VOV4.M’nông – Ăp rnoi mpôl đêt gu\ rêh ta nkual yôk prêh, nkual yôk dak he bah kăl e le\ g^t joi ăp ndơ geh ơm gay [ư dak si trăm ta mbân ao. Tâm ăp ntil tơm si an trăm bôk brai ri tơm chàm lah tơm dơi do\ng âk ngăn, [ư jêng chrêk ang nt^t mpơl ta mbân ao bah ăp rnoi mpôl đêt.

Tơm dak si trăm dơi [on lan saơ mâp êng, tâm rnôk muih bri [ư mir, hăn tâm bri ri ăp ntil ntăm tơm si krêp tâm bôk jêng li ta jâng ty, bôk ao… tâm rnôk kuih geh ăp bum, reh tơm si, pe\ play geh dak ntăk ue\h… bah ne\ jêng geh nău m^n [ư dak trăm bôk brai.

Tâm nău m^n bah kônh wa ri aơ lah saơ du\t khlay, geh nkô| nău kơt nău brah yang an [on lan. Dơi lah aơ ngoay tâm âk [ư mhe bah jâng wa\ng sa pe\ dônh, joi ndơ grh êng yor bu ur dơn [ư, yor r^ ma nău nkret dak si trăm n’hanh kỹ thuật trăm lah nău blău êng bah bu ur. Khân pơng to\ng nău gơih blău gay [ư jêng ăp ntil brai, rup gui ueh an mbân ao way ơm bah rnoi mpôl nơm.

          Ndơ khlay gay nkret dak ônh lah tơm chàm-ntil tơm hon tâm bri. Bu sreh tơm chàm s^t so\k n’ăp tơm n’hanh n’ha djôt trăm đah dak tâm du yăng têh tât rnôk ôm le\. Jêh ne\, so\k tơm chàm luh bah dih jêh ne\ so\k du gâl si mpang an luh dak.

Tơm chàm nklăch tâm yăng gay [ư dak trăm brai

Ăn dak si trăm mât ue\h tam, rgâl ue\h dak n’hanh dak mb^r chrêk, kônh wa hôm [ư du đêt ndơ êng [ư bah ntô klo, grăp mbo, yuăn lah tơm nâu. Du nar bu mbu\k brai tâm dak aơ tât 3 tơ\ n’hanh an rlău 3 tơ\ rgâl dak trăm mhe. Rnôk saơ mô ho\ ônh, mô ho\ ue\h dak ri bu rlu\k rnih klo bah ntô klô tâm dak jêh ne\ so\k mâng wẩ tâm ban an tât rnôk dak si trăm jêng ônh mơ ndơ\ brai ăn trăm dak.

Dak pu\t dơi [ư bah dak tơm chàm đo\ng n’hanh ntô klo dak diăng yơn rnoh trăm đêt lơn, knu\ng 2 tơ\ trăm-geh ¼ tơ\ nkôp đah dak ônh (u\ch geh dak ônh an trăm tât 8 tơ\, dak pu\t knu\ng trăm 2 tơ\). Tâm rơh trăm n’gle\ du\t gay an luh dak ônh mô lah dak pu\t, kônh wa bal bum nâu jêng rlat n’hơ, rlu\k đah grăp mbo kranh le\ wâr ô| jêng sah ônh an tâm n’glah dôl rđo\k. jêh ne\, bu an brai le\ dơi trăm dak tâm du n’glah gay gâm.

T^ng nău blău ơm [on lan, aơ lah trong [ư gay mât dak bôk mô geh luh, [ư rbân brai, rnôk tanh đah ăp brai êng mbra mô tâm krêp. Ăp nu^h trăm g^t blău lah kônh wa hôm [ư du đêt ntil dak bah ônh, pu\t tât dak di mơ, pu\t di mơ.

Đah kônh wa ăp rnoi mpôl đêt nkual yôk, nău kan cheh tanh lah du gưl khlay bah nău rêh. Dêh mbli so\k s^t, kônh wa nkrêt gâm brai bah dak nglang ơm bah pơng, jêh ne\ mư trăm gay an luh ăp dak brai êng êng. Ăp nklôn brai geh dak êng êng lah ndơ [ư khlay gay ndơ\ an rpăi tanh, nta an ăp păng nah tanh. Tâm rnôk ne\ ăp rnoi mpôl đêt ta nkual yôk mpeh Bắc kơt nu^h Dao, nu^h Hmông tanh nah lanh lôch jêh mư djôt hăn trăm dak.

Nhạc nền

Brai ih jêh trăm dak chàm

Dak ônh mô lah dak chàm ơm lah dak khlay, dak bah dih bah nbân ao bah ăp rnoi nu^h kơt Êđê, Jarai, Ba Na, Giẻ Triêng, Cơ Tu… dơi an lah ntil dak aơ lah dak ntil mpơl êng bah lam nkual văn hoá Trường Sơn-Tây Nguyên yor dak ônh n’hanh dak chàm lah dak ta n’gul, geh nău [ư tơm nău tâm ban, tâm rnglăp ndrel ăp dak ta mbân ao.

Tă bah yor trôk nar mha êng bah nkual yôk bri, gay tâm rnglăp he đah ntu\k ntô rêh, ntu\k ntô pah kan, kon nu^h an săch an he du ntil kho ao nâp, dơh do\ng, mô mbơh mpơl ir, đê| đo\ng njê đêt. Rlău ma ăp blah mbân aơ lễ hội dơi uănh du\t na nê|, le\ rngôch ăp ndơ kachoh dơi do\ng tâm ăp nu^h, bah mbân nsoh ăp nar tât pah kan tâm lo\ mir, yor ne\ u\ch nâp, mô nchrăt ang… dơi u\ch lơn.

Bah năp đaơ, kônh wa way nsoh ao chàm ơm ka\l e, jêh ne\ geh trong ntă ta p^t mô lah ăp cheh ndrang đah brai dơi trăm dak ue\h ang lơn. Brai chàm nsoh du\t nđik, pih ngăch kloh, mô geh chiăt săk. Kônh wa nkual yôk do\ng brai trăm chàm gay kachoh kho ao, [ư bok mpân bôk, kachoh dung cheng, kachoh nah ntâk, bok lăk… ta ka lơ bok chàm aơ, nu^h tanh njoăl ăp trong nglai brai, koh kachoh, j^m, jêng ăp hoa văn ue\h măt uănh. Trong [ư trăm chàm way ơm hôm lah dăch dêh đah ntu\k ntô gu\ âm. Rnôk trăm chàm tâm bri, n’ha dơi do\ng [ư phân poh jêh rnôk [ư dak si trăm dơi nkret njêng n’hanh dak dơi do\ng gay to\ an tơm tăm.

Yơn lah ntil dak mô ang yơn dak chàm hôm e ntoh lơ tâm ntu\k ntô nkual yôk, tâm di đah ntu\k ntô gu\ âm ăp nu^h tơm nsoh ao aơ gu\ rêh. Blah ao chàm dơh ue\h ueh, dơi nsoh ăp nar tâm pah kan jan sa, gu\ ân njroh mprơ kơt rgum r[u\n văn hoá huêng phan, tâm ăp lễ hội way ơm rnoi mpôl đêt.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja