VOV4.M’nông: Tanh njuh bah rnoi Bunong geh tanh đah ty gay ma ueh. Mau ueh ngăn tâm blah njuh gay lah mau ndrih ndrel mau ôch, geh ndrel ma chăng mô lah êr. Ntoh ngăn lah ăp rup tanh tâm nthoi tâm rgop nsum ndrel geh nkra ân ueh đah rup si\m, rup mpa, tơm si mô lah ăp rup tâm nau rêh jêng ăp nar bah kônh wa.Rup tâm njuh geh  ntoh bah nuih n’hâm tâm nau vay bah rnoi Bunong mpeh neh trôk, yôk dak, n’hâm dăng bah bri ndrel nau janh bah kon nu\ih…

Thị Đoắt  n’hanh H’Thi Rya (nu^h răk rblang nău ngơi Bunong, ntu\k kan radio nău ngơi Việt Nam ta Tây Nguyên) tâm nsơ nsoh rnoi nơm

Ti\ng wa U Han, ngoai tâm ăp nu\ih tanh njuh ueh ngăn ndrel ngăch ngăn ta xã Dak Ndrung, nkuăl Dak nsong, n’gor Dak Nông, du blah njuh hôm ntoh nau blau ndrel nau u\ch bah nu\ih tanh. Yor kơt nê, njuh geh uănh lah mâng treh veh nau blau, nau gơih, nau ueh bah nuih n’hâm bu ur Bunong rnôk tât ntơm hăn ngih sai:

‘Kăl e nơh bu ur Bunong gay blau tanh njuh, tât rnôk gu\ sai ri ndơ nơm tanh mra lah ndơ gay ma ân ma ngih sai, kơt lah phôi ntâk, rnô ri gay ân geh. Mô blau tanh ri ngih sai bu mưch ngăn. Ntơm ma gâp gu\ sai ko\ blau tanh, mô geh ndơ kơt lah njuh, rnô ân ma ngih sai ri ngih sai bu mưch mô lah bu mô ân tâm gu\ ôh. Ntơm bah nê gâp nsôih ti\ng nti ndơ nơih ân tât ndơ jêr ndrel jêh nê gâp blau tanh da dê”.

            Du jrô nti nău tanh cheh ta Dak Ndrung

Wa U Hậu, ta [on Ndrunglu, xã Dak ndung, nkuăl Dak Nsong ân gi\t, nau tanh njuh ho\ tâm dăch ngăn đah bu ur Bunong bah ăp rơh, ntơm rơh me nti ân kon bu ur, yuh nti\m ân oh. Ntơm bah jê|, ăp bu ur ho\ geh nti\m nti, mơng đah nau tanh njuh, tât năm gu\ sai ri tanh êng nah bu\t gay ma têm đo\ng:

Ntơm bah rnôk jê|, lah saơ me gâp nchrăp mânh tanh lah gâp nchuăt ti\ng gu\ êp gay ma kơt. Gâp saơ u\ch tanh ri mbơ\ gâp nkra ân n’gang tanh jê| gay ân kơt nti. Bôk năp ri nti nau dăp mâng tanh, braih, jêh ri nti tanh ăp ndơ nơih. Rnôk 12 năm ri gâp ho\ blau tanh troi, tanh 3 mlâm nah bu\t. Ntơm bah nê, rnôk ru ri gâp gu\ tanh njuh dơm”.

             Nt^m nti nău tanh cheh

A[aơ, tanh njuh hôm ơm tâm nau rêh ăp nar bah rnoi Buong ta Dak Ndrung. Yơn lah, yor braih tanh khlay, tâm rnôk ăp blah tanh ơm lo\ thuk ndrel âk ntil yor ri âk nu\ih tanh njuh nar lơn mô âk. Yuh Thị Nhum, ta [on Bu Prâng, xã Dak Ndrung, nkuăl Dak Nsong, nkoch:

‘Tanh njuh khlay ngăn tâm nau rhe bah rnoi Bunong nơm, kăl e ndrel â[ơ ko\ kơt nê, tâm rnôk nju\n sông ri ân geh rnô, njuh gay ma ân ngih bu klô, ndơ nê lah ân geh ndrel khlay ngăn. Rơh mom â[ơ tâm rnglăp đah nau rêh mhe yor ri mô âk nu\ih blau tanh, nê lah nau ma hên rvê ngăn, lah phung mom mô ti\ng blau tanh ri mô geh nu\ih blau tanh tay ôh”.

Gay mât jăp nau vay tanh njuh vay ơm bah rnoi Bunong, năm 2012 tât năm 2014, xã Dak Ndrung ho\ pơk âk jrâu tanh njuh ân bu ur tâm nkuăl. Âk jêt tơ\ oh nur hăn ti\ng nti ho\ nchrăp ân nơm mânh tanh, rnôk ru ri ăp yuh tanh êng ndơ nơm do\ng tâm ngih. Yơn lah, gay tanh njuh jêng geh tăch ndrel nau tanh geh tâm nthoi âk âk lơn ri jêr ngă. Yuh Thị Thái, ta [on Bu Ndrunglu, xã Dak Ndrung, ngơi:

‘ Xã nti\m nti ân ăp yuh, ăp oh nti tanh, yơn yor mô geh prăk, ma braih ri khlay ngăn ri ma jrâu nti mô geh jo\ ôh. Lah ma geh prăk mô lah n’gâng kan pơk trong nơih ân hên nti tanh ri gâp ko\ mra rânh tay gay nti\m ân rơh ba kơi nti tanh njuh”.

            Ueh n’hanh nâp, yơn ndơ tanh cheh mô dơi tâm rlong đah ndơ ơm kachoh ơm

Blah njuh tanh đah ty jăp ngăn, lo\ tâm di đah bri n’ik, sial ji kăt tâm nkuăl Dak Nsong, n’gor Dak Nông, yor ri ma kônh wa nroi Bunong bu u\ch ngăn. Gay mô dơi ngăn lah njuh geh bu tăch khlay ngăn, du blah nah rnoh nklăp 700 rbăn, phôi ntâk rlau du rkeh du blah ti\ng nau têh, jong, yor ri ma jêr ngăn geh tâm tâm rlong đah ndơ bu tanh ơm rnoh lo\ thuk. Yor ri, tanh njuh bah bu ur Dak ndrung hôm knu\ng tong nau u\ch ndrel mât nau ueh ơm bah rnoi nơm. Joi trong r[ong hun hao njuh bah Bunong jêng ndơ tăch âk gay nu\ih tanh dơi rêh đah nau kan, rgop nau mât, [ư ueh nau khlay vay ơm lah nau kan ndơ\ luh ân n’gâng kan dnrel nu\ih [on lan tâm rnôk tâm rnglăp văng sa./.

Nu\ih rblang: H’Thi