đah nău way ơm, bu u\ch rvăt ăp ndơ mha êng n’hanh way r[o\ng s^t mpeh tu tơm”.

            Ndrel đah nău hun hao bah n’gâng kan pâl nđaih Lâm Đồng, du đêt [on blău ti kan tanh tôk, cheh tanh bok brai bah nu^h K’ho ta nkuâl Di Linh ho\ n’hanh dôl mbrơi mbrơi rdâk [ư tay, rgop mât ndray hun hao ăp săk ue\h văn hoá way ơm bah [on lan tâm n’hor hoch nău rêh./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân